Hucre Ve Organelleri

Hucrenin yapısı ve organeller
Hucre organelleri nelerdir


Hucre canlıların yapısını oluşturan en kucuk canlı birimidir ilk defa 1665 yılında İngiliz bilim adamı Robert Hook, mantar dokusunda gozleyerek, boşluk anlamına gelen hucresozcuğunu kullanmıştır Gorulen, esasında hucrenin yalnız olu ceperiydi Bohemyalı fizyolog Purkinje, hucrenin ic kapsamına protoplazma adini vermiştir Hucre bilimine ilişkin ilk yayşnlar, bitkilerde Schleiden (1838) ve hayvanlarda Schawann (1838) ile baslar Bu iki araştırıcı Hucre Kuramının kurucuları olarak kabul edilirler ilk doku kulturunu ise Amerikalı Rass Harrison (1907) semender hucreleriyle yapmayı başarmıştır Bir canlıyı oluşturan hucrelerinde buyuk coğunluğu canlıdır

Bazı canlılar tek bir hucre yapısındadırlar (bakteriler ve tek hucreliler) Diğer butun canlılar ise cok hucrelidir Canlıların vucut buyukluğu arttıkca hucre sayısı da artar Canlılardaki hucreler cekirdek yapıları bakımından ikiye ayrılır

Prokaryot hucrelerde; cekirdek zarı olmadığından belirgin bir cekirdek gozlenemez Ayrıca bu hucrelerde mitokondri, kloroplast, endoplazmik retikulum gibi zarla cevrili organellerde bulunmaz Bakteriler ve maviyeşil algler bu şekildedir

Okaryot hucreler; gercek hucreler olup, cekirdek ve diğer organcıkları belirgin olarak vardır Hucre denince coğu zaman kastedilende okaryot bir hucredir Protistler ve butun cok hucrelilerin hucre yapısı boyledir Hucre genellikle gozle gorulemeyecek kadar kucuk (1015 mikron) olup, mikroskoplarla buyutulerek incelenir Hayvanların dollenmemiş yumurtaları ve bazı su yosunları gozle gorulebilen (makroskobik) buyuk hucrelerdir Her hucrenin, bulunduğu doku ve canlı turune, yada yaptığı işe gore farklı şekli vardır

Ancak; bitkisel hucreler genellikle koşeli, hayvansal hucreler ise genellikle yuvarlaktır

Hucreler genellikle renksiz olup, bazıları taşımış oldukları renk maddelerine gore farklı renklerde olabilirler Alyuvarlar kırmızı, yaprak hucreleri yeşil, yağ hucreleri sarı, vs Okaryot hucreler zar, stoplazma ve cekirdek olmaz uzere başlıca uc kısımda incelenir

Bitki Hucresi:

imageshucreveorganelleri5b03041bc69fc


Hayvan Hucresi:

imageshucreveorganelleri5b03041cda65d


A Hucre zarı


Hucreyi cevreleyerek dağılmasını onleyen protein ve yağlardan meydana gelmiş yapıdır Hucre zarı canlı, esnek, dayanıksız, secici gecirgen, yarı saydam ozelliklere sahiptir Hucre zarının yapısını acıklayan bilimsel modele “akıcı mozaik zar modeli adı verilir

B Sitoplazma

Hucrenin tum faaliyetlerini yuruten organellerin (organcıklar) ve cekirdeğin icerisinde yuzduğu yoğun sıvı bir maddedir Sitoplazmanın icerisinde bulunan en onemli organeller şoyledir:
1Mitokondri:Hucrenin enerji merkezidir Hucre ici solunum burada gercekleşir
2Endoplazmik retikulum:Hucre icerisinde madde taşınmasından sorumlu organeldir Uzerinde ribozom bulunduranlara “granullu endoplazmik retikulum ribozom bulundurmayanlara “granulsuz endoplazmik retikulum denir
3Ribozom: Protein sentezinin yapıldığı yerdir
4Golgi cisimciği: Salgı maddelerinin uretildiği yerdir
5Lisozom: Hucre ici sindirime yardımcı olur
6Sentrozom: Sadece hayvan hucrelerinde bulunan ve hucre bolunmesinde rol alan organel dir
7Koful: Besin depolamasında ve atık urunlerin hucreden atılmasında kullanılan organeldir Hayvan hucrelerinde az ve kucuk bitki hucrelerinde cok ve buyuk kofullar bulunur
8Plastitler: Sadece bitki hucrelerinde bulunurlar Plastitler 3 tanedir
Kloroplast Bitkiye yeşil rengi verir Bitki hucresinde fotosentezin gercekleştiği yerdir
Lokoplast Besin depolar
Kromoplast Bitkilere renk verir Ciceklerdeki kırmızı, sarı, yeşil gibi renklerin oluşmasını
sağlar
9Hucre ceperi: Sadece bitki hucresinde bulunan sert ve cansız yapıdır Gorevi bitki hucresini dış etkilerden korumak ve bitkiye sağlamlık kazandırmak dır

Hucre ceperi;
1 canlı değildir
2 tam gecirgendir
3 dayanıklıdır
4 selilozdan yapılmıştır

10Kromatin iplik: Hucre bolunmesinde gorev alır

C Cekirdek

Hucrenin butun faaliyetlerini kontrol eder Cekirdek; cekirdek zarı, cekirdek sıvısı(cekirdek oz suyu), kromatin iplikler ve cekirdekcik olmak uzere dort kısımdan oluşur Cekirdek hucrenin tum genetik bilgisini taşıyarak hucrenin hayatı, faaliyetleri ve gorevleri hakkındaki tum bilgiler cekirdekte saklanır Bu bilgiler gelecek nesillere cekirdek tarafından aktarılır Cekirdek icerisinde bu işleri yapan; yonetici molekul DNA dır

Bitki ve hayvan hucresi arasındaki farklar

Bitki hucresi

1 Hucre ceperi bulunur
2 Sitoplazmada plastitler vardır
3 Kofullar cok ve buyuktur
4 Lisozom ve sentrozom bulunmaz
Hayvan hucresi

1 Hucre ceperi bulunmaz
2 Plastitler yoktur
3 Kofullar az ve kucuktur
4 Lisozom ve sentrozom bulunur


Hucre ceperi ve hucre zarı arasındaki farklar

Hucre ceperi

1 Cansızdır
2 Tam gecirgendir
3 Dayanıklıdır
4 Seluloz dan yapılmıştır
Hucre zarı

1 Canlıdır
2 Secici gecirgendir
3 Dayanıksızdır
4 Protein ve yağlardan yapılmıştır