'Hitler istedi ama Atatürk, Yahudi profesörleri vermedi'

Muazzez İlmiye Çığ, Birinci Dünya Savaşı'ndan, Kurtuluş Savaşı'na, Cumhuriyet'in kuruluşundan, Atatürk'ün ihtilallerine kadar Türkiye tarihinin en değerli ve güç vakitlerine şahitlik eden bir Sümerolog, bilim insanı ve tarihçi.

Genç Cumhuriyet'in bayanlara tanıdığı fırsatlardan yararlanarak, Lisan Tarih Coğrafya Fakültesi'nin birinci mezunlarından biri oldu. Ve o periyot Nazi Almanya'sından kaçan Yahudi eğitimcilerden dersler aldı.

Çığ, DW Türkçe'den Felat Bozarslan'a verdiği röportajda, Türkiye Cumhuriyeti'nin Yahudi eğitimcileri nasıl koruduğunu anlattı.

Muazzez İlmiye Çığ, "Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi çok değerli. İşte bu fakülte kurulduktan sonra oradan gelen hocalar Almanya'dan sürülen, yani Almanya'da Yahudi oldukları için kabul edilmeyen hocaları biz kabul ettik" diyor.



15 Şubat 1936 tarihinde Ankara Üniversitesi Lisan, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Hititoloji kısmına kaydolan Çığ, Alman bilim insanları Prof. Dr. Hans Gustav Guterbock'dan Hitit Lisanı ve Kültürü ve Prof. Dr. Benno Landsberger'den Sümer ve Akad Lisanları ve Mezopotamya Kültürü derslerini aldı.

Çığ, sıkıntı durumdaki Yahudi bilim insanları birden fazla ülkeden ret karşılığı alırken dayanağın Türkiye'den geldiğine dikkat çekiyor. Yahudi bilim insanlarının gidebilecekleri her yere müracaat ettiğini, ABD'den bile "Hitler korkusu" ile kabul alamadıklarını aktarıyor.

Çığ, Yahudi eğitimci ve bilim insanlarının Türkiye'ye nasıl geldiğini şöyle anlatıyor: "Bunlar dernek kuruyorlar evvela. Kürsülerinden atılmaya başlayınca ne yapacaklar? Çabucak İsviçre'de bir yardımlaşma derneği kuruyorlar. Bu dernek vasıtasıyla bütün milletlere müracaat ediyorlar. Hiç kimse kabul etmiyor. O sırada İsviçre'den bir profesör bize davet edilmiş. Bizde yüksek okul yapılmış. Birtakım fikirler almak için davet edilmiş. Bunu duyuyorlar. Bunun vasıtasıyla bu Türkiye denen Cumhuriyet'e müracat edelim diyorlar. Onun vasıtasıyla müraacat ediyorlar. Atatürk de çabucak gelsinler diyor".

ATATÜRK'ÜN YAHUDİ EĞİTİMCİLERE TAKVİYESİ

Çığ, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Atatürk'ün o devir Yahudi eğitimcileri nasıl koruduğunu da şu sözlerle anlatıyor:

"Onlarla 1933'te bir antlaşma yapılıyor. Ben onu okuduğum vakit ağladım. Niçin ağladım biliyor musunuz? Gözümden yaş geldi, hâlâ da gelir. 10 yıllık bir devletiz daha. Herkes Hitler'den korkuyor. Burada yazıyor, bu şahıslar ister sokakta, ister mahpusta olsun, bunlar artık Türk hükümetinin memurudurlar. Alman hükümetinin onları göndermekte rastgele bir şey yapacaklarını varsayım etmiyoruz. Şayet mani olmaya kalkarlarsa, biz nasıl halledileceğini biliyoruz. Yahu 10 yıllık bir devlet bu. Bunu ben okuduğum vakit ağladım. O kadar heyecanlandım. Ve işte o vakit gelmeye başladılar".



Çığ, Hitler'in iade talebinin ise Türkiye tarafından reddedildiğini söylüyor:

"Bir sene sonra aklı başına geliyor Hitler'in. Diyor ki, gönderin onları, ben size daha uygununu göndereceğim. Göndermedi. İnanın son ana kadar uğraştılar. Gestapo gönderdiler. 1940'larda Gestapolar geldi. Onlar da gönderin dediler tekrar göndermedik. Sahiden hükümetimiz çok hoş dayandı bunlara".

Çığ'a nazaran, o periyot Türkiye'ye gelen Yahudi eğitimcilerin, ülke eğitimine katkısı hala hissediliyor.