Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Yer göçmeleri ve yer kaymaları kütle hareketleri olarak açıklama edilir Bunlardan yer göçmeleri, mağara gibi yer altı boşluklarının tavanlarının göçmesi olayıdır Bunlar az görülen olaylardır Yer kayması (heyelan) yurdumuzda sık görülen olaylardandır Yer kaymaları toprağın, taşların ve tabakaların bulundukları yerden yamaç altında kayması olayıdır Bu olayla bazen ufak, bazen de çok büyük kütleler hareket eder
Yer Kaymalarını (Heyelanı) Etkileyen Faktörler:
a)*** Kaslı Eğim
Eğim, heyelan ve toprak kaymalarını oluşturan en önemli faktörlerdendir Çünkü yamaç eğimi arttıkça yamaçtaki kütleler daha basit yer değiştirir Karadeniz, Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgeleri eğim ve yükseltinin fazla olmasına bağlı olarak heyelanın çoğunlukla görüldüğü yerlerin başında kazanç Yerşekillerinin daha sade ve eğimin az olduğu İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Marmara bölgelerinde ise heyelanlar daha azdır
b)*** Yağış
Yağışın artması toprak kaymasını da artırır Çünkü yağışlarla ya da kar ve buz erimesi sonucu tabakaların arasına sızan sular sürtünmeyi azaltarak kütlelerin kaymasına niçin olur Ülkemizdeki heyelan olaylarının büyük bir kısmı toprak neminin ve yağış miktarının artı olduğu mevsimlerde oluşur
c)*** Kaya ve Toprakların Özellikleri
Arazilerdeki killi taş ve topraklar oldukça çok su emerek yumuşar Toprakların gözenekli yapıda olması da tabakaların arasına suların sızmasına neden olur Bu durumun görüldüğü yerlerde heyelanlar fazladır Buna karşılık suyu emmeyen sert kütlelerin bulunduğu arazilerde heyelan oluşumu azdır
d)*** Tabakaların Durumu
Tabakaların eğim yönünde uzanması heyelan olayını artırır
e)*** Yerçekimi
Yamaçta yer alan kütleler yerçekimine ast olarak aşağıya dürüst çekilir Çekim gücü sürtünmeyi aştığı anda kütleler hareket eder
f)*** Doğal AfetlerBeşeri Faktörler
Deprem, sel gibi doğal etkenler de heyelanı artırmaktadır Ayrıca yol, tünel, baraj yapım çalışmaları yamaçların doğal dengesini bozarak heyelanlara neden olur
Heyelanın Etkileri ve Sonuçları
Heyelanlar yerleşim yerleri çevresinde oluştuğunda can ve mal kayıplarına yol açmaktadır Mesela 1988 yılında Trabzon ’un Maçka ilçesindeki heyelanda 64 birey, 1995 yılında İsparta ’nın Senirkent ilçesindeki heyelanda ise 74 kişi hayatını kaybetmiştir Heyelanlar, ikâmetgâh alanlarındaki meskenlere ve fabrikalara maddi açıdan da zarar vermektedir Bir Takım yolların kapanması bunun sonunda ulaşımın aksamasına, taşımacılık hizmetlerinin yavaşlamasına niçin olmaktadır Heyelan olayı sonucunda yerşekillerinin biçimlerinde değişiklikler meydana kazanç Örneğin; Tortum çayı üzerinde oluşan heyelan akarsuyun önünü kapatarak Tortum Gölü ’nün yeniden Trabzon ’un batısındaki heyelan Sera Gölü ’nün oluşmasına niçin olmuştur
Heyelandan Korunma Yollan
•*** Arazi çalışmaları yapılarak heyelan ihtimali fazla olan yerlerin yerleşime açılmaması gerekir
•*** Yamaçların doğal dengesini bozmadan drenaj kanalları açarak geçirimli tabakaların bünyelerine fazla su alması önlenmeli
•*** Heyelan ihtimali olan yamaçlarda yol ve kazı çalışmaları itinalı yapılmalı, yamacın etek kısımlarına istinad duvarları yapılmalı
•*** Yamaç dengesinin bozulmaması ve toprak örtüsünün korunması gerekir
Yer Kaymalarını (Heyelanı) Etkileyen Faktörler:
a)*** Kaslı Eğim
Eğim, heyelan ve toprak kaymalarını oluşturan en önemli faktörlerdendir Çünkü yamaç eğimi arttıkça yamaçtaki kütleler daha basit yer değiştirir Karadeniz, Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgeleri eğim ve yükseltinin fazla olmasına bağlı olarak heyelanın çoğunlukla görüldüğü yerlerin başında kazanç Yerşekillerinin daha sade ve eğimin az olduğu İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Marmara bölgelerinde ise heyelanlar daha azdır
b)*** Yağış
Yağışın artması toprak kaymasını da artırır Çünkü yağışlarla ya da kar ve buz erimesi sonucu tabakaların arasına sızan sular sürtünmeyi azaltarak kütlelerin kaymasına niçin olur Ülkemizdeki heyelan olaylarının büyük bir kısmı toprak neminin ve yağış miktarının artı olduğu mevsimlerde oluşur
c)*** Kaya ve Toprakların Özellikleri
Arazilerdeki killi taş ve topraklar oldukça çok su emerek yumuşar Toprakların gözenekli yapıda olması da tabakaların arasına suların sızmasına neden olur Bu durumun görüldüğü yerlerde heyelanlar fazladır Buna karşılık suyu emmeyen sert kütlelerin bulunduğu arazilerde heyelan oluşumu azdır
d)*** Tabakaların Durumu
Tabakaların eğim yönünde uzanması heyelan olayını artırır
e)*** Yerçekimi
Yamaçta yer alan kütleler yerçekimine ast olarak aşağıya dürüst çekilir Çekim gücü sürtünmeyi aştığı anda kütleler hareket eder
f)*** Doğal AfetlerBeşeri Faktörler
Deprem, sel gibi doğal etkenler de heyelanı artırmaktadır Ayrıca yol, tünel, baraj yapım çalışmaları yamaçların doğal dengesini bozarak heyelanlara neden olur
Heyelanın Etkileri ve Sonuçları
Heyelanlar yerleşim yerleri çevresinde oluştuğunda can ve mal kayıplarına yol açmaktadır Mesela 1988 yılında Trabzon ’un Maçka ilçesindeki heyelanda 64 birey, 1995 yılında İsparta ’nın Senirkent ilçesindeki heyelanda ise 74 kişi hayatını kaybetmiştir Heyelanlar, ikâmetgâh alanlarındaki meskenlere ve fabrikalara maddi açıdan da zarar vermektedir Bir Takım yolların kapanması bunun sonunda ulaşımın aksamasına, taşımacılık hizmetlerinin yavaşlamasına niçin olmaktadır Heyelan olayı sonucunda yerşekillerinin biçimlerinde değişiklikler meydana kazanç Örneğin; Tortum çayı üzerinde oluşan heyelan akarsuyun önünü kapatarak Tortum Gölü ’nün yeniden Trabzon ’un batısındaki heyelan Sera Gölü ’nün oluşmasına niçin olmuştur
Heyelandan Korunma Yollan
•*** Arazi çalışmaları yapılarak heyelan ihtimali fazla olan yerlerin yerleşime açılmaması gerekir
•*** Yamaçların doğal dengesini bozmadan drenaj kanalları açarak geçirimli tabakaların bünyelerine fazla su alması önlenmeli
•*** Heyelan ihtimali olan yamaçlarda yol ve kazı çalışmaları itinalı yapılmalı, yamacın etek kısımlarına istinad duvarları yapılmalı
•*** Yamaç dengesinin bozulmaması ve toprak örtüsünün korunması gerekir
