Hazır giyimde ağır fatura: 2 Milyar Dolarlık ürün depolarda

İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Lideri Mustafa Gültepe, hazırgiyim, perakende ve konfeksiyonda 2 milyonu aşkın kişinin istihdam edildiğini belirterek bu devirde firmaların ayakta kalması için kısa çalışma ödeneğinin üç ay daha uzatılmasını ve kamu alacaklarının en az yıl sonuna kadar ertelenmesini istediklerini söyledi.

Koronavirüs nedeniyle bu yılın birinci 5 ayında geçen yılın birebir devrine nazaran 2 milyar dolar daha az ihracat gerçekleştirdiklerini anlatarak bu 2 milyar doların yüklü kısmını depolarda kalan eserlerin oluşturduğunu tabir etti. 



İhracatçı için döviz kurunun düzeyinden daha çok, istikrarlı ve öngörülebilir olmasının kıymetli olduğuna dikkat çeken İHKİB Lideri Mustafa Gültepe ile Türkiye ihracatının ve istihdamının ana kesimlerinden hazırgiyimin koronavirüsten nasıl etkilendiğini ve çarkların yine dönmesi için atılması gereken adımları konuştuk.

DRAMATİK KAN KAYBI

- Hazırgiyim kesimi koronavirüsten nasıl etkilendi?

Hazırgiyim ve konfeksiyon dalı 2019’u 17.7 milyar dolar ihracatla kapattı. Ülkemize net 16.1 milyar dolar döviz kazandırdık. Yalnızca üretimde 579 bin 500 istihdama ulaşarak kendi rekorumuzu yeniledik. Yaklaşık 1 milyon kişinin işini kaybettiği bir yılda bölüm olarak 55 bin insanımız için yeni istihdam yarattık. 2020’ye ihracatta en az yüzde 5 büyüme amacıyla başladık. Ocak - şubat devrini yüzde 7 ihracat artışı ile kapattık.

Salgının Avrupa’ya kaymasıyla bütün hesaplarımız altüst oldu. Mart ayının başında Avrupa kapandı. Global ticaret ortaklarımız siparişlerinin bir kısmını iptal ettiler, bir kısmını teslim almayı ötelediler. Üretimi tamamlanmış eserler teslim alınmadığı için depolarımızda kaldı. Aralık 2019’da yüzde 85.6’ya ulaşan kapasite kullanımımız Nisan 2020’de yüzde 30’un altına geriledi. Birçok firmamız süreksiz olarak üretimine orta verdi.

İhracattaki dramatik kan kaybını engelleyemedik. Bu yılın birinci 5 ayında geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 26.1 eksideyiz. İhracatımız bu yılın birinci 5 ayında 5 milyar 634 milyon dolara geriledi.

- Depolarda ne kadar eser kaldı, bunun nakdî bedeli nedir?

Depolarda kalan malların pahası için geçen yılın ve bu yılın 5 aylık devirdeki ihracat dataları ışığında bir kıymetlendirme yapabiliriz. Bu yıl ocak-mayıs periyodunda geçen yıla nazaran 2 milyar dolar daha az ihracat gerçekleştirdik. İşte bu 2 milyar doların yüklü kısmını depolarda kalan eserler oluşturuyor.

NAKİT AKIŞI KURAL

- Şu anda dalı bekleyen en büyük tehlikeler nelerdir?



Biz istihdama katkıda öncü bölümüz. Süratle toparlanmamız, çarkları yine çalıştırmamız, üretmemiz ve ihracat yapmamız hayati ehemmiyet taşıyor. Kesim için bu devirde en büyük tehlikeyi nakit akışından kaynaklanan düşünceler oluşturuyor. Piyasada olağanlaşma süreci yavaş yavaş gerçekleşecek. Süreci daha az hasarla atlatabilmemiz için nakit akışına dayanak olacak adımların atılacağını ümit ediyoruz.

- Koronavirüsten sonra kesimde süratli bir toparlanma öngörüyor musunuz?

Hazırgiyim her türlü gelişmeye en süratli tepkisi veren, ahenk kabiliyeti yüksek bir kesim. Yeni periyotta alıcılar öncelikle ellerindeki stokları eritmenin yollarını arayacaklar. Fakat tüketicilerin salgın öncesindeki seviyede alışveriş iştahı kazanması vakit alacak. Dolayısı ile alıcıların stoklarını eritmesini bekleyeceğimiz bir geçiş periyodu olacak.

İkinci dalga üzere makûs senaryolarla karşılaşmazsak eylülden itibaren aylık ihracatta 2019 sayılarına ulaşabileceğimizi öngörüyoruz. Bu periyotta firmalarımızın ayakta kalması için kısa çalışma ödeneğinin üç ay daha uzatılmasını ve kamu alacaklarının en az yıl sonuna kadar ertelenmesini ümit ediyoruz.

- Bu periyotta dokuma ve hazır giyside ihracat ünite pahaları nasıl şekillenecek?

Firmaların üzerindeki maliyet yükünde yaşanan artış kaçınılmaz olarak ihracat ünite fiyatına da yansıyacak. Fakat tüketicilerin harcama bütçesinin azalabileceği bir devirden geçeceğimizi öngörüyoruz. Bu durumda ihracat ünite fiyatlarında bir sıkışma devri olabileceğini düşünüyoruz.

KISA ÇALIŞMA UZATILSIN EK VERGİLER KALDIRILSIN

- 2020’ye 19 milyar dolar ihracat gayesiyle başlamıştınız, bu gayede nasıl bir revize olacak?



En makus devri geride bıraktığımızı söyleyebilirim. Avrupa’dan olumlu sinyaller gelmeye başladı. Önümüzdeki birkaç ay bizim için toparlanma devri olacak. Nisanda yüzde 61.6 olan ihracattaki daralmanın haziranda yüzde 30-35’e, temmuzda yüzde 25-30’a, ağustosta ise yüzde 20-25’e gerileyeceğini öngörüyoruz. Salgının global ticarette bütün oyun planlarını değiştirdiği bu yılı geçen yıla nazaran yüzde 15-20 daralma ile kapatabilirsek bunun dalımız ismine muvaffakiyet olacağına inanıyoruz.

KREDİLER 1 YIL ÖTELENMELİ

- Dokumacılık ve hazırgiyim dalında çarkların tekrar dönmesi için hangi adımlar atılmalı?

Salgının ülke iktisadına verdiği hasarın onarılmasında en süratli katkıyı verecek dalların başında geliyoruz. Bu nedenle dalın ayakta kalması, çarkların süratle döndürülebilmesi için hazırladığımız acil tedbir paketimizi iki ay evvel kamu otoritesi ve bölümle paylaştık. Acil tedbir paketinde 4 başlık altında topladığımız taleplerimizden biri, depolarımızdaki kalan stok eserlerin maliyetinin karşılanması için dala acil “can suyu” sağlanmasıydı.

Eximbank kredisi ile bu beklentimiz kısmen karşılandı. Fakat tekrar de teminatsız bir stok finansmanı takviyesine gereksinimimiz var. “Kısa Çalışma Ödeneği” nisan ayından başlatılarak 6 aya çıkarılmalı. SGK primi ve vergi ödemeleri üzere kamu alacakları ile kredi taahhütlerinin 1 yıl ötelenmesi konusunda adım atılmalı. Tam da bölümde çarklar yine dönmeye başlarken yurtdışından tedarik ettiğimiz fermuar, düğme ve çıtçıt üzere aksesuvar eserlerinin ithalatına eylüle kadar geçerli olmak üzere ek gümrük vergisi getirildi.

Kumaş ve iplikte de gümrük vergisi yükseltildi. Rekabet gücümüzü olumsuz etkileyecek ilave vergilerin kaldırılmasını, daha evvel uygulanan oranların da bölümün elini güçlendirecek biçimde gözden geçirilmesini bekliyoruz.

İSTİKRARLI KUR DEĞERLİ



- Döviz kuru pandemi boyunca çok hareketliydi. Sizin için ülkü kur, dolar ve Avro’da nedir?

Kur mevcut haliyle bize global alanda rekabet avantajı sağlayacak düzeylerde. Bizim için kurun düzeyinden daha çok, istikrarlı ve öngörülebilir olması kıymetli. Kısa devirli ani iniş ve çıkışlar ihracatçı için çok önemli riskleri beraberinde getiriyor. Kurdaki hareketin enflasyon düzeyinde ya da bir ölçü üstünde olması gerektiğini düşünüyoruz.

- Bölüm olarak pandemi sonrası periyoda nasıl hazırlanıyorsunuz, yeni iş yapış biçiminiz ne olacak?

Salgın bize birçok işin sanal ortamlarda yapılabileceğini gösterdi. Yurtdışındaki müşterilerimizle de bütün bağlantılarımızı ve çalışmalarımızı online olarak sürdürdük. Salgının mecburî olarak hızlandırdığı online çalışma prosedürleri, yeni devrin normallerinden biri olacak. Yurtdışındaki müşterilerimizle temaslarımız yüklü olarak online kanallar üzerinden yürüyecek. Koleksiyonlarımızı kendilerine online olarak sunacağız.

KİMSE İŞİNİ KAYBETMEMELİ

- Koronavirüsten sonra daldaki işletmelerin durumu ne olur, iflaslar olabilir mi, nasıl bir işsizlik grafiği öngörüyorsunuz?

Hazırgiyim ve dokumacılık dalı 2019’u rekor istihdamla kapattı. Aralık 2019’da iki kesimin toplam istihdamı birinci sefer 1 milyonun üzerine çıktı. Yalnızca hazırgiyimde 579 bin 500 bin istihdama ulaştık. Dokumacılık ve hazırgiyim perakendesini de hesaba kattığımızda salgın öncesinde 2 milyonun üstünde bir istihdamımız vardı.

Her biri bölümümüz için bir paha olan, emeğini ve yüreğini ortaya koyan çalışanlarımızdan hiçbirinin işini kaybetmesini istemiyoruz. Talep ve tekliflerimizin uygulamaya geçirilmesi halinde bu güçlü süreci en az hasarla ve en az istihdam kaybıyla atlatacağımıza inanıyoruz.

Şehriban Kıraç/Cumhuriyet