Hiperaktivite ve Dikkat Eksikliği Sendromu

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, çocuk psikolojisinde en önemli psikiyatrik sorunların başında gelir Uyarı Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu aileyi, okulu, toplumu ilgilendiren yönleriyle bununla birlikte bir eğitim ve öğretim sorunudur

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) nun


AKIL İLE HİÇ BİR İLİŞKİSİ YOKTUR


Normalin Üstü, Normalin Altı ya da Normal zekaya sahip her çocuk DEHB i yaşayabilir

ANNEBABA VE ÖĞRETMENLERİN BU ÇOCUKLARI TANIMLAMALARI

Söylediklerim bir kulağından girip diğerinden çıkıyor

Tüm otomobil markalarını biliyor lakin bir dakika önce söylediğim şeyi hatırlamıyor

Bilgisayar başında saatlerce oturabiliyor fakat ödev başında en fazla 10 dk


Sınavlarda düşüncesizce hatalar yapıyor Dersi dinleyemiyor, sürekli etrafı ile ilgili

Başladığı işi bitirmiyor Doğum öncesinden beri hareketli


Eli dursa ayağı oynar

Aralıksız hareket halinde , yürümez koşar


Ya konuşur ya sesler çıkarır TV izlerken bile hareket eder


Sandalyede oturmanın 50 çeşidini gösterebilir Sınıfta nereye baksam onu görüyorum


Sırada otururken bile eli ayağı hareket ediyor

DÜRTÜSELLİK BELİRTİLERİ


Davranışları ortama ve sonuçlarına göre aranje etmek ve yönlendirmekle ilgili bir sorundur
Bir şey yapmadan önce sonucunu düşünmezler (Bunu yaparsam cinayet alırım)
Bir şey yapmadan önce o davranışın o etraf için uygun olup olmadığını düşünmezler (Burada bu tutum yapılmaz)
Söyleyecekleri şeyin karşısındaki kişide nasıl bir tesir yapacağını düşünmezler ( Bunu söylersem bana kırılır) Aslında ne yapmaları ya da yapmamaları gerektiğini bilirler ama o bildikleri şeyi uygulayamazlar
Bir kuralı biliyorlardır, sorarsanız uygun bir biçimde açıklayabilirler fakat paldır küldür hareket ettikleri için o kuralı yeniden bozabilirler
Bu durum gerek anne baba gerekse öğretmeni daha çok öfkelendirir Bu davranışlar mahsus yapılan, ya da kurallar önemsenmediği için yapılan davranışlar olarak nitelendirilirler böylece de daha acımasız yöntemlerle ele alınırlar


ANNEBABA VE ÖĞRETMENLERİN BU ÇOCUKLARI TANIMLAMALARI

10 yaşına geldi hala laf kesmemeyi öğrenemedi
Paldır Küldür hareket eder Sabırsızdır, istekleri hemen olsun ister
Katiyen sırasını bekleyemez
Daha soruyu tamamlamadan cevabını vermeye kalkıyor
Aklına geleni hemencecik yapıyor

DEHB in NEDENLERİ


Kalıtsal bir sorundur
Anne babadan alınan genler bu soruna yatkınlık oluşturur
Ailenin öteki bireylerinde de aynı sorunlar olma riski yüksektir

KALITSAL


Aile Çalışmaları

DEHB olan çocukların anne babalarında aynı belirtiler olma oranı sıradan çocuklara oranla 28 kat artı DEHB olan çocukların kardeşlerinde olağan çocuklara oranla 23 kat fazla DEHB var


İkiz Çalışmaları
Tek yumurta ikizlerinde benzeşen hastalanım oranı %8090, çift yumurta ikizlerinde %30

ÇEVRESEL


Bu etkenler yelken direği olarak DEHB a neden olmaz Sadece genetik olarak yatkınlığı olan bireylerde riski arttırır
Doğum öncesi (gebelikte hastalanma, içki, sigara, hap kullanımı)
Doğum sırasında ( erken doğum, doğum komplikasyonları)
Doğum sonrası ( Bazı hastalıklar, kurşun gibi maddelere maruz kalma vb)

FİZYOLOJİK


Beyindeki dikkat ve tavır kontrolünden sorumluluk sahibi olan bölgeler yeterince faal değillerdir
Dikkatin zahmetsizce dağılması, aşırı hareketlilik ve hesapsızca hareket etme beyindeki bu merkezlerin iyi çalışmamasının sonucudur


DEHB TE IŞLEM


Erken çocukluk dönemlerinde başlar,
En sık ilkokul döneminde teşhis konulur,
Çocukluğunda bu tanıyı alanların %7080 i ergenlikte de aynı belirtileri gösterirler
Bunların da %5065 i erişkinlikte de aynı tanıyı alırlar
DEHB erken çocukluk döneminde başlayıp yaşam boyu devam edebilen bir bozukluktur
Esas belirtiler aynı olmakla birlikte her yaş döneminde öbür bir görünüm vardır
Özellikle aşırı hareketlilik ve dürtüsellik belirtileri süre içinde azalır
Uyarı eksikliği hayat boyu devam edebilir
İlkokul çağındaki çocukların % 35 inde yani her 2030 çocuktan birisinde görülüyor
Her sınıfta en az 1 çocukta bu sorunun yeralma olasılığı var
Erkeklerde kızlara tarafından 34 kat daha pozitif görülüyor
Çocukluklarında DEHB bozukluğu olanların %80 i ergenlikte, %3065 i erişkinlikte de bu belirtileri taşırlar
Erişkinler aralarında %12 sıklıkta görüldüğü bildiriliyor (ABD ve Kanada da)

DEHB ye EŞLİK EDEN SORUNLAR


Dağınıklık, ahenksizlik
Dalgınlık, hayal kurma
Aykırılık
Bellek sorunları
Acemilik, koordinasyon güçlükleri
Sosyal ilişkilerde sorunlar
Düşük benlik saygısı

BEBEKLİK DÖNEMİ


Huzursuz, gergin bebeklerdir
Basit ağlarlar, baskı sakinleştirilirler
Dış uyaranlara (ses, dokunma gibi ) aşırı tepki verirler
Uyku sorunları ( eksik uyuma, çoğu kez uykudan kalkma gibi) olabilir
Daha karnımdayken bile fazla hareket ederdi
Kucağıma aldığımda devamlı dolaşmamdan hoşlanırdı
Katiyen uzun vakit uyumaz, fazla basit uyanırdı OKUL ÖNCESİ DÖNEM
Aralıksız hareket eder, atlar, zıplar, bir yerlere tırmanır
İsteklerini erteleyemez, tutturmaları olur
Ilgi aralıksız üstünde olsun ister, bunu sağlayacak şeyler yapar
Bir oyundan diğerine geçer, ilgisi fazla kısadır
Çok konuşur, sürekli soru sorar lakin yanıtı dinlemez
Mutsuzluk, mızırdanma, başlıca babaya fazla tiryakilik


İLKÖĞRETİM DÖNEMİ


En sık bu dönemde tanı konulur
Sakin ve sessizce sırada oturamaz
Dersi dikkatle dinleyemez, etrafı ile daha fazla ilgilidir
Sorulan sorulara sonunu beklemeden, söz isteksiz olarak yanıt verir
Verilen görevleri iyice yerine getirmez
Öteki çocuklarla ilişki sorunları olabilir
Kendisine benzer çocuklarla dostluk kurar
Eşyalarını bütünüyle getirmez, kaybeder, dağınıktır
Akademik başarısı kapasitesiyle orantılı değildir
Konut ödevlerini almaz, evde atama yapmak sorun olur

BULUĞ ÇAĞI DÖNEMİ


Hiperaktivitede azalma olur fakat kıpır kıpırlık devam eder
Ders dinleyemez, uykulu bir hali olabilir veya kalem çevirme, fotoğraf yapma gibi şeylerle uğraşır
Akademik galibiyet daha önemli düzeyde sorun olmaya başlar
Öğretmenlerle ilişkilerde sorunlar yaşanır, karşılık verir, saygısız, kayıtsız bir öğrenci olarak nitelendirilir
Aile ve dost ilişkilerinde sorunlar olabilir
Ego saygısında azalma, buhran görülebilir, duygu durumu değişkendir, bir anda öfkelenebilir
Sigara, içki madde kullanımı başlayabilir
Yasal sorunlara niçin olabilecek, riskli ,güvenli olmayan davranışları olabilir *