HEPİMİZİN SİHRE İHTİYACI VAR!

Gerçeklerden koparıp hayal kurdurur, varsayım edilemez nitelikteki güzelliklerle, rüya dizaynlarla karşılaştırır haute couture. Dior’un baş dizayncısı Maria Grazia Chiuri geçtiğimiz Ocak ayında izleyiciyle buluşan 2021 haute couture defilesinde, bilinmeyenin kapılarını açan Tarot kartlarından ilham alıp hayallere sığmayan güzellikteki gece elbiselerine imza atarken tıpkı vakitte modanın mistik, öngörülemez ve sürprizli tarafını da gösteriyordu bize. İşin içinde hem Tarot hem de haute couture varsa, hudutlara meydan okuma, gerçekdışılık, ihtimaller ve bol ölçüde sihirle karşı karşıyayız demektir bu.

Dior’un İlkbahar/Yaz 2017 defilesinde Tarot desenleri mistik bir tarzda ve her biri elle, elbiselere işlenmiş. Sağda, Dior’un İlkbahar/Yaz 2021 haute couture defilesi için İtalyan direktör Matteo Garrone’nun çektiği “Le Château du Tarot” sinemasından bir kare görülüyor.

Romalı sanatçı Pietro Ruffo’nun tekrar yorumladığı Tarot desenlerinin güzelliğinde yaratılan danteller, kadife ve el işlemelerinden oluşan koleksiyon ayrıyeten “Le Château du Tarot” isimli bir sinemayla de taçlanıyor. İtalyan direktör Matteo Garrone dizaynlar aracılığıyla izleyicilere görkemli bir Tarot destesini gösteriyor, onları Baş Rahibe, İmparatoriçe, Adalet ve Budala’nın peşinden içsel bir keşif seyahatine sürüklüyor.

Paris’teki Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde moda ve lüks danışmanı Serge Carreira “Modayla sihir ortasında birçok ortak özellik var. İkisi de rüyalara, hayallere ve öngörülere gönderme yapar, kendinden daha büyük ve daha güçlü bir şeye sığınma muhtaçlığını karşılar” diye anlatıyor.

Christian Dior’dan Chanel’e, Elsa Schiaparelli’den Alessandro Michele’ye birçok tasarımcıya ilham veren sihir ve spiritüalite, modanın o çok süratli döngüsünden, üretme gerilimi ve ticari baskılardan kaçış fırsatı yaratırken tıpkı vakitte açıklanamaz, “ilahi” ve gerçeküstü bir dünyaya sığınma fırsatı sundu.

İçinde yaşadığımız bu gergin süreçte yalnızca dizayncılar değil bizler de astrolojinin derinliklerinde rahatlayıp telaşlarımıza karşılık aramadık mı?

Moda meslekleri boyunca mistik etkileşimlere sırt çevirmeyen tasarımcıların kıssalarını okurken kendi hayat kıssanızda de güçlerin, gelenek ve ritüellerin, nümerolojinin, ferdî gelişimin ve çeşitli inançların kestirim ettiğinizden de çok yer kapladığını fark edebilirsiniz.

İKİ KOVA BURCU VE İKİSİ DE ASTROLOJİYE MERAKLI

“Hepimizin hayatında biraz sihre gereksinimi var” diyen Maria Grazia Chiuri yalnızca 2021 haute couture defilesinde değil, evvelki gösterilerinde da sembollerin ve bilinmeyenin cazibesine kapıldı.

İtalyan antropolog Ernesto De Martino’nun yazdığı “Sud e Magia” (Büyü: Güneyin Teorisi) kitabından esinlenerek imza attığı 2021 Cruise koleksiyonunda, defilenin gerçekleştiği Lecce’nin geleneklerini, büyülü inançlarını, gücünü, lokal tarzını ve el işçiliğini dizaynlara yansıtırken büyüleyici bir görsellik yarattı. Tarot kartlarının üzerindeki figürleri elbise ve kazaklara işlediği İlkbahar/Yaz 2017 koleksiyonu da, tıpkı başında olduğu modaevinin kurucusu Monsieur Christian Dior üzere Kova burcundan olan ve onun üzere astrolojik işaretlere inanan Chiuri’nin, bir diğer “sihirli” işlerindendi.

Pragmatik yapısı dışında hayalperestliğiyle de tanınan Monsieur Dior’un kehanet sanatları ve mukadderata dair işaretler konusunda büyük bir tutku beslediğini bilmeyen yok.

Henüz 14 yaşındayken doğduğu Granville’de kendisine “İleride parasız kalacaksın fakat bayanlar sayesinde baht sana gülecek ve tekrar sayelerinde başarılı olacaksın” diyen bir kahinin kelamlarını hiç unutmayan Dior yıllar sonra tesadüfen yerde bulduğu ve ona geldiğine inandığı bir yıldızın izinde modaevini kurmaya karar verecek, o yıldızı, kurutul muş zambak ve yonca üzere baht sembollerini kalbinden ve yanı başından ayırmayacaktır.

SÜRREAL, TEATRAL VE MİSTİK

Modanın esin kaynağını ezoterizmde araması yeni değil. Yakın arkadaşları Salvador Kısmı ve Picasso’nun da tesirinde kalarak sürrealizmi dizaynlarına taşıyan Elsa Schiaparelli’nin güneş sistemi ve yıldızlardan ilham alan “Astrologique” isimli koleksiyonundaki ünlü “Zodiac” ceket, unutulmaz bir modül. Ve bugün Schiaparelli modaevinin baş dizayncısı olan Daniel Roseberry’nin de yıllar sonra Elsa’nın müsaadeden gittiğine, İlkbahar/Yaz 2021 couture defilesinde epeyce teatral ve fantastik kostümlerle gerçekdışı bir sahne yaratıp izleyiciyi apayrı bir boyuta taşıdığına şüphe yok.

Rue Cambron’da bulunan meskeninde kristal toplar ve aslan heykelleriyle birlikte yaşayan Gabrielle Chanel de burçlara büyük kıymet atfediyor ve baht getirdiğine inandığı tılsımlarını yanından ayırmıyordu.

Gabrielle Chanel’in inandığı ve yarattığı sihir dünyasında tılsımlar, kuyruklu yıldızlar ve aslanlar eksik olmuyordu. Chanel’in Güney Fransa’daki La Pausa villasındaki ferforje yatağı yıldızlarla süslenmişti.

Aslan burcu bayanı olan Gabrielle aslan formlu heykelleri tweed ceketlerinin düğmelerine işlemişti ve mezar taşını mermerden beş aslan başıyla süslemeyi seçti. Gabrielle Chanel’in tılsımlarını yıllar boyunca farklı koleksiyonlarda yaşatmaya devam eden Chanel modaevi bilhassa aslan formunu kullanmaktan vazgeçmedi. 2013 yılında Sous le Signe du Lion isimli bir saat koleksiyonu çıkaran Chanel, 2011 yılındaki Kış haute couture defilesini altından yapılmış devasa bir aslan heykelinin gölgesinde gerçekleştirdi.

Rönesans’ın gösterişiyle Ortaçağ’ın karanlığını harmanladığı, kah fantastik, kah masalsı koleksiyonlarıyla izleyiciyi hayaller dünyasına uçuran Gucci’nin baş dizayncısı Alessandro Michele’nin, yaptığı dizaynların ötesinde İsa Mesih’le Şaman kimliği ortasında gidip gelen dış görünüşü de epey mistik. Her gösterisiyle fark yaratan Michele’nin eski Roma kenti Arles’ın merkezinde yer alan mezarlıkta gerçekleştirdiği İlkbahar/Yaz 2019 Cruise defilesiyse alevlerin içinden, boyunlarında kocaman haçlar ve upuzun pelerinleriyle yürüyen modellerle güya bir moda gösterisi değil de dini bir ritüeldi.

Gucci’nin baş dizayncısı Alessandro Michele’nin fizikî olarak yaydığı mistik hava dışında koleksiyonlarındaki gizem ve dinsellik, kullandığı gerçeküstü semboller, moda anlayışında sihrin eksik olmadığını gösteriyor.




MANA PEŞİNDE

Kapitalizmin hızlandırdığı iklim ve ekolojik kriz, tüketim çılgınlığı, dış görünüşün ve faydacılığın paha addedildiği sürat çağı, kısaca hepsinin üzerimizde yarattığı baskı son vakitlerde pandemi ve gelecek telaşıyla da katlanınca çoğumuz ruhsal yollara, içsel sorgulamalara, farklı arayışlara yöneldik. Her şeyin meçhul, hiçbir şeyin net olmadığı bir dünyada astrolojiye sarılmak, metafizik tecrübelere sığınmak, spiritüel farkındalığı artırmak kişiyi rahatlatıp ona güven verirken ayrıyeten neden en gerçekçi yol olmasın? Tıpkı birçok moda tasarımcısının yaptığı üzere...

Paco Rabanne’ın kreatif direktörü Julien Dossena’nın Hindistan’da insanların inzivaya çekildiği yer olan Aşram’lardan ilham alması, Stella McCartney’nin tıpkı babası üzere transandantal meditasyonun en büyük savunucularından olması, Joseph Altuzarra’nın tasarladığı diyafram bölgesini açıkta bırakan elbise ve ceketlerin, burada yer alan solar pleksus çakrasını çalıştırıp kişinin içsel gücünü özgür bırakacağına inanması; tasarımcıların spiritüalizmle kurdukları bağı açığa çıkarıyor.

Louis Vuitton’un 2021 Cruise defilesindeki, “Game On” koleksiyonundan bu eğlenceli çanta, üzerindeki kartlarla bilinmeyene ve öngörülmeyene davet ediyor.

Tasarım ideolojisini kimlik siyasetleri, cinsellik ve ırk siyaseti üzerine oturtan İngiliz modacı Grace Walles Bonner geçtiğimiz 2019 yılında Londra Serpentine Galeri’de açtığı A Time For New Dreams standında, “Spiritüalizm ve mistisizm diğer alanlar ve diğer sözler yaratmak için değerli araçlardır. Ben de malzeme ile soyut ortasındaki bağa odaklanıyorum” diyordu. Bonner şu sıralar web sitesinin bir modülü olmaya aday Between Critique and Hope isimli manevî ve dijital bir platform üzerinde çalıştığını da söylüyor. Kısaca son devirde hayatımıza daha çok dahil ettiğimiz yoga pratikleri, çeşitli sorgulamalar ve astrolojik bilgilerle bizler ve ilham kaynaklarını sihrin dünyasında arayan moda dizayncıları; hepimiz aslında mana peşindeyiz.

TASARIMCILARIN UĞURLU SAYILARI







5 sayısına takıntılı olan Gabrielle Chanel tüm defilelerini ayın 5’inde düzenlerdi. 1921 yılında ise ünü tüm dünyaya yayılacak olan N°5 parfümünü lanse etti. Ayrıyeten Cambron caddesindeki konutunda bugün hâlâ koruma edilen kristal avizesinin kısımlarının form olarak 5 sayılarını oluşturduğu biliniyor.


















Christian Dior’un uğurlu sayısı 8’di. Modaevini 8 Ekim 1946 yılında kuran Dior, birinci koleksiyonuna “En Huit” (Fransızca huit sekiz manasına geliyor) ismini verdi. Aslında tüm dünyanın “New Look” olarak tanıdığı, kum saati formundaki bayan silueti ona form olarak 8 sayısını hatırlattığı için koleksiyona bu ismi vermişti. Bugün ayrıyeten Dior’un Paris’teki saat ve mücevher mağazaları Vendome Meydanı’ndaki 8 numaralı adreste konumlanıyor.















@amiparis markasının kurucusu ve baş dizayncısı Alexandre Mattiussi (@alexandremattiussi9), Instagram hesabından da anlaşılacağı üzere 9 sayısının ona talih getirdiğine inanıyor. İsim ve soyadı dokuz harften oluşan ve 9 Eylül’de doğan dizayncı, kıymetli randevu ve defile tarihlerinde, kaldığı otel odalarının numaralarında ya da uçak koltuk numarasında 9 sayısının bulunmasına dikkat ediyor.







Yazı: Selin Miloşyan

Fotoğraflar: GETTY IMAGES TÜRKİYE, SHUTTERSTOCK

ELLE Türkiye Mart 2021 sayısından alınmıştır.