hızlı okunma teknikleri

umarım verilmemiştir
BELLEME ÇERÇEVESİ

Tanımı: Belleme okuma esnasında edinilen bilginin istenildiğinde çağrılabilecek şekilde hafızaya yerleştirilmesi sürecidir Genel Hafıza konusu son bölümde daha ayrıntılı olarak ele alınacaktır

Bu güne kadar yüzlerce kitap okuduğumuzu biliyoruz Eğer bu kitapların içeriklerini hafızamızda tutabilseydik şimdi profesyonel bilgi uzmanları olurduk Oysa belki de yüzlerce kitap okuduk ve metinleri okurken kavramıştık, öğrendiğimizi sanmıştık Hala kitap okumaya devam ediyoruz Ama kitap okuduktan 48 saat sonra hafızamızı yokladığımızda kitaptan aldığımız bilginin en az % 80’inin kaybolduğunu görüyoruz Neden?

Nedeni: Bu sorunun temel nedeni belleme yeteneğimizi, bellemenin çalışma kurallarına uygun olarak kullanmıyor olmamızdır Zihnimizde herhangi bir hastalığın tedavisine uğraşmayacağız Veya zihnimizi değiştirmeyeceğiz Sadece temel bir kısım hafıza kurallarını kullanacağız Hafıza sisteminin geliştirilmesi ayrı bir sorundur Her insan sahip olduğundan çok daha güçlü bir hafıza geliştirebilir Biz burada bellemeden bahsederken mevcut hafıza yeteneğimizi etkin kullanmaktan söz etmiş oluyoruz

Yapılan araştırmalar bazı şartlar altında bilginin hafızaya daha kolay ve daha doğru olarak yerleşebildiğini göstermektedir Unutmayalım Her bilgi hafızamızda kaydedilmektedir Sorun bu bilgileri çağırabilecek şekilde kaydetmemektir Belleme genel hayat akışımızı çok fazla etkiler Kavrama tekniklerini uyguladığımızda belleyebilme düzeyimiz artacaktır Ancak kavra aşamasında yapılmayan bazı çalışmalar vardır ki bunların belleme aşamasında yapılmaları sürencin tamamlanmasını sağlar Aşağıda gelecek olan alıştırmalar bu konuda bize yardımcı olacaktır

Çözümü:

1 Hatırlama Çalışması Yapın

Etkin okumanın 5 aşamasını daha önce belirttik: İnceleme, sorgulama, okuma, hatırlama, tekrarlama Son iki çalışma belleme aşamasında yapılacaktır Önce hatırlamayı ele alalım:

Eğer bilgiyi edindikten sonra kendi ifadelerimizle zihnimizden canlandırmazsak o bilgiyi hiçbir zaman kullanmamız mümkün olmaz Kullandığımız tüm bilgiler edindikten sonra mutlaka en az bir defa hatırladığımız ve içimizden ifade ettiğimiz bilgilerdir Bunlar arasında en çok hatırladıklarımız en çok kullanabileceğimiz bilgilerdir Bir diğer deyişle hatırladığımız her bilgi dokunduğumuz, gördüğümüz, konuştuğumuz bilgidir Bilgiyi bir defa sahiplendik mi tüm hayat boyunca bizim olması için kapı açılmış olur

Hatırlama çalışması okuma esnasında her sayfanın veya her bölümün sonunda yapılabilir; okuma devam ederken yapılabilir Hatırlamanın nerede yapılması gerektiği okunan metnin içerik ağırlığına göre değişebilir Çok ağır metinlerde her paragrafın sonunda biraz duraklayıp hatırlama yapılmalıdır Profesyonel okuyucular, duraklama sayısını azaltarak bu işi okuma esnasında da yapabilme yeteneğini geliştirebilir Hatırlamada iki önemli kavram: İşaret taşları ve hatırlama duraklarıdır Okuma esnasında önemli fikir taşıyan cümlenin en önemli kelimesine bir işaret koymalısınız Bu tür kelimeler işaret taşlarıdır Ardından çok ağır metinlerde paragraf sonlarında, hafif metinlerde sayfa veya küçük bölüm sonlarında duraklama yapılacaktır Tam bu esnada tüm fikirler arasındaki ilişki kurulacaktır Aşağıda size bazı alıştırmalar verilmiştir:

a) Aşağıda size cümleler verilmiştir Bir sonraki cümleyi okuyun ve geri dönmeden bir önceki cümlede aklınızda kalan “lüzumlu bilgiyi hatırlayın Çalışmayı baştan alın: Bu defa iki öncki cümleyi, üç önceki cümleyi, önceki bütün cümleleri hatırlayın En sonunda bitirdiğinizde tüm önceki cümlelerde yer alan bilgileri hatırlayın Hatırlama yaparken bilgileri kendi sözlerinizle aklınızdan ifade edeceksiniz:

1İnsanların harika bir soluma sistemi vardır
2Burundaki tüycükler nefes alırken dışarıdaki kirli havadan gelen kaba tozları tutarlar
3Burun delikleri önce soğuk havayı ısıtıp akciğerlere gönderirler
4Akciğerlerde yüz binlerce bronş vardır Bu bronşlar arta kalan tozları tutarlar
5Akciğerde milyonlarca alveol kesecikleri vardır ve hava bu keseciklere dolar
6Bu keseciklerde makrofaj hücreleri vardır Bu hücreler oraya girebilen tozları veya mikropları yutarlar ve bu suretle onları yok ederler
7Makrofaj hücrelerinin ömürleri bittiğinde oradan alınırlar, yerlerine yeni makrofajlar görevlendirilir, temizleme görevini bu yeni hücreler üstlenirler
8Ciğerlerde tozlar, mikroplar, atılması gereken maddeler birikebilmektedir
9 Bronşlar yapışkan bir müküs maddesi salgılarlar Atılacak olan maddeler bu müküse yapışırlar Böylece temiz müküs kirlenir
10 Keseciklerin altında milyonlarca kirpikçikler, tüycükler vardır
11Bu kirpikçikler hep birlikte ritimli hareket ederek atılacak olan kirli müküs maddesini bronşlardan yukarı doğru iterler
12Biz bu müküsü ya tükürürüz ya da yutarız Böylece ciğerlerimiz temizlenmiş olur
13 Eğer bu sistem çalışmasaydı ciğerlerimiz bir günde tıkanırdı ve bir günde ölebilirdik
14Bizi Yaratan gücün neleri düşündüğünü görmek size de heyecan veriyor değil mi?

b) Aynı çalışmayı elinizdeki kitabın “İçindekiler bölümü üzerinde yapın



2Bilgiyi Sistemli Tekrar Edin

Bilgiyi ilk hatırlamakla ona sahip olmanın kapısını açmış oluruz ama onu tekrarlamazsak hayatımızın sonuna dek bizim olmasını sağlayamayız Bir saat boyunca kitap okudunuz veya ders çalıştınız Bu sürenin son 510 dakikasını ilk tekrarlama çalışmasına ayırmalısınız O ana kadar ne okudunuz? Okuduklarınız arasında nasıl bir bağ kurabilirsiniz? Simdi hafızanızda hangi bilgiler kaldı? Bu ilk tekrarlama çalışması son derece önemlidir Okuma bittikten ve çalışma ortamından ayrıldıktan sonra, bilgiyi ömür boyu korumak için gerekli olan sistemli tekrar biçimi üzerinde durulmalıdır

Tekrarlama olmadan bilgi uzun süreli hafızaya kaydedilmeyecektir Yapılan araştırmalar bu tekrarın sistemli yapılması halinde daha az emekle ve daha hızlı şekilde uzun süreli hafızaya kaydolabildiğini göstermektedir Amerika’da bir kolejin internet sayfaları arasında dolaşırken okuduğum, tekrar konusundaki şu sözü çok doğru buldum: “Öğrendikten 24 saat geçtikten sonra tekrar ettiğiniz bilgi tekrar ettiğiniz değil yeniden çalıştığınız bilgidir Çünkü 24 saat içinde bilginin en az %80’i kaybolmakta ve o süre sonunda ancak yeniden okuma veya yeniden öğrenme amacıyla çalışmak gerekmektedir



Kalıcı belleme şu süreci takip eder:

Bilgi önce duyular yoluyla elektriksel olarak alınır, çok kısa süreli hafızaya taşınır; burada 2040 saniye kadar kalabilir; buradan ayrılan bilgi ya yok olur ya da kısa süreli hafızaya taşınır Elektro kimyasal yapıda bulunan bilgi burada, alınma gücüne göre 20 dakika ile bir gün arasında bekler Buradan ayrılan bilgi ya yok olur ya da uzun süreli hafızaya taşınır İşte bilginin ikinci aşamadan üçüncü aşamaya taşınması, henüz tam haliyle orada iken elektrikle uyarılması ve böylece kalıcı hafızaya taşınması için yeterli enerjiye sahip olmasıyla mümkündür Bu işi yapan çözüm yolu tekrarlama yapmaktır En az maliyetli tekrarlama ise şu şekilde yapılmalıdır : Bir saat içinde alınan bilgi tekrar sistemi ;

1 tekrar: 10 dakika geçtikten sonra 10 dakika süreyle
2 tekrar: 24 saat geçtikten sonra 5 dakika süreyle
3 tekrar: 1 hafta geçtikten sonra 3 dakika süreyle
4 tekrar 1 ay geçtikten sonra 3 dakika
5 tekrar: 6 ay geçtikten sonra 3 dakika
6tekrar 1 yıl geçtikten sonra 3 dakika

şeklinde olmalıdır Böyle bir tekrar sistemi sayesinde bilgi ömür boyunca bizim malımız olacaktır

3Beyninizin Sağ ve Sol Lobunu Birlikte Devreye Sokun

Amerika Birleşik Devletleri California üniversitesinden Prof Robert Ornstein’in araştırmaları insan beyninin sağ ve sol loblarının farklı çalıştıklarını ortaya koymaktadır Sol lob ayrıntı, matematik, soyut gibi alanların merkezi iken sağ lob şekil boyut, renk, müzik gibi alanların merkezi olarak çalışmaktadır Bu bulgudan hareketle İngiliz beyin uzmanı Tony Buzan “Mind Mapping olarak bilinen beyin haritalaması tekniğini geliştirmiş ve eğitimin hizmetine sunmuştur Bu tekniğin temel mantığı, soyut bilgilerle görüntünün bir araya getirilmesi ve böylece sağ ve sol beyin loblarının aynı bilgi üzerinde birlikte çalışmalarının sağlanmasıdır Zira Ornstein’in araştırmaları her iki beyin loblarını birlikte kullanan kişilerin beyin etkinliklerinin 1015 kat artabildiğini göstermektedir

Oluşturacağınız haritalarda dikkat edeceğiniz kurallar şunlar olacaktır: Çizimin orta noktasında temel konuyu oluşturan anahtar kelime yer alacaktır Her ana bölüm tam olarak ilgili bölüme bağlanacaktır Çizilen her çizginin tam üzerine o alanın taşıdığı bilgi bir kelime halinde yazılacaktır Çizimlerin gözle rahatlıkla görülebilen bir yapıda ve estetik olması şarttır Birinci örnekte bilgiyi sadece sol beyin lobunuzu kullanarak yerleştirmeye çalışıyorsunuz Ama ikinci örnekle bilgiyi aynı zamanda resme de dönüştürdüğünüz için iki lobunuz da birlikte kullanılmaktadır Böylece etkinliğiniz artacaktır

a) Önce her iki lobu aynı anda devreye sokacak çalışmalar yapalım Beyin soyutlukları ne kadar somutlukla birlikte düşünebilirse o oranda etkili belleyecektir Aşağıda verilen rakamları görüntü değerleriyle ilişkilendirin

Örnek: 11 adet (yan yana iki direk gibi, iki parmak gibi)
15 kilo, 25 adet, %50, 100 kişi, bir milyon lira, 18 derece, 2 kilometre, 00001 santim
2 kilo patates, 15 kilo elma, 5 metre kumaş, dört adet tokat, 2 adet çiçek

b) Aşağıda beyin haritalaması tekniği kullanılarak bir çizim yapılmıştır Bu çizimi inceleyin Benzer bir çizimi elinizdeki kitabın üç temel bölümünde ayrı ayrı yapın

Alınan bilgi: İnsanın ruhsal ve cisimsel olmak üzere iki bedeni vardır Ruhsal beden kalp, nefs, vicdan ve latifelerin birbirine bağlı olduğu bir sistem bütünüdür Cisimsel beden ise temelde baş, gövde ve bacaklar olmak üzere üçe ayrılabilir Baş kısmında kulaklar, burun, gözler ve dudaklar yer alır Gövde kısmı kalp, ciğerler, mide ve bağırsaklardan oluşur Bacaklar bölgesinde ise diz kapağı, kaval kemiği ve ayak bileği yer alır

Örnek 1: klasik sistemle yazının iskeleti: Örnek 2: Beyin haritalaması sistemiyle yazının iskeleti:

İnsanın Bedeni

a)Ruhsal beden
aa)nefs ab)vicdan ac)latifeler

b)cisimsel beden
ba)baş

baa)kulaklar bab)burun bac)gözler bad)dudaklar

bb)gövde
bba)kalp bbb)ciğerler bbc)mide bbd)bağırsaklar

bc)bacaklar
bca)diz kapağı bcb)kaval kemiği bcc)ayak bileği

3Anahtar Kelimeler veya Kavramlar Oluşturun

Ayrıca her iki lobu birlikte kullanabilmemiz için anahtar kelime çalışmalarıyla yeteneğimizi geliştireceğiz Bizde sülfirik asitin formülünü hafızamızda tutmayı sağlayan bir teknik kullanılmıştır H2 SO4 Hasan iki Sevimli Osman dört) Buna benzer şekilde beyin haritalaması anahtar kelime oluşturabilme yeteneği gerektirir Anahtar kelime bir gurup anlam kendisine bağlanan kelimedir Herhangi bir bilgi kümesini anahtar kelimeye bağlayabilirseniz bu anahtar kelimelerle düşünmeyi çok kolay hale getirirsiniz Örneğin size çevre kirliliğinin nedenleri anlatılıyor Tüm konuları “kirlilik kelimesiyle ifade edebilirsiniz Ardından kirliliğin nedenleri ikiye ayrılıyor Fabrikaların yol açtığı kirlilik, insanların yol açtığı kirlilik olarak konu açılıyor ve tanımlanıyor Burada ikinci kelime fabrika ve üçüncü kelime de insanlar olarak tespit edilebilir Önemli olan hangi kelimenin tespit edildiği değil, kelimeler tespit edilirken bunlara bağlanan anlamların tam olarak farkında olunmasıdır Buna göre aşağıdaki anahtar kelime ve beyin haritası oluşturma alıştırmalarını çözümleyiniz:

a)Aşağıdaki kelimeler için bir anahtar kelime seçiniz:

saat 600’da kalkkahvaltı yapişe gitkitabını okutoplantını yap
peynirzeytinbalreçelçaytereyağıekmek
kalesavunmaforvetsavunmatoptakımorta sahafaultaç

b)Aşağıdaki olgu guruplarını birer uygun anahtar kelimeye bağlayınız:

İstanbul’a 1994 yılında gittim Otomobilimi kullandım Yolda bir kaza oldu Otobüsle traktör çarpıştı 4 kişi öldü 5 kişi yaralandı Ölenlerden ikisi çocuktu

Mısırın başkenti Kahire mezarlıklar şehridir Burada 2 milyon insan evsizdir Mezarlar eski inanışlara göre yer altında ev gibi düzenlenmiştir Dolaysıyla günümüzde evsiz insanlar bu mezarları ev edinmiştir Mezarlarda kurutulmak üzere asılmış bir çok çamaşır görürsünüz

Washington DC’de sokakta yaşayan insanlar vardır Bunlar Homeless peopleevsiz insanlar olarak anılırlar Amerika’da 2 milyon evsiz insan vardır Bunların hepsi fakir değildir Bu insanlar geceleri sokağa yataklarını serer ve uyurlar Bazıları ailelerini terk etmişlerdir Evsizlik orada bir kültür Birilerine kızan evsiz olmaya karar verebiliyor Kışın belediye onlara yardım yapıyor Soğukta donmamak için kanalizasyon havalandırmalarının üzerinde yatıyorlar Şehrin en modern sokaklarında kimse bu durumdan rahatsız olmuyor

4Bilgiyi Yerleşik Bilgilere Bağlayın:

Bilgiyi bellemenin en kolay yolu onu hafızada yerleşik bir başka bilgi ile ilişkilendirmektir Bu yapılırken aradaki bağlantının mantıklı olması şart değildir Eğer bağlantıyı mantıklı kurmuşsanız sol lobunuzu, mantıksız kurmuşsanız sağ lobunuzu kullanmış olursunuz Bol bol bağlama çalışmaları yaparak bu yeteneğinizi geliştirebilirsiniz

a)Aşağıdaki kelime guruplarını her satırdaki ilk kelimeye mantıksız bağlayınız

kirpidikeninek
çiçekyağmurtoprakkarınca
kuşdaktilokalemkarpuzkedielmatelevizyonbomba
camçammikrofonradyotrenuçakdağgölbulut

b)Aşağıdaki kelime guruplarını uygun bulduğunuz kelimeye mantıklı bağlayınız

başgözkirpikburundudakkulakçene
kedicanlıvarlıkhayvanvan kedisitırnak
çiçekhastadoktorilaçhastahanekanserışın tedavisiziyaret
padişahfatih Mehmet1453İstanbulfetihBizansortodokshıristiyanmüslüman

c)Aşağıdaki bilgileri bildiğiniz bilgilere bağlayınız

Örnek: Arkadaşınızın adı Fatih Şenel, İstanbul’u fetheden Fatih ile adaş Soyadı sinemacı Aydan Şenel’in soyadına benziyor Trabzonspor’un eski kaptanı Şenol’un adı Fatih’in soyadına benziyor

Beyinde 1 milyar sinir hücresi var
Dünyada 7 milyar insan yaşıyor
Dünyada saniyede 17 milyon ton su buharlaşır ve bir o kadar her saniye yağmur yağar
Türkiye’de 80 adet il var
Amerikanın 40 adet eyaleti var

5Diğer Belleme Tekniklerini Kullanın

a)Bilgiyi Abartın

Abartılan ve normalin dışında bir yapı kazanan bilginin hafızada kalma şansı daha yüksektir

b)Önemli bilgiyi çalışma başında ve sonunda alın

Okuma veya çalışma sürecinin hemen başında ve sonunda alınan bilgi orta sıralarda alınan bilgiye göre daha kolay ve etkili yerleşir ve hatırlanır

c)Bilgiyi farklılaştırın

Diğer bilgi türlerinden farklı bir yapı taşıyan bilginin hafızaya hatırlanabilecek şekilde kaydolma şansı daha yüksektir

d)Bilgiye duyularınızı katın

Bilgiyi görebilir, ona dokunabilir, onu seslendirebilirsiniz Unutmayın: sese, dokunsallığa, kokuya, görüntüye, tada çevrilebilen bilginin hatırlanma ihtimali çok daha yüksektir

e)Bilgiye Duygularınızı Katın

Bilginin oluşturduğu duygusal çağrışım önemlidir Öğrendiğiniz bilgi sizde ne tür duygular oluşturabilir bu duyguları araştırın ve abartın

f)Duyuları filme çevirin

Bilgiye duyularınızı kattıktan sonra oluşan görüntüyü filme çevirebilirsiniz Bir hareketlilik oluşturabilirsiniz hareketli bilgi tak bilginin yüzlerce kopyası demektir Kopyalar çoğaldıkça hatırlanma hızı artar

Alıntıdır