Hiperaktif çocuğa nasıl davranılmalı?

*
Eğer çocuğunuz oturduğu yerde kıpırdamadan duramıyor hatta uzun süre bir yerde sabit kalamıyorsa… Sürekli ellerini ayakların oynatıyor, boşuna sağa sola koşturuyor ve eşyalara tırmanıyorsa… Sakin bir şekilde oyun oynayamıyor, derhal başka bir işle uğraşmaya başlıyor ve gereğinden artı konuşuyorsa…

Bu şart “Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna dikkat çekici ediyor olabilir Hiperaktif çocukların uyarı çeken fazla hareketliliği, öteki çocuklar ile kıyaslandığında hemencecik ayrım ediliyor ve zaman kaybedilmeden bilirkişi yardımı ile tedbir alınması gerekiyor

*Psikiyatri Bölümü ’nden Uz Psk Nehir Kürklü, hiperaktivite hastalığı ve tedavisi hakkında bilgi verdi*


Çocukluk dönemi kazalarının en önemli nedeni
Gebelik sırasında bebeğin aşırı hareketli olması, doğum sonrası yine hareketli, gazlı olması, uyku düzeninin bozuk olması belirtilerin erken yaşta başladığını düşündürmektedir

Uyarı eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı konan bir çocuk annebaba ve kardeşlerin yaşamında isteksizce ve haberdar olmadan yarattığı sorunlar ile büyük bir stres kaynağı olabilir Kendini denetim etmede güçlük yaşaması; arkadaş ve aile ilişkilerinde sorunlara, okulda başarısızlığa sebep olabilir

Bu çocuklar kendini istese de yeterince kontrol edememe, baskı ya da ilginç olmayanla ilgilenmeme ve yalnızca dikkatini çekenleri görme ve kalanı gözden kaçırma sonucu dünyayı bütüncül olarak görmekte zorlanmaktadırlar Genel Olarak, sonunu hesapsızca eyleme geçerler ve tehlikeyi kestiremezler, böylece ufak kazalar yaşayabilirler
Doktor ve öğretmen iletişim halinde olmalı!
Çalışmalar uyarıcı ilaç tedavisinin, diğer ilaçların ve tavır terapisinin tedavide etkili olduğunu kanıtlamıştır Bu hastalıkta galibiyet ile uygulanan davranış terapisinde çocuğun güçlüklerle başa çıkma becerisinin geliştirilmesi hedeflenir

Çocuk organize olmayı ve zamanı iyi kullanmayı öğrenir Ailenin rahatsızlık hakkında bilgi ve destek alması çocuklarına dürüst yaklaşımda bulunmaları için önemlidir Bu çocukların daha fazla düzene ve kurallara ihtiyacı vardır

Enerjilerini boşaltıcı etkinliklerde bulunmaları gerekir Uzmanın öğretmene rahatsızlık hakkında data vermesi ve irtibat içinde olması önemlidir Öğretmen, kendisine saygısı ve güveni eksilen çocuğun başarılı olduğu alanları bularak onu desteklemeli ve planlı çalışmasında muavin olmalıdır
Anne baba hiperaktifse çocukta da görülme riski 5 kat artıyor
Tanı konan çocukların birinci dereceden akrabalarının % 25 ’inde de benzer problem ile karşılaşılmaktadır

Ailesinde benzer tanı konulmuş bir kişi bulunanlar için risk neredeyse 5 kat artmaktadır Bu da hastalığın ortaya çıkışında genetik faktörlerin büyük bir etkisi olduğunu göstermektedir yine de kalıtsal faktörler bu durumu iyice açıklayamamaktadır

Araştırmalar bu rahatsızlığın annebaba tutumlarının ve disiplin verme yöntemlerinin ilk elden bir sonucu olmadığını göstermektedir Buna rağmen tıpatıp diyabet, böbrek yetmezliği ve diğer bozukluklarda olduğu gibi tedavinin başarısı, ailenin alaka ve desteği ile yakından ilişkilidir
Tedavi edilmediği takdirde birçok hastalığa niçin olabilir
Uyarı eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu zamanla azalabilir fakat kendiliğinden geçmemektedir Tedavisi uzun süren bir hastalıktır Yaşın ilerlemesiyle birlikte şikayetler azalabilir fakat erişkin dönemde her yerde ortaya çıkar

Tedavi edilmediği takdirde çocuğun veya gencin yapısal zorluklarından kaynaklanan tutum sorunları ve mektep başarısızlıkları devam etmektedir Çevresinden negatif eleştiriler alma riski artacak, bütün bunlar çocuğun ya da gencin ikincil sorunlar geliştirmesine yol açacaktır

Dolayısıyla okul başarısızlıkları gelecekte iş yaşamındaki başarısızlıklara; arkadaş ve aile ilişkilerinde yaşadığı problemler de sosyal ilişkilerinde hatta evlilik yaşamında bile sorunlar yaşamasına yol açabilecektir

Tedavi edilmeyen Uyarı eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda; buhran, tavır bozukluğu, kişilik bozukluğu, içki ve madde bağımlılığı gibi ek başka psikiyatrik bozukluklar gelişmesi söz konusu olabilmektedir
Bu önerileri dikkate alın

1Kurallar koyduğunuz zaman bunların çok net olmasına dikkat edin ve onları yazıp asın*
2Ödüllerinizin çocuk için manalı ödüller olmasına uyarı edin
3Sık sık geri bildirim verin, çocuğunuza onun ne yaptığının haberdar olduğunuzu gösterin Çocuğunuza beklentileri ve planları konusunda takviye edin

4Çocuğunuzun iyi günleri olabileceği gibi kötü günleri de olabileceğini göz önünde bulundurun

5Olumsuzluklar, yapamadığı şeyler ve cezalara odaklanmak yerine olumlular üzerinde odaklanın

6Bir şahsiyet sorunuyla değil biyoloji ile ilgili bir sorunla uğraş etmekte olduğunuzu unutmayın

7Davranışlarınız daha öğretici olması için çok konuşup, öğüt vermeyin

8Espri anlayışınızı kaybetmeyin ve sabırlı olun

9Kendiniz ve çocuğunuza karşı hoşgörülü olun

10Uzman yardımı almaktan çekinmeyin ve düzenli takipleri sürdürün
Çocuğu Ağlatarak Uyutmak Dürüst Mu?