Hurûfîlik

Hurûfîlerin temel inanış ve fikirleri özetle şöyledir: Fadlullahı Hurûfî'ye tanrı derler Namazı bir kere kılmak, orucu ömründe bir gün tutmak farzdır Gusl edip de vücûdunuzu hırpalamayınız derler Hazreti Ali'nin sözleri diyerek uydurdukları HutbetülBeyân ve başka kitaplarında hadîsler düzerek Ali'yi sevenlere günâh zarar vermez İbâdete lüzûm yoktur, haramlar helâldirderler Baba ve dede adı verilen hurûfî ileri gelenleri, papazlar gibi günâh çıkarırlar (Tokatlı İshak Efendi)

Hurûfîliğin kurucusu olan Fadlullahı Hurûfî, nokta ilmi diye bir şey uydurdu Bu iş mübahtır, nokta çift geldi Falan şey haramdır, nokta tek geldigibi sözlerle insanları kandırmaya çalıştı Harflere bâzı mânâlar vererek bir takım işâretlerle, anlaşılmayan şeylerle dolu olan Câvidân adındaki kitabını yazdı Önce peygamberlik, sonra da tanrılık iddiasında bulundu Bütün dinleri inkâr edip, İslâmiyet'le alay etti Haramlara mübâh, nefsin arzularına serbesttir dediği için Hurûfîlik câhil ve kötü insanlar arasında yayıldı (Tokatlı İshak Efendi)

Fadlullahı Hurûfî'nin öldürülmesinden sonra, yardımcılarından Aliyyüla'lâ adlı birisi Anadolu'ya gelerek bir Bektâşî tekkesine girdi Hurûfîliğe âit bozuk fikirleri gizlice yayıp câhilleri aldattı Hacı Bektâşı Velî'nin yoludur diyerek haramlara mübâh ve nefsin arzularına serbesttir dedi İnsanları aldatabilmek için kendisine Bektâşî diyerek, Hûrûfîliği yaydı ZamanlaOsmanlı Devleti'nin Yeniçeri ordusuna da sızan Hûrûfîler, zaman zaman yeniçerileri isyâna teşvik ederek fitneler çıkarıp büyük karışıklıklara sebeb oldular (Tokatlı İshak Efendi)