Hukuk Sözlüğü (Hukuk Terimleri Sözlüğü)

Hukuk Terimleri Sözlüğü

A

Manâsız:Akla ve gerçeğe aykırı; boşboğaz; patavatsız; anlamsız şey; saçma; anlamsız

Abesle iştigal etmek:Anlamsız şeylerle mücâdele etmek

abideler ve asarı atika:abide ve abideler

Kuşatma:bir devletin dışarı ile olan ilişkilerini zorla kesmek

Acar:Atılgan; gözü öyle; yiğit; külhanbeyi; yılmaz; kabına sığmaz; kuvvetli; becerikli

Acele itiraz:bahşedilen kararın tefhim yada tebliğinden itibaren belirli bir süre içerisinde ( genelde bir hafta ) yapılması gereken, kanunda dobra dobra sayılan itiraz türüdür itiraz üzerine kararı veren makam değil itiraz mercii bir karar verir

Acenta:ticari mümessil ticari delege, satış memuru ya da müstahdem gibi bir sıfatı olmaksızın bir sözleşmeye dayanarak belirli bir alan içinde daimi bir suretle ticari bir işletmeyi ilgilendiren akidlerde arabuluculuk etmeyi ya da bunları o işletme adına yapmayı mesle

Açık artırma:bir malın, öneri veren kişiler arasında en yüksek bedeli öneren kimseye satılmasını karşılayan satış biçimi

Açık çek:Üstüne para miktarı yazılmamış çek, mecazi: baki güven

Acir:kiraya veren kimse

Aciz:Birinin borcunu zamanında ödeyememesi durumu

Âciz:Gücü bir işe yetmez olan; çelimsiz; yetkisiz; kabiliyetsiz; zayıf

Aciz vesikası:alacaklı alacağının tamamını alamamışsa kalan miktar için kendisine bahşedilen vesika (İİK 143)

Ada:çevresi yollarla sınırlandırılmış yer alan, farklı alanlara yönlendirilmiş parselleri kapsayan arsa parçası

Adab:Âdab; Töre; edepler; terbiyeler; utanmalar; görgü; yol yöntem

Adad:Adâd; Adetler; sayılar; adem fakirlik; hiçlik; ölüm
Hak:haklılık; hakka intibak

Adalet anıevletler arasındaki birtakım hukuk anlaşmazlıklarına bakan ve merkezi La Haye'de yer alan milletlerarası mahkeme

Adalet örgütü:Adliye teşkilatı

Adalet sarayı: Mahkemelerin bulunduğu büyük inşa

Adem:Yokluk; hiçlik; vefat ,

Ademi ifa:Ademi ifâ Yapmamak; bir görevi yerine getirmemek; bir borcu vaktinde ödememek

Ademi iştirak:katılmamak

Ademi selahiyet:yetkisizlik

Ademi: vüsuk gercek olmamak

Ademimerkeziyet:Yerinden idare

Olağan kira:kiraya verenin, kesin bir ücret karşılığında bir şeyin kullanılmasını kiracıya bıraktığı anlaşma

Alışılagelmiş şirket:iki veya daha çok kimsenin, müşterek bir amaca gelmek için emeklerini ve mallarını birleştirmeyi kabul ettikleri kontrat ile kurulan ortaklık

Olağan suçlu:Basit suçları işleyen kimse

Adli:adaletle ilgili

Adli kaza:Adlî kaza Cezai, yasal, ticari, nizalı, nizasız hak

Adli müzaharet:Adli takviye

Adli sicil:Bir kimsenin mahkumiyetinin olup olmadığının anlaşılması için konulmuş olan kayıt yöntemi

Adli tatil:Her sene 1 Ağustos ile 5 Eylül tarihleri arasında, kanunda yazılmış durumların dışında, hiçbir adli işlemin yapılmadığı süre

Adli tıp:Tıbbın adalete yardım eden kolu

Adli zabıta:Bir kabahat sonrası sanığı ve suç delillerini adli yetkililere sunan kolluk kuvveti

Afaki:Afakî Kesin bir konu üstünde olmayan (konuşma); dereden tepeden söz; nesnel; objektif; tanıdık olmayan

Afetoğanın sebep olduğu afet; kıran; çok fena; büyük felaket; belâ; fazla güzel insan

Ağır canice:Beş yıldan yukarı olan hapis cezaları

Ağır hapis cezası: Yirmi yıl ve üstü veya ömür boyu hapis cezası

Ağır kusur: dikkatsizlikten ve özensizlikten dolayı işlenen büyük kusur

Ağlep: Kaslı; büyük

Ahar: Başkası; yabancı; üçüncü birey

Ahde vefa: Söze sadakât, sözleşmeye bağlılık

Ahir: Âhir Son; sondaki; en son; en sondaki

Ahiren: Âhiren Daha Sonra

Ahit: Söz verme

Ahkam: hükümler

Ahkamı huzuriyye: egemen önünde yargılanmayla ilgili yöntem hükümleri

Ahkamı mahsusa: özel hükümler

Ahkamı müteferia: ahkâmı müteferia detaylı hükümler

Ahkamı mütehalife : ahkâmı mütehalife aykırı öbür hükümler

Ahval: ahvâl durumlar; haller; vaziyetler

Ahz : almak

Aidiyet : âidiyet ait olma durumu; ilişkinlik

Aile hukuku : Aile ilişkilerini düzeneleyen hukuk kurallarıdır

Aile hukuku : Aileyi yaratıcı şahısların müşterek adalet ve görevlerini düzenleyen hukuk dalı

Aile şirketi : bir ailenin bireylerinden oluşan ortaklık

Aile yurdu: bir kimsenin, ailenin gereksiniminden büyük olmamak ve bana kalırsa kendisinin veya ailesinin işletmesi veya oturması koşuluyla, aile bireylerinin geçimi ve oturmasını sağlamak amacıyla ayırdığı taşınmaz ve ekleri

Akar: taşınmaz mülk; kiraya verilen ve gelir sağlayan şeyler

Akaratı mevkufe: akarâtı mevkufe vakfedilmiş, kazanç getiren mallar

Akdetmek: sözleşmek; saptamak; planlamak; bağlamak

Akdi mebhusünanh: sözü geçen akit, uzlaşma, kontrat

Akdi mezbur: sözü geçen akit, anlaşma, kontrat

Akdi muvazaa: karşılıklı taviz verilerek yapılan akit, uzlaşma, sözleşme

Akdi sahih: geçerli, doğru, kusursuz akit, uzlaşma, sözleşme

Akideyn: âkideyn her akitte akdi yapan iki taraf

Akidin: âkidîn sözleşenler; sözleşme yapanlar

Akit: âkit bir işi iki taraflı olarak kararlaştırıp üstlerine alan taraflardan her biri; anlaşma ya da antlaşma yapan

Akit vaadi: ön kontrat

Alahilaf'ülkanun: alâhilâf'ülkanun kanun hilafına; yasaya tutarsız olarak

Alakadar: alâkadar ilgili; ilişkili

Alat : alât aletler; araçlar

Aledderecat : sırasıyla; derecesine kadar

Alelhesap: hesap görmek üzere; hesaba sayarak; sayışılmak üzere; doğan kârdan bir bölümünün ileride tamamı üzerinde hesaplaşılmak üzere evvelden ödenmesi

Alelıtlak: genelde; hedefi olmadan; bir hudut ile tabi olmayarak

Alelumum: alelumûm genel olarak; umumi bir biçimde; bütün

Alelusul: usulüne uygun; üstün körü

Aleniyet: tarafsızlık; kamuya açık olunması

Alettakrib: yaklaşık olarak; hemen hemen

âm ve şamil: genel; herkese ait; geniş ayrıntılı

Amade : bir işi yapmaya hazırlanmış; hazırlanmış

Amel: meslek; edim; fiil

Amele :işçi; emekçi, ırgat

Ameli: amelî işe dayanan; iş üstünde; tatbikî; pratik; uygulamalı

Amenajman: doğal kaynakların işletilmesi, Devlete ve kişilere ait ormanların, önceden hazırlanıp kabul edilmiş esaslara uygun bir şekilde işletilmesi

Amil: âmil yapan; faktör; etmen; sebep; etken

Amir: âmir emreden; buyuran; bir memurun vazife bakımından büyüğü; bir fiili yapmaya ya da yapmamaya zorlayan, buna gücü yeten

Amm: âmm genel; umumi; herkese ait

Amma: ammâ lakin; lakin; lakin; oysa; şu kadar; böylece ki

Amme: kamu

Amme hükmi şahsiyeti: âmme hükmî şahsiyeti millet tüzel kişiliği

Amme intizamı: ulus düzeni

Anagayrimenkul: Kat mülkiyetine konu olan taşınmazın bütünü

Anayapı: Kat mülkiyetine konu olan taşınmazın esas inşa kısmı

Anayasa: Bir devletin idare biçimini gösteren, yasama, yürütme, suçlama güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşların ulus haklarını gösteren esas yasa, kanunuesasi

Angaje: sözle veya yazılmış olarak bağlanan; bağımlı

Ani edim: aniden yapılan belirli tavır veya davranışlarla yerine getirilen edim

Anif'ülaçıklama: ânif'ülaçıklama demin demeç olunan, bildirilen

Anmuhakemetin: mantıklı düşünme yaparak; suçlama aracılığıyla

Antrepo: gümrüklere gelen ticari eşyanın konulduğu, korunduğu yer; ardiye; ahır

Ara: âra reyler; oylar

Ara kararı: Bir davanın bakılmasını kolaylaştırmak için yargıdan önce önlem niteliğinde bahşedilen karar, mahkeme kararı

Arama: Saklanan sanığın ve kabahat belgelerinin elde edilmesi için bir kimsenin evinde, iş yerinde, üzerinde veya eşyasında yapılan araştırma işlemi

Arama izni: Yasa dışı ilişkilerle ilgili olarak delil biriktirmek, zanlı ya da suçlu kişileri yakalamak için mahkemece güvenlik güçlerine bahşedilen resmi izin

Arama kararı: Arama yapılabilmesi için hakim tarafından verilmiş karar

Arazi mahlule: mutasarrıfın varis bırakmadan ölümü ile mahlûl olan arazii emiriyye

Arazii emiriyye: rakabesi beytülmâle ait olarak devlet kadar kişilere dağıtılan yerler, topraklar; beylik arazi

Arazii haraciyye: haraca alt arazi

Arâzii memlûke: mülk; timar toprağı; mülkiyet yolu ile tasarruf olunan yerler

Arazii metruke: halkın gereksinimi ve kullanımı için terk edilen arazi

Arazii mevat : hiç kimsenin tasarrufu aşağıda olmayan ve halka terk ve devir edilmemiş bulunan,yüksek sesli bir kimsenin sesi işitilmeyecek derecede köy ve kasabalar gibi yerlerden uzak bulunan kıraç, taşlık gibi yerler

Arazii mevkufe: geliri kayıtlı bir konuya atama olunan yer; vakıf olunmuş arazi

Arazii miriye : resmi arazi

Arâzii öşriye: ürününden onda bir Devlet payı alınan ve üstünde her türlü mülkiyet tasarrufları yer alan arazi

âri : sız; abes; çıplak; soyut; temizlenmiş; yüksüz

Ariyet : ödünç; eğreti; ödünç sözleşmesi

Arîz ve amîk : genişlik ve derinliğine; uzun uzadıya; enine boyuna

Arsa: Belediye sınırları içinde, belediye göre parsellenerek üzerine inşaat yerine getirmek için ayrılan arazi parçası

Arsa payı: Kat mülkiyetinde arsanın, kanunda açıklanmış esasa göre egemen bölümlere ayrılan karşılıklı mülkiyet payı

Arz: sunma; görünüm; bildirme; önüne koyma; anlatma (bir büyüğe)

Arzuhal:uygulama , istidal

Asaleten atanma: Kesintisiz tahsis yapmak üzere bir göreve atanma

Minimum: asgarî minimum; en aşağıda; en azından; en az; en küçük

Ashabı intikal: verasetin geçişinde hak sahipleri

Anlaşılır: açıkça kesin; açık; açıkça; meydanda olan

Asri: asrî zamana yerinde; çağdaş; çağdaş

Ateh: bunama; bunaklık

Ati : âtî gelecek; gelen (kişi ya da şey); gelecek süre; istikbal

Atıf : yollama; yöneltme; doldurma; bağlama; eğme; meylettirme; ilişkili bulma

Avans : alacağına addedilmek üzere önceden yapılan ödeme; öndelik

Avarız: avârız kazalar; belalar; borçlanma ve adalet kazanma yeterliliğini kısan veya yok eden haller

Avdet: dönüş; geri gelme; dönme

Avukat: Adalet ve yasa işlerinde isteyenlere yol göstermeyi, mahkemelerde, devlet dairelerinde başkalarının hakkını aramayı, korumayı iş edinen ve bunun için yasanın gerektirdiği şartları taşıyan kimse

Ayn: para dışarıda, kazanılabilen tüm servet öğeleri

Ayni: aynî mala ilişkin; eşyaya emrindeki; malın mülkiyeti ile ilgili; herkese karşı ileri sürülebilen

Ayni haklar: üstünde direkt mutlak egemenlik yetkisi veren ve herkese aleyhinde ileri sürülebilen haklar

Aza : âzâ uzuvlar; üyeler; organlar

Azade : âzâde bağımsızlık; serbest; özgür

Maksimum : en fazla; en büyük; en yüksek


Azil : Verilen temsil yetkisinin ortadan kaldırılması

Azimet:gidiş; yola çıkma *