Hükümet ekonomide yeniden kapanmaya sıcak bakmıyor

Kimi sıhhat önlemlerinin tekrar birinci Bakanlar Kurulu’nda görüşüleceğini belirten yetkililer, alınacak önlemlerin iktisada tesiri konusunda “seçici” olunacağını belirtiyorlar.

Corona virüste dünyada ikinci bir dalga olup olmayacağı kaygısı piyasaları baskılamaya devam ederken, Türkiye’de de hadise sayılarının artması sonrası yetkililer virüs konusunda ihtiyatlı yaklaşımı korurken, iktisadın yine kapatılmasına sıcak bakmıyorlar.

Reuters’a bilgi veren mevzuya yakın üst seviye yetkililer salgın kaynaklı olarak ekonomiyi tekrar durduracak sert önlem almak için şimdi çok erken olduğu görüşündeler.

BAKANLAR KURULU’NDA GÖRÜŞÜLECEK

Kimi sıhhat önlemlerinin yine birinci Bakanlar Kurulu’nda görüşüleceğini belirten yetkililer, alınacak önlemlerin iktisada tesiri konusunda “seçici” olunacağını belirtiyorlar.



Reuters’a bilgi veren üst seviye bir yetkili, “Corona virüsü muhakkak bir oranda devam edecek. İhtiyatlı olmamız gerekiyor, lakin ekonomiyi kapatmak, iş yerlerinin kapatılması önlemlerine girilmemesi gerekir ve bu türlü olacak. Farklı adımlarla ömür alanlarında denetimli yaşamaya devam etmeliyiz” dedi.

PİYASALARDA İKİNCİ DALGA TELAŞI

Global piyasalarda virüste en berbatın geride kaldığı algısıyla son iki haftada yaşanan sert bedel yararları yerini salgında ikinci bir dalga olabileceği tasaları nedeniyle satış baskısına bırakmış durumda. Bilhassa ABD ve Çin’de virüsün tekrar güç kazandığına yönelik datalar global satış baskısında belirleyici pozisyonda. Misal biçimde Türkiye piyasaların da bu satış baskısı hissediliyor.

Bu süreçte global piyasalarda ‘ekonomilerde ikinci bir dalga olacak mı?’, ‘ekonomiler yine kapanacak mı?’ soruları daha net sorulmaya başlandı.

1 HAZİRAN’DAN SONRA OLAY SAYILARI ARTTI

Türkiye’de ise mart ortasında başlayan salgında tedbirlerin tesiriyle 800’lü düzeylere kadar gerileyen günlük yeni olay sayısı, tedbirlerin gevşetildiği 1 Haziran’dan sonra tekrar artış trendine girdi. Yeni olay sayısı dün 1592’ye yükseldi.



Tedbirlerin tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de azaltılmasının akabinde insanların da “doğal olarak” sokağa çıktığını belirten yetkili, “Elbette olay sayısında dalgalı bir seyir olacak. Bir anda 600’e düştü yendik demek yanlış fakat 1500’e çıktı büsbütün berbata gidildi demek de yanlış. Başka ülkeler de tıpkı halde birebir sorunu yaşıyor. Sıhhat altyapısı, hastane imkanları öteki imkanlarına nazaran çok âlâ durumdayız” dedi.

Yetkililer salgının en ağır hissedildiği devirde bile ülke olarak hasta yatak kapasitesinin tam olarak kullanılmadığını vurguladılar.

Türkiye’de de global örneklere emsal biçimde 1 Haziran’dan itibaren tecrit tedbirleri kademeli olarak kaldırılmaya devam ediliyor. Tedbirlerdeki gevşeme evvel kentler ortası seyahat yasaklarının kaldırılması, restoranların, parkların, eğitimin ve hava ulaşımının tekrar başlamasıyla devam etti. Bunu yeni adımlar izledi. Dün olay artışının hızlandığı beş vilayette daha maske takılması zarurî hale getirildi.

HÜKÜMET İKTİSADIN DEVAMI KONUSUNDA KARARLI

“Hükümet ekononin devamı noktasında kararlı” diyen birebir yetkili, Sıhhat Bakanlığı’nın sürece doğal olarak daha ihtiyatlı baktığını belirti.

Yetkili, “Tekrar sert önlem almak için çok erken, bu türlü bir yaklaşım iktisada ziyan vererek ikinci yarı ve bilhassa üçüncü çeyreği kaybettirir. Aşikâr önlemlerin alınması yaklaşımı ortaya çıkabilir, çıkacaktır da bu türlü giderse ancak bunun bir ölçüsü olacak” dedi.



Sanayi üretiminin yüzde 30 düştüğünü hatırlatan yetkili, “Az değil, büyüme açısından önemli risklere işaret ediyor. Sıhhat tarafından ihtiyatlı tavır devam ediyor, etmeli fakat iktisadın kıymetsiz olduğu manasına gelmemeli. Çok önemli önlemler birebir biçimde ortaya çıkarsa Türkiye’ye 2020’nin ikinci yarısını kaybettirir. Rekabet halinde olduğumuz ülke örneklerine baktığınızda da misal uygulamaları görürsünüz” dedi.

Sanayi üretiminde büyük düşüş

Türkiye’de birinci corona virüsü hadisesinin tespitinin akabinde mart ayının ikinci yarısından itibaren salgın sürecinde alınan tecrit tedbirleri ile birçok iş yeri kapatılmış, kimi fabrikalar süreksiz olarak üretime orta vermişti. Türkiye virüsün tesirinin belirginleşmediği birinci çeyrekte yüzde 4.5 büyüdü. Lakin beklentiler iktisadın en bariz etkiyi ikinci çeyrekte yaşadıktan sonra toparlanmanın da başlayacağı tarafında.

Reuters’ın aktüel anketlerinde 2020 için daralma beklentisi yüzde 1.3’ten yüzde 0.75’e geriledi. İktisat yetkilileri, bu yılın hudutlu da olsa olumlu bir büyüme ile tamamlanabileceğini öngörüyorlar. Birtakım beklentiler ise daha makûs. Memleketler arası kuruluşlar genel olarak Türkiye iktisadının yüzde 5 civarı daralacağını öngörüyorlar.

ALINABİLECEK SIHHAT ÖNLEMLERİ EKONOMOYİ GÖZETECEK

Reuters’a bilgi veren üst seviye bir diğer yetkili ise, “İlk Bakanlar Kurulu’nda durum pahalandırılacak. Olağanlaşmanın suratı, olay sayısını önemli formda artırıyor. Bu da önemli dert yaratan bir durum. Aşikâr düzeyde tutulması için birtakım adımlar atılması gerekebilir” dedi ve şöyle devam etti:

“Sayıların nereye yanlışsız evrileceğine bakacağız. Son günlerde günlük artış yüzde 2 civarı gidiyor. Bu önemli bir sinyal ve ciddiye alındı. Kimi adımlar olacak lakin neler olacak onların kıymetlendirilmesi kısa müddette olacak. Fakat iktisat açsısından alınan önlemler seçici olabilir” dedi.



Birinci yetkili, “Şu andaki en kritik husus istihdamın muhakkak düzeyde tutulması, işsizliğin önlenmesi” dedi. Mart ayında alınan önlemlerin kamu maliyesi, bankalar ve para siyaseti üzeriden değerli bir yarar sağladığını ve uzun vadeli olduğuna dikkat çekti.

“Sağlanan kaynaklarla Türkiye likidite sorunun çözdü” diyen yetkili, daha fazla nakdî genişleme, para siyaset ve maliye siyasetinin genişletilmesi kredi enjekte edilmesinin ise yanlışsız olmadığını belirti ve “Şimdi artık istihdama odaklanmak gerekiyor” dedi.

Yetkili “İşletmeler çabucak olağana dönemez, istihdamı koruyup iktisatta işletmelere istihdam kanalından gelen maliyeti hafifleten yeni adımlar gündemde olacak… Talep gelirse işletmeler üretmeye ve satmaya hazır” dedi.

İhracatta dış dünyaya bağlı “bazı sıkıntılar” olduğunu belirten yetkili “İhracatçılarımızın tutanabilmeleri için kimi adım ve takviyeler olabilir, bu devri atlatırlarsa büyümeye katkı açısından da değerli bir dayanak oradan sağlanabilir” dedi.