Hücrenin Yapısı indir

Hücrenin Yapısı indir Bütün canlıların yaşayan en ufak biriminin hücre olduğunu biliyoruz Onu ilk defa 1665 yılında ingiliz bilim adamı Robert Hook, mantar dokusunda gözleyerek, tembellik anlamına gelen gözenekli olansözcüğünü kullanmıştır Görülen, esasında hücrenin yalnız ölü çeperiydi Bohemyalı fizyolog Purkinje, hücrenin iç kapsamına protoplazma adını vermiştir Hücreli bilimine ilişkin birincil yayınlar, bitkilerde Schleiden (1838) ve hayvanlarda Schawann (1838) île başlar Bu iki araştırıcı Hücresel Kuramınin kurucuları olarak kabul edilirler Hücreler ya kimsesiz (birhücreliler veya protistler olarak aşina bakteriler, protozoa, birhücreli mantarlar ve algler; keza yüksek bitki ve hayvanların sperma ve yumurtaları) ya da çok hücrelilerde olduğu gibi açıklanmış bir görevi yapmak için farklılaşmış hücre grupları ( dokular) halinde bulunur Tek bir gözenekli olan halinde yaşamım sürdüren canlılara l düzendeki canlılar, belirtilmiş görevleri doldurmak için farklılaşmış hücrelere sahip canlılara da II düzendeki canlılar denir, ikinci düzendeki canlıların hücreleri organizma dışarıya ancak doku kültüründe yaşamını sürdürebilir ve çoğalabilir ilk doku kültürünü Amerikalı Rass Harrison (1907) semender hücreleriyle yapmayı başarmıştır Çok hücrelilerin hücreleri birbirine hücresel arası madde ile bağlanmıştır (kemik ve kıkırdakta olduğu gibi) veya bu madde aracılığıyla ilişkidedir (kan ve lenfte olduğu gibi) Bir Takım organizmalar hücresel arası maddeye ve hücre sınırına sahip değildirler bununla birlikte bir canlı birimi olarak tanımlanırlar, mesela amiplerden Pelomyxa palustris, güneşsilerden (Heliozoa) Actinosphaerium eichorni, çoğu ışınlı (Radiolaria), delikli (Foraminifera), Opalinidae, bazı silliler (Ciliata), Myxosporidae ve bitkilerden Siphonales, keza mantarların hifleri bu durumdadır Bu organizmalar Ç o k Çekirdeklileryada H ü c r e s i z l e rolarak adlandırılır Hücrenin Evrimsel Gelişimi: Bundan yaklaşık 23 milyar yıl önce, bir genbir enzim şeklinde kendini eşleyebilen birincil molekül meydana gelmiş ve bir süre sonra bu molekül lipit ve protenoid moleküllerinden oluşmuş bir koaservat keseciğinin içine girerek ilkin hücreyi yapmıştır Ilk Olarak oksijensiz ortamda yaşayan bu gözenekli olan, çevredeki birikmiş gıda maddelerini kullanıyordu (heterotrof canlılar) Bir vakit sonradan besin maddesi azaldı ve giderken anorganik yoldan senaaalenmiş porfirini bünyesine alarak (klorofil oluşumu) kademe aşama Su + CO+ güneş ışığından organik maddeleri senaaaleyebilen canlılar (ototrof canlılar) ortaya çıktı Bu senaaalemenin bağlı ürünü olan özgürlük oksijeni,hucreninyapisiindir5c5a4a9765b0aalt hucreninyapisiindir5c5a4a9765b0aalt hucreninyapisiindir5c5a4a9765b0aalt hucreninyapisiindir5c5a4a9765b0aalt bolizmalarının etkin bir maddesi olarak kullanan hücrelerden bir kısmı, öteki hücrelerin içine girerek onlarla ortak yaşamaya başladı bu arada hücre içine giren simbiyont hücre, çoğu hücresel yapısını yitirerek mitokondriye dönüştü Yalnız, kendi başına (otonom) ayrılma yeteneğini ve özel DNA'sını bugüne değin saklayabildi Keza sırası gelmişken ilkin denizde burgu gibi dönerek hareket eden bir takım bakteriler (Spirochaeta sanki) bu hücrelerin üstüne yapışarak onlara hareket olanağı vermiş ve bu arada onların yakaladığı gıda maddelerine de müşterek olmuştur Bir süre sonra aralarındaki ilişki müşterek yaşama (simbiyozise) dönüşerek, yapışan hücreler kamçı ve silleri oluşturmuştur Nitekim bu bakterilerin (bugün yaşayanlarının) yapısı, kamçıların ve sillerin yapısına benzemektedir Lizozom, ribozom ve çekirdek zarının da simbiyotik ilişkilerle dışarıdan girdiğine ilişkin kanıtlar neticede modern hücresel, çoğu ilkin hücrenin veya hücre benzeri varlığın simbiyotik ilişkiler içinde bir araya gelmiş kompleks bir kombinasyonudur Hücreli tahlil yöntemleri Canlılarda gözlem Hayvanı ya da onun bir kısmım, doğal ortamda bulunduğu şekilde mikroskop aşağı incelemektir Kimyasal maddeler kullanılmadığından, gözenekli olan yapısında ve şeklinde herhangi bir değiştirme olmamaktadır Doku kültüründe de hücreleri in vitro olarak analiz etmek mümkündür, in Vitro Latince tüpte veya cansız ortamda demektir Vital boyama İncelenecek kısım, zehiri eksik olan bir boyanın fazla fazla sulandırılmış çözeltisi içine konur Vital boyamada kullanılan boyalar, asidik ve alkalik elde etmek üzere ikiye ayrılır Değişik organeller değişik boyaları emerek görünür duruma geçerler En çok kullanılanlar nötr kırmızı, metilen mavisi, yanus yeşili vs (110000 ya da 130000 kez seyreltilmiş)'dir Hücre, bu yöntemle canlı olarak daha detaylı incelenebilmektedir Bu yolla 510 mikron, en fazla 3060 mikron kalınlığında indirimli doku preparatları cansız olarak incelenebilir Elektron mikroskobu ile analiz En iyi ışık mikroskobunda obje 2000 kez büyültülebilir Bu durumda 02 mikrondan büyük olan cisimler mikroskop altında görülebilir Çünkü görünür ışığın dalga boyu en kısa olanı, mor ışındır (04 mikron dek) En uzun dalga boyu da 08 mikronla kırmızı ışındır Kullanılmakta olan ışının dalga boyunun oysa yansı değin büyük olan cisimleri bakmak mümkündür Bu da mor ışının en fazla yarısı dek olabilir Elektron mikroskobunda ışık dalgaları yerine çabuk elektronlardan yararlanılmış, mercek yerine de manyetik alanlar kullanılmıştır Bu suretle 200000'den daha pozitif büyültme olmak mümkün olmuştur (yani 0001 mikron 10 A°'lük ayrıntıyı saptayabilecek güçte) Fakat insan gözü elektronları göremediğinden, elektronların floresan bir ekrana yansıtılması ya da fotoğrafının çekilmesi gerekir Bu yolla hücrenin ayrıntılı yapışı ve virüsler incelenebilmektedir Elektron mikroskobunda ultramikrotomlarla hazır 02 mikron kalınlığındaki preparatlar incelenebilir Bu preparatlara kontras (gölge) saptamak için altın gibi ağır atomlar kullanılır Elektron mikroskobunda yüksek vakum ve sıcaklıktan nedeniyle, bugüne dek canlı herhangi birşey incelenememiştir Öteki Yöntemler Gözenekli Olan, su kıvamında olduğundan, genellikle kontraslar görülmez Bunun için hücresel bir tesbit edici (fiksatif) içerisinde çabucak öldürülür ve farklı alanlara yönlendirilmiş boyalar kullanılarak organeller arasındaki kontraslar fazla keskin olarak ortaya çıkarılır Bu yöntemle incelemede birçok kolaylıklar varsa da hücresel öldüğünden yapısının değiştiği açıktır Son zamanlarda bulunan Faz Kontrastmikroskobu ile bu sorun bir derece çözülmüştür Çünkü hücrenin bambaşka kısımlarının, ışığı farklı kırmaları, bir renk ayırımına dönüştürülür; yani kontrastı sağlanır Enterfrens mikroskobu da hücrenin farklı yoğunlukta olan kısımlarım (bir prizma gibi ışığı farklı kırdığından) renkli görüntü olarak verir Bu yolla tahlil aynı zamanda hücrenin farklı kısımlannın kimyasal anaJizlerinin yapılmasına da olasılık sağlamaktadır Hücrenin şekli ve büyüklüğü Hür kalan bir hücreli kendini korumak nedeniyle çoğunlukla, yüzey geriliminin etkisi altında, küre şeklini alır Çünkü hacmi en büyük; lakin yüzeyi en ufak olan geometrik şekil küredir Hücreler, türden türe, dokudan dokuya ve yaptıkları işe kadar şekil bakımından büyük değişiklikler gösterirler En ufak boylu hücreler gametler, bakteriler ve parazit bir hücrelilerdir Bu hücreler 0205 mikron (1 mikron 0001 mm) çapındadır Bazı silliler ve delikliler gözle görülebilir dek olabilir) En büyük hücreli, kuş yumurtasıdır Bugün yaşayanlardan devekuşunun yumurtası ile 100 yıl önce Madagaskar'da yaşayan Aepyornis kuşunun 8 litrelik yumurtası tanıdık en büyük hücrelerdir Tanıdık en uzun hücreler ise aksonlarıyla beraber 1 m kadar uzunluktaki bazı asap hücreleridir