Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
HurriMitanniler ve Hitit Krallıkları Dönemi (MÖ 20001270)
Güneydoğu Anadolu ’nun En Eski Ahalisi Hurriler
Hurriler, MÖ 2000 yıllarından itibaren, kuzeyde Kafkaslar ’dan güneyde Suriye ve Yukarı Mezopotamya ’ya, batıda Toroslar ’dan, doğuda İran ’daki Zagros Dağları ’nın ötesindeki Urmiye Gölü ’ne dek uzanan oldukça geniş bir coğrafik alana yerleşmişlerdi Ama, bu tarihlerde demin siyâsi bir teşekkül oluşturmamışlardı
Hurri, Babilcede “Mağara demektir Urfa bölgesinde birçok mağaranın bulunduğu ve Hurri kentinin de bugünkü Urfa ’nın yerinde bulunduğu tahmin edilir Fakat bu data hemen şimdi onaylama edilememiştir
Bölgede Hurriler ’e ait herhangi bir tablet veya sanat eseri bulunmamış olması dikkat çekicidir Bunun sebebinin de kazıbilimsel kazıların Urfa ’nın güney veya güneydoğusunda yok de kuzeyinde yapılmasına bağlıyoruz
MÖ 1800 yıllarında başkent Hattuşaş (Boğazköy) almak üzere Anadolu ’da bir devlet kuran Hititler, ekonomik güçlerini arttırmak ve daha geniş topraklara sahip almak nedeniyle Kuzey Suriye ’ye seferler düzenlemişler Oysa daha fazla Hatay bölgesine yapılan bu seferlerde alan ahalisi Hurriler ’le karşılaşmamışlardır Hitit Kralı I Hattuşili (saltanatı MÖ 16601630) Kuzey Suriye ’ye yönelik son askeri harekâtı sırasında Kargamış ve Halpa ’yı (Halep) ele geçirmeye çalışırken, Hurriler ’in adı geçen kentleri savunma yönünden desteklemesi sonucu başarısızlığa uğrayarak, geri tepmek zorunda kalır Bu başarısızlığın sebebi; Hurriler ’in sahip olduğu atlı arabalardır Henüz savaşlarda atlı otomobil kullanmayan civardaki topluluklar, Hurriler ’in atlarla seri bir şekilde hücumları aleyhinde oldukça şaşırırlar
Hititler ’in Kuzey Suriye ’ye Bölüştürme Faaliyetleri
I Hattuşili ’nin yerine geçen oğlu I Murşili (Saltanatı MÖ 16301600) Kuzey Suriye ’deki dağıtım siyasetinin ilk hedefi olarak, önce Halep ’i ele geçirir sırası gelmişken Güneydoğu Anadolu bölgesindeki Hurri prensleri bu süper güce karşı koyamayıp geri çekilirler Halep ’deri daha sonra Suriye ’deki Mari krallıklarını da ortadan kaldıran I Murşili ’ye artık Babil yolu görünür MÖ 1605 yılında Fırat ’ı izleyerek güneye iner ve Babil önlerine ulaşır Bölgeden oldukça uzak akıntı eden ve Mezopotomya tarihinin seyrini değiştiren bu durum sonucunda, muhteşem şehir zapt ve yağma edilerek alınan ganimetlerle Anadolu ’ya dönülür
I Murşili ’nin MÖ 1600 yılında öldürülmesi üzerine Hitit Krallığı ’nın bocalama dönemine girdiği görülür Tahta geçen I Hantili (saltanatı MÖ 16001570) yeni askeri seferler düzenleyerek Kuzey Suriye ’deki Hitit etki alanını elde tutmaya çalışırsa da bunda başarılı olamaz Hurriler Anadolu ’ya girerler ve kendi etkilerini arttırarak güçlenirler, Hitit sarayını basarak Kraliçe Harapşili ile birkaç prensi de öldürürler Bu felâkete bağlı olarak, Hitit ülkesinde kavgalar ve kargaşalar uzun zaman devam eder
Hurriler ’in İkiye Ayrılması
Bölgemiz ahalisi Hurriler ’in gittikçe güçlenerek, ırkdaşları olan Subaru aşiretlerini de hâkimiyetleri altına alarak; batıda Akdeniz ’e, doğuda Kerkük bölgesine, güneyde ise Ken ’lahza iline değin yayıldıkları görülür
Takriben MÖ 15001450 yıllarında Hurriler, biri Hurri diğeri Mitanni adında iki konfederasyona ayrılırlar
Bu dönemde Önasya ’da büyük olaylar meydana kazanç Nereden geldikleri ve kimler oldukları demin bilinmeyen Hiksoslar (Çoban Krallar) istilâsının bölgemizi ne derece etkilemiş olduğunu bilmiyoruz Şayet de Hiksoslar ’ın müdâhalesi sonucu Hurriler ikiye ayrılmak zorunda kalmışlardı Hiksoslar istilâsı; Hitit, Amurru, Assur ve Babil gibi devletlerin de sarsılmalarına sebep olur
Mitanniler Kuzey Suriye ’de
Mitanniler göre yazılı bir tablete demin rastlanmamıştır Oysa komşu ülkelere ait arşivlerde XV yüzyıldan itibaren bunların kuvvet ve hırslarını anlatan belgeler bulunmuştur Kerkük tabletlerinde kendileri göre “Maiteni şeklinde, Darı belgelerinde ise “Mitan ve “Mitanni adlarıyla bahsedilmektedir Mitanni ülkesine Mısırlılar ve Suriyeliler “Naharina (İki akarsu arası), Asurlular ise “Hanigalbat adını veriyorlardı
“Verimli Hilal bölgesinde kurulan Mitanni Krallığı, bugünkü Ceylanpınar civarında bulunduğu farzedilen Vaşşuganni kentini başkent yapar Mitanni Krallığı sonradan Hurri Krallığı aleyhine güçlenerek gelişir ve MÖ XIV asır sonlarında, tam olarak onun yerine geçer giderken Kargamış, Harran, Urfa, Halep ve Antakya gibi kentler Mitanni hâkimiyetine girerler
Mitanniler ülkesi, o dönemin dünya siyaseti bakımından çok önemli stratejik bir bölge idi Mezopotamya ’dan Karadeniz ’e, Akdeniz ’e, Mısır ’a ve buralardan tekrar Mezopotamya ’ya dışarı giden yollar Mitanniler ülkesinden geçiyordu Bu coğrafik durum Önasya ’da Mitanniler ’e büyük bir üstünlük kazandırmıştır Mitanniler, sonra bu avantajı kullanıp, Darı ve Hitit krallıkları arasında üçüncü bir zorlama durumuna gelmiştir *
Güneydoğu Anadolu ’nun En Eski Ahalisi Hurriler
Hurriler, MÖ 2000 yıllarından itibaren, kuzeyde Kafkaslar ’dan güneyde Suriye ve Yukarı Mezopotamya ’ya, batıda Toroslar ’dan, doğuda İran ’daki Zagros Dağları ’nın ötesindeki Urmiye Gölü ’ne dek uzanan oldukça geniş bir coğrafik alana yerleşmişlerdi Ama, bu tarihlerde demin siyâsi bir teşekkül oluşturmamışlardı
Hurri, Babilcede “Mağara demektir Urfa bölgesinde birçok mağaranın bulunduğu ve Hurri kentinin de bugünkü Urfa ’nın yerinde bulunduğu tahmin edilir Fakat bu data hemen şimdi onaylama edilememiştir
Bölgede Hurriler ’e ait herhangi bir tablet veya sanat eseri bulunmamış olması dikkat çekicidir Bunun sebebinin de kazıbilimsel kazıların Urfa ’nın güney veya güneydoğusunda yok de kuzeyinde yapılmasına bağlıyoruz
MÖ 1800 yıllarında başkent Hattuşaş (Boğazköy) almak üzere Anadolu ’da bir devlet kuran Hititler, ekonomik güçlerini arttırmak ve daha geniş topraklara sahip almak nedeniyle Kuzey Suriye ’ye seferler düzenlemişler Oysa daha fazla Hatay bölgesine yapılan bu seferlerde alan ahalisi Hurriler ’le karşılaşmamışlardır Hitit Kralı I Hattuşili (saltanatı MÖ 16601630) Kuzey Suriye ’ye yönelik son askeri harekâtı sırasında Kargamış ve Halpa ’yı (Halep) ele geçirmeye çalışırken, Hurriler ’in adı geçen kentleri savunma yönünden desteklemesi sonucu başarısızlığa uğrayarak, geri tepmek zorunda kalır Bu başarısızlığın sebebi; Hurriler ’in sahip olduğu atlı arabalardır Henüz savaşlarda atlı otomobil kullanmayan civardaki topluluklar, Hurriler ’in atlarla seri bir şekilde hücumları aleyhinde oldukça şaşırırlar
Hititler ’in Kuzey Suriye ’ye Bölüştürme Faaliyetleri
I Hattuşili ’nin yerine geçen oğlu I Murşili (Saltanatı MÖ 16301600) Kuzey Suriye ’deki dağıtım siyasetinin ilk hedefi olarak, önce Halep ’i ele geçirir sırası gelmişken Güneydoğu Anadolu bölgesindeki Hurri prensleri bu süper güce karşı koyamayıp geri çekilirler Halep ’deri daha sonra Suriye ’deki Mari krallıklarını da ortadan kaldıran I Murşili ’ye artık Babil yolu görünür MÖ 1605 yılında Fırat ’ı izleyerek güneye iner ve Babil önlerine ulaşır Bölgeden oldukça uzak akıntı eden ve Mezopotomya tarihinin seyrini değiştiren bu durum sonucunda, muhteşem şehir zapt ve yağma edilerek alınan ganimetlerle Anadolu ’ya dönülür
I Murşili ’nin MÖ 1600 yılında öldürülmesi üzerine Hitit Krallığı ’nın bocalama dönemine girdiği görülür Tahta geçen I Hantili (saltanatı MÖ 16001570) yeni askeri seferler düzenleyerek Kuzey Suriye ’deki Hitit etki alanını elde tutmaya çalışırsa da bunda başarılı olamaz Hurriler Anadolu ’ya girerler ve kendi etkilerini arttırarak güçlenirler, Hitit sarayını basarak Kraliçe Harapşili ile birkaç prensi de öldürürler Bu felâkete bağlı olarak, Hitit ülkesinde kavgalar ve kargaşalar uzun zaman devam eder
Hurriler ’in İkiye Ayrılması
Bölgemiz ahalisi Hurriler ’in gittikçe güçlenerek, ırkdaşları olan Subaru aşiretlerini de hâkimiyetleri altına alarak; batıda Akdeniz ’e, doğuda Kerkük bölgesine, güneyde ise Ken ’lahza iline değin yayıldıkları görülür
Takriben MÖ 15001450 yıllarında Hurriler, biri Hurri diğeri Mitanni adında iki konfederasyona ayrılırlar
Bu dönemde Önasya ’da büyük olaylar meydana kazanç Nereden geldikleri ve kimler oldukları demin bilinmeyen Hiksoslar (Çoban Krallar) istilâsının bölgemizi ne derece etkilemiş olduğunu bilmiyoruz Şayet de Hiksoslar ’ın müdâhalesi sonucu Hurriler ikiye ayrılmak zorunda kalmışlardı Hiksoslar istilâsı; Hitit, Amurru, Assur ve Babil gibi devletlerin de sarsılmalarına sebep olur
Mitanniler Kuzey Suriye ’de
Mitanniler göre yazılı bir tablete demin rastlanmamıştır Oysa komşu ülkelere ait arşivlerde XV yüzyıldan itibaren bunların kuvvet ve hırslarını anlatan belgeler bulunmuştur Kerkük tabletlerinde kendileri göre “Maiteni şeklinde, Darı belgelerinde ise “Mitan ve “Mitanni adlarıyla bahsedilmektedir Mitanni ülkesine Mısırlılar ve Suriyeliler “Naharina (İki akarsu arası), Asurlular ise “Hanigalbat adını veriyorlardı
“Verimli Hilal bölgesinde kurulan Mitanni Krallığı, bugünkü Ceylanpınar civarında bulunduğu farzedilen Vaşşuganni kentini başkent yapar Mitanni Krallığı sonradan Hurri Krallığı aleyhine güçlenerek gelişir ve MÖ XIV asır sonlarında, tam olarak onun yerine geçer giderken Kargamış, Harran, Urfa, Halep ve Antakya gibi kentler Mitanni hâkimiyetine girerler
Mitanniler ülkesi, o dönemin dünya siyaseti bakımından çok önemli stratejik bir bölge idi Mezopotamya ’dan Karadeniz ’e, Akdeniz ’e, Mısır ’a ve buralardan tekrar Mezopotamya ’ya dışarı giden yollar Mitanniler ülkesinden geçiyordu Bu coğrafik durum Önasya ’da Mitanniler ’e büyük bir üstünlük kazandırmıştır Mitanniler, sonra bu avantajı kullanıp, Darı ve Hitit krallıkları arasında üçüncü bir zorlama durumuna gelmiştir *
