Hemoroidin sebebi çoklukla makatın basıncının artışıdır ve bu çoğunlukla kabızlıkta ve bazen de kabızlık olmaksızın uzun vadeler için tuvalette oturma alışkanlığı olan kişilerde, velev bazen ishal durumunda gözlenir. Hamilelikte ve veladet sonrası erken devirde de hemoroidlere sıkça rastlanır. Makatın muhitindeki iltihabi marazlar ve zayıf hijyen de yer hazırlayıcı faktörlerdendir. Uzun vadeli ayakta durmak yahut oturmak ve tuvalet gereksinimini sıklıkla ertelemek de hemoroidlerin oluşmasında rol oynar. Ayrıyeten istenilmeyen ve sistemsiz beslenme programları, sıhhatsiz diyetler ve tuvalet muhtaçlığını ötelemek de hemoroidin oluşması için taban hazırlayıcı faktörlerdir. Genetik faktörler ve ailesel yatkınlığında hemoroid illetine yakalanmaktaki rolü kesin bir gerçektir.
Hemoroid illetine yakalanmamak için alınabilecek en tesirli tedbir yüksek lifli azıklar tüketerek kabızlığı önlemektir. Ayrıyeten çalışma ve hayat kaidelerini uzun vadeli sabit oturma ve sabit durmaktan uzaklaştırmak, ılımlı egzersiz programları ve bol ölçüde likit tüketmek de değerlidir.
Hemoroidin bulguları arasında sıklıkla makattan kan gelmesi (özellikle büyük abdestten sonra kan gelmesi), dışkının içinde kan bulunması, ağrılı büyük abdest yapmak ve makat muhitinde kaşınma, yanma ve acıma hissi sayılabilmektedir.
Hemoroidin tanısını koymak için çoklukla makat nahiyesinin muayenesi ehliyetli olmaktadır. Lakin bazen dışkı testleri, anoskopi ve rektoskopi (özel kamera sistemleriyle makattan içeriye bakma) üzere testlere de gereksinim duyulabilmektedir.
Hemoroidler, büyüklükleri ve makatın dışına sarkma noktaları üzerine dört değişik evreye ayrılırlar. 1. evre hemoroid kendini kanlı dışkılama ile gösterip yalnızca anoskopi (makattan içeriye kamera ile bakma) ile görülürken dördüncü evreye gelindiğinde büyük hemoroid keseleri artık mütemadi makatın dışındadır. Yalnızca gecikmiş olgular yahut ilaç tedavisine karşılık vermeyen şiddetli atak geçiren hemoroid hastaları tek deva olarak cerrahi tedavi usullerini seçmeye mecbur kalırlar.
Günümüzde hemoroidlerin çağdaş tedavisi çerçevesinde çok tesirli olan diyet ve buna ilaveten beslenme destekleriyle dışkıyı kıvamlandırmakla bir arada ağızdan alınacak ilaçlar ve bölgesel olarak kullanılan merhemler yardımıyla önemli ağrı ve kanama sıkıntılarıyla başvuran hemoroid hastalarının bile büyük bir kısmında tatmin edici sonuçlar elde edilebilmektedir. İlaç tedavisinin tek başına yerinde olmadığı durumlarda ise umumî anestezi pratiklerine gerek duymayan ve ayaktan yapılabilen lastik bant ligasyonu, lazer yahut kızılötesi ışınlarını kullanan değişik cihazlar ve skleroterapi denilen hususî kimi kimyasal unsurların bölgesel enjeksiyonları üzere sistemlerle tesirli tedaviyi sağlamak mümkün olabilmektedir. Doppler ultrasonografi cihazı eşliğinde makatın içinde hemoroid pakelerine giden damarların yanını tespit ederek bu damarların dikişlerle bağlanması da tesirli ve ağrısız farklı bir tedavi seçeneğidir. Bu tekniklerin bir yahut birkaç adedinin birlikte kullanıldığı durumlarda hastalar yeniden de diyet ve medikal tedavi desteğine muhtaçlık duyabilirler.
Yukarıda bahsedilen tedavi teknikleri ehliyetsiz olduğunda yahut daha birinci müracaat muayenesi sırasında marazın ileri evrede olup bu tekniklerden yarar görmeyeceği kararı verildiğinde ise cerrahi tedavi gündeme gelmektedir. Lokal anestezi, belden yapılan iğneler ile bölgesel ve ayrıyeten umumî anestezi eşliğinde bu operasyonlar gerçekleştirilebilmektedir. Umumiyetle operasyonda hemoroidlere giden ana damarlar bağlanır, şişlikler mümkün olduğunca çıkarılır ve sağlam olan makat ve barsak döşemelerinin devamlılığı dikişlerle sağlanmaktadır. Elektrik akımı ve ses dalgalarını kullanarak dokuların kanamasız bir biçimde kesilmesine imkan sağlayan kimi cihazların yardımıyla hem ameliyatın müddeti kısaltılmakta, hem de operasyondan sonraki devirde ağrı ve rahatsızlıkları minimuma indirilmektedir. Yeniden makatın dışına sarkacak aşamada büyümüş hemoroidleri olan hastalar için Longo tekniği ile anılan ve makatın iç tarafından kişisel bir cihazla yapılan asılma süreci seçilmiş iyi hastalarda ağrısız ve çok süratli düzgünleşme imkanı sağlayabilmektedir. Böylelikle hastanede kalma vadesi ve ameliyat sonrası istirahat devri kısaltılabilmekte, işe ve canlı hayata geri dönüş süreci hızlandırılmaktadır.
Hemoroid illetinin tedavisinde hangi usul seçilmiş olursa olsun güzelleştikten sonra uygunsuz beslenme ve kabızlık/ishal üzere bağırsak hareket bozukluklarının devam etmesiyle marazın tekrarlama riskinin acilen her hengam mevcut olduğunu unutmamak gerekir.
Hemoroid marazı konusunda en sık sorulan soru bu illetin kanserle münasebetinin olup olmadığı yahut kanser için yer hazırlayıp hazırlamadığı sorusudur. Hemoroidler ve gibisi illetler mutlaka kanserleşmezler lakin kalın bağırsak kanserini maskeleyebilirler. Kalın bağırsak kanserinin erken tanısını koymanın tek yolu dışkılamayla makattan kan gelmesi durumunda derhal doktora başvurmaktır. Böylelikle yapılan muayene ve tetkikler sonucunda çok tehlikeli olup erken periyodunda yakalandığı takdirde tedavisi mümkün olan kalın barsak kanserinin tanısını koymak mümkün olabilmektedir. Tedavi edilmemiş hemoroid marazı olan ve günlük kanamalara alışmış bir bireyde başkaca kanser geliştiğinde bu illete bağlı oluşan kanamalar hasta tarafından önemsenmemekte, bu erken tanı ve makul tedavi ile mümkün illetten kurtulma talihini kaybedebilmektedir.
Sonuç olarak makattan kanama yahut dışkıda kanın görülmesi durumunda ağrı olsun yahut olmasın kesinlikle doktora başvurmanın gerekli ve bazen hayat kurtarıcı olduğunu bilmek kıymetlidir. Ayrıyeten hemoroidin tanısını aldıktan sonra diyet, ilaç tedavisi, bant ligasyonu, skleroterapi ve lazer üzere sistemlerle bu illetlerin %90’ına yakın bir kısmının ağrısız ve ayaktan tedavi edildiğini bilmek değerlidir. Operasyon gerektiren olgularda ise yeni tekniklerle ağrı ve işe dönüş mühletinin minimuma indiğini akılda tutmak gerekir.