Hurma Ağacı Nasıl Yetişir ve Özellikleri?

Hurma ağacı, “Bitkilerin en mükemmeli” olarak tabir edilebildiği gibi ayrıca insanlara en çok benzeyen bitki olarak da bilinir. Sıcak ve kurak bölgelerin gözdesi olan hurma ağacı tarihi çok eskilere dayanmaktadır.
Yaş olarak da kuru olarak da tüketilebilen hurma, bu iki halinde de aynı besin değerine sahiptir. Bu yazımızda sizler için hurma ağacı hakkında bilgi topladık.
Şimdi hep birlikte bu mucizevi bitkiyi veren hurma ağacını yakından inceleyelim.

Hurma Ağacı Özellikleri Nelerdir?​

Hurma ağacının özellikleri konusuna geçmeden önce Hurma ağacı nedir sorusunu yanıtlayarak başlayalım. Palmiyeler ailesinin dekoratif yapraklı üyesi olan bu ağaç, bir palmiye türüdür.
Diğer palmiye türlerinde olduğu gibi ılıman, tropikal ve çöl iklimi görülen yerlerde yetişir. Kardeşlenme eğilimine sahiptir ve aynı zamanda altından ve gövdesinden yavrular verebilir.
Bu mucizevi ağacı kısaca tanımladığımıza göre, hurma ağacının özellikleri hakkında bilgi vermeye başlayabiliriz.
Hurma ağacının kökleri kazık ve saçağa benzer. Yapı olarak diktir. 10 metreye kadar uzayan bu ağaçların bazılarının boyları 30 metreye kadar ulaşır.
Gövdeleri pürüzsüzdür ve genellikle 30-40 cm arasındadır ancak 1 metre çapa kadar ulaşan ağaçlar da görülmüştür.

Hurma ağacının yaşı, uzunluğundan belli olur. Yaşları ilerledikçe eski yapraklar dökülür ve geriye izleri kalır. Hurma ağacı yaprağı ömrü 7 yıla kadar sürebilir.
Yapraklar liflidir ve uzundur. Ömrü tükenen yapraklar kendiliğinden düşmez, kesilmediği sürece ağaçta durmaya devam eder.
Hurma ağacı tepesi “gummar” adı verilen ve hayati önem taşıyan bölgedir. Bu bölge ince yapılı lifler arasına gizlenmiş bir bölgedir.
Hurma ağacı yaprağı, bu bölgede büyümeye başlar ve hurma meyvesi burda yetişir. Gummar’a bir zarar gelmesi durumunda ağaç ölür. Kısaca hurma ağacının kalbi Gummar’dır.
Özenle bakım isteyen hurma ağaçları iki farklı şekildedir. Bunlardan biri erkek hurma ağacı, biri de dişi hurma ağacıdır. Bu iki ağacın farklı özellikleri vardır. Erkek ağaç, 5 dişi ağacın ortasında bulunur.
Dişi durma ağacına ünsa (female palm), erkek hurma ağacına ise fahl (male palm) denir. Erkek hurma ağacı poleni “tal” ismi ile anılır.
Hurma ağacı meyveleri oluşumuna göre şöyle sıralanır: hababuk, belah, büsr, rutab, temr. Yaş hurma olarak bildiğimiz hurma şekli “rutab”tır. Kurutup yediğimiz kuru hurma şekli “temr”dir. İlk üç aşamadaki hurma şeklinin yenmesi pek tavsiye edilmez.

Hurma Ağacı Nasıl Yetiştirilir?​

Hurma ağacı fidanı, hurma çekirdeği kullanılarak elde edilir. Ancak bu çekirdekleri toprağa ekmeden önce yapılması gereken birtakım aşamalar vardır.
Öncelikle çekirdek ılık suya katılıp iki gün bekletilir. Çünkü çekirdeğin filizlenmesi gerekir.
Filizlenme işlemi sonrası bir kabın içi toprak doldurulur ve toprağın 10-15 cm içerisine filizlenmiş çekirdek dikilir.
Dipnot: Bu kapların altı delikli olmalıdır. Toprağın hava alması, fidanın sağlığı açısından son derece önemlidir.
Bu işlemden yaklaşık 15 gün sonra yapraklar çıkmaya başlar. Hurma ağaçları 1 yaşına kadar aşırı sıcaktan korunmalıdır. 1 yaşından sonra ise bol su ve güneş gerekir.

Hurma ağacının sağlıklı bir şekilde yetişebilmesi için bakımının ve budamasının da düzenli olarak yapılması gerekir.
Peki, hurma ağacı nasıl budanır?
Hurma yetiştirirken hem kaliteli hem de bol ürün alabilmek için hurma bakımı üst düzey yapılması gerekmektedir
Sulama, gübreleme, toprak işleme gibi tedbirlerin yanı sıra her yıl düzenli olarak budama yapılması gerekir.
Budama yapılmazsa:

• Dal ve yapraklar düzensiz gelişir.
• Verim fazlalığı nedeniyle dallar kırılabilir.
• Kalitesiz ve küçük meyveler oluşur.
• Dallanmalar sık olduğu için içteki dallar ışıksız kalır.
• Verim kısa zamanda düşer.
• Ürünler bir yıl varsa bir yıl olmaz. Yani periyodisite görülür.
• Bu nedenle ağaçların bakımında en önemli faktörlerden biri budamadır.

Budama; meyvecilik sektöründe kar oranını artırmak amacıyla yapılması gereken en önemli tedbirdir.
Ağaçlarda budama; dal eğme, dal kesme, uç alma, dal seyreltme ve dalların açılarını değiştirme (genişletme ve daraltma) gibi işlemlere denir.
Bu işlemleri yapma amacı şudur:

• Dal çoğaltarak meyve seyreltmesi yapmak,
• Ağaçlarda meyve verimi sayesinde sürgün oluşumunu dengede tutmak,
• Ağaçlara istenildiği gibi şekil vermek,
• Fidan dikimi sırasında gövde ile kök arasında denge kurmak
• Periyodisite (ürünün bir yıl olup bir yıl olmaması) etkisini azaltmak.

Hurma ağacının budaması ne zaman yapılır diye soracak olursanız; genellikle kışa geçerken, havalar soğumaya başlamadan önce yapılır.
Akdeniz ve Ege bölgelerinde kış çok soğuk geçmediği için sonbaharda ağaçlar yapraklarını döktükten sonra budanmaya başlanır. Kış sonu ağaçlar uyanana kadar budama yapılabilir.

Hurmanın Faydaları Nelerdir?​

İnsana böylesine benzeyen bir ağacın meyvesinin insanlara ne denli faydasının olduğunu tahmin etmek pek de zor değildir.
Asırlar öncesinden günümüze kadar gelen bu meyve hem sağlık hem de beslenme açısından oldukça zengin bir içeriğe sahip.

Peki, hurmanın faydası nelerdir? Gelin hep birlikte bu mucizevi meyvenin faydalarını inceleyelim.
İşte hurma faydaları:

• Bünyesinde bulunan lifler sayesinde kanseri önlemeye karşı oldukça etkilidir. Rahim, göğüs ve kolon kanserine karşı birçok olumlu etkileri görülmüştür.
• Tokluk hissi verdiği için zayıflamaya yardımcı olur.
• Adaleleri yumuşatarak doğum kaslarının kasılmasını sağlar ve böylece doğumu kolaylaştırır.
• Hamile kadınlar için çok faydalıdır. Sütü arttırmakla beraber bebeği besler ve büyümesine de yardımcı olur.
• İçerisinde bulunan antioksidanlar sayesinde damar tıkanıklığını önler, damar sertliğini de önleyerek kolesterolün kontrol altına alınmasını sağlar.
• Hurma içerisinde beta-karoten bulundurur. Beta-karoten hafıza kaybını önlemeye yardımcı olur.
• Şekerli bir meyve olmasına rağmen diyabet hastalarına zararı olmadığı söylenir. Kan şekerini düzenlemeye yardımcı olur.
• Sinir sistemini yumuşatarak stresi azaltır ve gerginliği alır.
• Kemik erimesini önler.
• Afrodizyak özelliği ile kısırlığı önlemede etkilidir.
• Anemiye engel olur, kan yapar ve iç kanamaları durdurmaya yardımcı olur.
• Mide hastalıklarına karşı tavsiye edilir. Ülsere karşı savaşır ve bağırsakta bulunan asalakları yok eder.
• Böbreğin düzenli çalışması ve karaciğer rahatsızlıkları için tavsiye edilir.
• Zihin açar ve dinlendirme etkisi vardır.
• Saf hurma güneş lekelerini giderir ve cildi besler.
• Balgam sökücüdür ve soğuk algınlığı tedavisinde kullanılabilir.