Hidrojenasyon Nedir?

Bir kimyasal reaksiyon sınıfı olan hidrojenasyon, organik bileşiklere hidrojen eklenmesi işlemine verilen genel bir isimdir Hidrojenasyon, bilhassa doymamış organik bileşikler olan alkenler, alkinler, ketonlar ve nitriller namına epeyce kayda değer bir tepkime olma özelliğine de sahiptir Hidrojenasyon kimyasal işleminin bütün tersi ise, dehidrojenasyondur
genellikle emin bir basınç aşağı, katalizörlerin de yardımı ile direkt hidrojen eklenmesi işlemi şeklinde gerçekleşen hidrojenasyon, kimyasal tepkimeler ve reaksiyonlar aralarında önemki bir yere sahiptir Bu operasyon için en olağan misal ise, alkenlerdeki doymamış karbon kimyasal bağına, bir hidrojenin eklenmesi ile, alkenin alkana dönüşmesi durumudur

Hidrojenasyon işleminin, ilaç ve petrokimya sektörlerinde fazla değişik ve ilginç uygulamaları bulunmaktadır
Kimyasal işlemler açısından incelendiğinde, alkenlere hidrojen eklenmesi sonucunda alkanların oluştuğu görülmektedir Alkanlar, yalnızca karbon – karbon tekli bağlarına sahiptirler Anlatılan bu tepkimede, katalizör kullanıldığı için, reaksiyon ismine “katalitik hidrojenleme de denilebilmektedir aynı zamanda, alkenlere hidrojen katılma tepkimeleri, işlem sonucunda dıştan ısı verdiği için ekzotermik tepkimeler olarak anılmaktadırlar Bir başka teknik data ise, oda sıcaklığında katalizörsüz tepkimenin gerçekleşmeyeceği yönündedir Bu bilgiden hareketle, anlatılan kimyasal işlemde katalizör kullanılmasının amacının, tepkimenin oda sıcaklığında gerçekleşmesinin sağlanmasına yönelik olduğu görülmektedir
Katalizörün yukarıda anlatılan işlevi dışarıya operasyon sonucu elde edilecek olan ürünün “cisAlkan veya “transAlkan olmasını etkilemesi gibi bir diğer etkinliği daha bulunmaktadır Kullanılan katalizörün heterojen özellikte olması ve bu şekilde çözeltide yer alması, cisAlkan oluşmasında etkin iken; ilgili katalizörün çözelti içerisinde türdeş olarak yayılan bir karaktere sahip olması ise reaksiyon sonucunda transAlkan oluşmasına sebebiyet vermektedir

Organik Kimyada Dilekçe Durumu
Hidrojenasyon tepkimelerinini amacı, hidrojen atomlarının çoklu bağlara katılmasını sağlamaktır Daha çok heterojen katalizörlü katılma tepkimeleri görülmekte; lakin arada bir de olsa türdeş katalizörlerin kullanıldığı da bilinmektedir İlgili tepkimelerde, çoğunlukla geçiş metallerinin katalizör görevi gördüğü bilinmektedir Bu bilgiye ek olarak, tepkimede element halinde hidrojen kullanılması, sıcaklık ve basınç değerlerine de oldukça pozitif etki etmektedir
Hidrojenasyon Tepkimelerinde Kullanılan Katalizatörler
Periyodik cetvelde yer alan 8grup elementlerinin hepsi, hidrojenasyon tepkimelerinde kullanılmaktadır Paladiyum ve nikel ise, özellikle seçim edilen elementlerdendir Kullanılan elementlere ilave olarak, katalizör görevinde kullanılan şu elementler de, tepkimelerde görülebilir;

* Platin
* Rohodiyum
* Rutheniyum
* Kobalt
* Demir
* Bakır kromit
* Çinko kromit
Gıda Sektöründe Hidrojenasyon Uygulamaları
Doymamış yağların, ikili ve üçlü bağlarının, platin veya nikel katalizörlüğü aşağı hidrojen ile doyurulması işlemi ile margarin elde edilmesi, gıda sektörü açısından en sık görülen ve kullanılan işlem olmaktadır
Kaynakça:
http:trwikipediaorgwikiHidrojenasyon