Hikaye Ozellikleri - Oyku Turu ve Ozellikleri

Hikaye Ozellikleri Oyku Turu ve Ozellikleri
Hikayenin Ozellikleri

Gercek ya da duş urunu bir olayı aktaran kısa duz yazı şeklindeki anlatıdır Kısa oluşu, yalın bir olay orgusune sahip olması, genellikle onemli bir olay ya da sahne aracılığıyla tek ve yoğun bir etki uyandırması ve az sayıda karaktere yer vermesiyle roman ve diğer anlatı turlerinden ayrılır



Oykude, olayın gectiği yer sınırlı, anlatım ozlu ve yoğundur Karakterler belli bir olay icinde gosterilir Bu karakterlerin de coğu zaman sadece belli ozellikleri yansıtılır Konu tumuyle duş urunu olabilir, ya da son derece gercekcidir Genellikle ironik bir rastlantı yoluyla yaratılan ozel bir an uzerindeki yoğunlaşma surpriz sonlara olanak verir



Eski Yunan’daki fabl ve kısa romanslar, Binbir Gece Masalları oykunun habercileridir Ama oyku ancak 19 yuzyılda romantizm ve gercekcilik akımlarının yaygınlaşmasıyla edebi bir tur haline gelebildi Edgar Allan Poe’nin Grotesk ve Arabesk oykuleri adlı eseriyle yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’nde değil Avrupa’da da etkili oldu Almanya’da Heinrch von Kleist, ve E T A Hoffmann, psikolojik ve metafizik sorunları oykulerinde masalsı bir anlatımla yansıttılar



20 yuzyıla girildiğinde oykuler ilk kez genellikle gazete ve dergilerde yayınlanıyor ve bu yuzden gazeteciliğe ozgu yerel renkler taşıyordu Bret Harte’nin oykuleri, Ruyard Kipling’in Hindistan’daki yaşamı anlatan oykuleri, Mark Twain’in Missisippi oykuleri bu ozelliktedir



Rusya’da Gogol, Dostoyevski, Turgenyev ve Cehov’un oykuleri, oyku turunun edebi eserler arasında sağlam bir yere oturmasına buyuk katkı sağladı



Olmuş ya da olabilecek olay,



Genelde olaylara bağlıdır



Kapladığı alan kısa (45 sayfa gibi)



İnsan yaşamından kısa kesitler,



Yer,zaman,olay,kişiler az



Anlatılanları yere ve zamana bağlayarak yapan



Genelde insanların yaşamlarının kıs bir kesiti



Genelde olayları ve kişileri tek yonuyle ele alan





Turk edebiyatında oyku



Turk edebiyatında Batılı anlamdaki ilk oykuler Tanzimat doneminde yazıldı İlk oyku yazarları, Ahmed Midhat, Emin Nihat, Samipaşazade Sezai ve Nabizade Nazım’dı Turk oykuculuğunu yetkinliğe kavuşturan yazar ise Halit Ziya Uşaklıgil oldu Edebiyatı Cedide doneminde yalın diliyle dikkat ceken Uşaklıgil, titiz gozlemciliğiyle gercekci oyku geleneğini başlatan yazardır Bu donemin diğer yazarları Huseyin Rahmi Gurpınar, Mehmet Rauf, Huseyin Cahit Yalcın, Ahmet Hikmet Muftuoğlu ve Saffeti Ziya idi



2 Meşrutiyet’in ilanından sonra gelişen yeni edebiyat akımıyla birlikte oykude toplumsal ve siyasi sorunlar işlenmeye başladı Turkce’de yabancı sozcuklerin temizlenmesi, yazımda konuşma dilinin hakim olması, taşra yaşamının gercekci bir uslupla edebiyata taşınması gibi ozelliklerle bilinen bu donemde Omer Seyfettin, Turk oykuculuğunde yeri bir cığır actı Onu Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Guntekin, Refik Halit Karay izledi F Celaleddin, Selahattin Enis, Sadri Ertem, Cemal Kaygılı, Sabahattin Ali, Kenan Hulusi Koray, Nahit Sırrı Orik, Bekir Sıtkı Kunt, Mahmut Şevket Esendal Cumhuriyet donemi oykuculuğunu hazırlan isimlerdir



Cumhuriyet donemi 1930’lar sonrasını kapsar Bu donemde alışılmışın dışında bir oyku dunyası kuran Sait Faik Abasıyanık, Halikarnas Balıkcısı (Cevat Şakir Kabaağac), diyalogların usta yazarı Orhan Kemal, Mehmet Seyda, Samet Ağaoğlu, Sabahattin Kudret Aksal, Kemal Bilbaşar, Kemal Tahir ve Ahmet Hamdi Tanpınar oyku yazarları olarak on plana cıktı Gunumuzde Turk oykuculuğu geniş bir konu ve uslup zenginliğiyle surmektedir