HUZEYFETU'LMER'AŞÎ
Sekizinci ve dokuzuncu yuzyıllarda yaşamış meşhur velilerden İsmi, Huzeyfe, lakabı Saduddin'dir Babasının ismi, Katade'dir Şam civarında bulunan Mer'aş denilen şehirden olduğu icin Mer'aşi nisbesiyle meşhur olmuştur İbrahim bin Edhem hazretlerinin talebelerindendir Doğum tarihi bilinmemektedir 822 (H207) senesinde vefat etti
Zamanının alimlerinden ilim tahsil etti Akli ve nakli ilimlerde yuksek alim oldu Bircok velinin sohbetlerinde bulundu Hızır aleyhisselamın işaretiyle İbrahim bin Edhem hazretlerinin huzUruna gitti Buyuk veli İbrahim bin Edhem hazretlerinin hizmetinde ve sohbetinde bulunarak tasavvuf yolunda ilerledi Altı ayda kemal ve olgunluk derecesine ulaştı İbrahim bin Edhem hazretleri ona tasavvuf yolunda hırka giydirdi
HuzeyfetulMer'aşi, İbrahim bin Edhem hazretlerine hizmet ettiği sırada birisi gelip ona hizmet etme sebebini sorunca, olup bitenleri şoyle anlattı: Mekkei mukerremeye giderken cok acıkmıştık KUfe'ye gelince aclıktan yuruyemez oldumİbrahim bin Edhem hazretleri; Aclıktan kuvvetsiz mi kaldın?buyurunca; Evetdedim İbrahim bin Edhem hazretleri hokka, kalem, kağıt istedi Bulup getirdim Besmeleyle birlikte; Her halde sana guvenilen Rabbim! Her şeyi veren sensin Sana her an hamd ve şukur ederim Seni bir an unutmam Ac, susuz ve cıplak kaldım İlk ucu benim vazifemdir, elbette yaparım Son ucunu sen soz verdin Senden bekliyorumyazıp bana verdi ve; Dışarı git ve Allahu tealadan başka kimseden bir şey umma ve ilk karşılaştığın kimseye bu kağıdı verbuyurdu Dışarı cıkınca, deve ustunde biri ile karşılaştım Kağıdı ona verdim O kimse kağıdı okuyup ağlamaya başladı Bunu kim yazdı?dedi Ben de; Camide birisi yazdıdedim O kimse bir kese altın verdi İcinde altmış dinar vardı O kimseyi sorunca; O nasranidir yani hıristiyandırdediler İbrahim bin Edhem'e gelip olanları anlattım İbrahim bin Edhem; Keseye elini surme Sahibi şimdi gelirbuyurdu Az zaman sonra nasrani geldi İbrahim bin Edhem'in ayaklarına duşup, elini optu ve musluman oldu
Huzeyfetu'lMer'aşi hazretleri insanlara İslamiyetin emir ve yasaklarını anlatıp onların dunya ve ahirette kurtuluşu icin calıştı Abdullah bin Hubeyk, MUsa bin elMualli, YUsuf bin Esbat, Bişri Hafi, Feyz bin İshak, İbni Ebidderda, Nebhan bin ElMugallis gibi zatlarla goruşup karşılıklı sohbetlerde bulundu Haram ve şuphelilerden sakınıp, nefsin istediklerini yapmamak, istemediklerini yapmak sUretiyle Allahu tealanın rızasına kavuşmak icin calıştı Cok az yemek yiyerek nefsini tezkiye etti Kalp ehlinin gıdası ve ruhlarının kuvveti, Kelimei tayyibe olan La ilahe illallahtırbuyurarak Allahu tealanın ismini zikretti
Huzeyfetu'lMer'aşi hazretleri mumkun olduğu kadar insanlardan uzak dururdu Yapılan iyi ameller arasında insanın evine kapanıp kalmasından ve boylece Allahu tealaya ibadet etmesinden daha iyisi olacağını bilmiyorumbuyururdu
Abdullah bin Hubeyk'e buyurdu ki: Dort husUsa yani gozune, diline, kalbine ve nefsinin isteklerine dikkat et Gozun ile harama bakma, kalbinde olandan başka bir şeyi konuşma Kalbinde muslumanlara karşı kin, hased gibi kotu hisler bulundurma Nefsinin hevasına yani isteklerine uyma
MUsa bin elMualli'ye buyurdu ki: Ya MUsa! Eğer sende uc haslet, guzel huy varsa, Allahu tealanın yarattığı her hayırda nasibin vardır Amellerini Allahu tealanın rızasına kavuşmak icin yapmak, kendin icin sevdiğini kardeşin icin de sevmek, yiyeceklerin helalinden olmasına dikkat etmek
Huzeyfetu'lMer'aşi hazretlerinin ikram ve ihsanları boldu Fakir ve muhtacların ihtiyaclarını giderirdi Mumkun olduğu kadar kimseden bir şey kabUl etmezdi Bilhassa duşuk ahlaklı kimselerin hediyelerini almaktan insanları sakındırırdı O; Gunahkarların ve ahlakı bozuk kimselerin hediyelerini kabUl etmeyiniz Eğer kabUl ederseniz, sizin onların kotu fiillerine ve ahlaksız hareketlerine razı olduğunuz zannedilirbuyururdu
İbni Ebi'dDerda rahmetullahi aleyh, Huzeyfetu'lMer'aşi'ye gelerek; Bana nasihat etdedi Huzeyfetu'lMer'aşi buyurdu ki: Yediğin lokmanın nereden geldiğine dikkat et Nefsinin isteklerine uyarak İslamiyetin ruhsat, kolaylık taraflarını sana tavsiye eden kimseyle oturma Eğer Allahu tealaya gizli olarak ibadet edersen, istesen de, istemesen de kalbin duzelir
Huzeyfetu'lMer'aşi buyurdu ki:
Otururken, samimi olmayan, yapmacık hareketler yapacağımdan korktuğum icin, bir arkadaşımla oturmak istemiyorum
İhlas, kulun ici ile dışının aynı olmasıdır
BİLMEDİĞİM İCİN AĞLIYORUM
Huzeyfetu'lMer'aşi hazretleri Allahu tealadan olan korkusu sebebiyle cok ağlardı Boyle bir zamanda yanına gelen birisi ona dedi ki: Bu derece ağlayıp sızlamana, ızdırap cekmene sebep nedir? Yoksa Allahu tealanın Rahim, cok merhametli, Kerim ve GafUr olduğunu bilmiyor musun?dedi Bunun uzerine Huzeyfetu'lMer'aşi hazretleri; Allahu teala; Bir fırka Cennet'te, bir fırka Cehennem'dedirbuyuruyor Ben bu iki fırkanın acaba hangisindeyim, bunu bilmediğim icin ağlıyorumdedi Soran; Madem ki, sen daha kendi halini bilmiyorsun, nasıl olur da başkalarına yol gosterirsin?dedi Bu sozu duyan HuzeyfetulMer'aşi hazretleri, cok manalar ifade eden bu sozun tesiriyle duşup bayıldı Kendine gelince, Ey Huzeyfe! Biz seni dost edindik, kıyamet gunu seni Cennetliklerden olarak haşredeceğizdiyen bir ses duydu Bu sesi, o mecliste bulunup da henuz musluman olmayan uc yuz kişi duyup musluman olmuşlardır
1) Sıfatu'sSafve; c4, s224
2) Sefinetu'lEvliya; s88
3) Tabakatu'lKubra; c1, s60
4) Tam İlmihal Seadeti Ebediyye; (44 Baskı) s 657, 1073
5) İslam Alimleri Ansiklopedisi; c3, s192
Sekizinci ve dokuzuncu yuzyıllarda yaşamış meşhur velilerden İsmi, Huzeyfe, lakabı Saduddin'dir Babasının ismi, Katade'dir Şam civarında bulunan Mer'aş denilen şehirden olduğu icin Mer'aşi nisbesiyle meşhur olmuştur İbrahim bin Edhem hazretlerinin talebelerindendir Doğum tarihi bilinmemektedir 822 (H207) senesinde vefat etti
Zamanının alimlerinden ilim tahsil etti Akli ve nakli ilimlerde yuksek alim oldu Bircok velinin sohbetlerinde bulundu Hızır aleyhisselamın işaretiyle İbrahim bin Edhem hazretlerinin huzUruna gitti Buyuk veli İbrahim bin Edhem hazretlerinin hizmetinde ve sohbetinde bulunarak tasavvuf yolunda ilerledi Altı ayda kemal ve olgunluk derecesine ulaştı İbrahim bin Edhem hazretleri ona tasavvuf yolunda hırka giydirdi
HuzeyfetulMer'aşi, İbrahim bin Edhem hazretlerine hizmet ettiği sırada birisi gelip ona hizmet etme sebebini sorunca, olup bitenleri şoyle anlattı: Mekkei mukerremeye giderken cok acıkmıştık KUfe'ye gelince aclıktan yuruyemez oldumİbrahim bin Edhem hazretleri; Aclıktan kuvvetsiz mi kaldın?buyurunca; Evetdedim İbrahim bin Edhem hazretleri hokka, kalem, kağıt istedi Bulup getirdim Besmeleyle birlikte; Her halde sana guvenilen Rabbim! Her şeyi veren sensin Sana her an hamd ve şukur ederim Seni bir an unutmam Ac, susuz ve cıplak kaldım İlk ucu benim vazifemdir, elbette yaparım Son ucunu sen soz verdin Senden bekliyorumyazıp bana verdi ve; Dışarı git ve Allahu tealadan başka kimseden bir şey umma ve ilk karşılaştığın kimseye bu kağıdı verbuyurdu Dışarı cıkınca, deve ustunde biri ile karşılaştım Kağıdı ona verdim O kimse kağıdı okuyup ağlamaya başladı Bunu kim yazdı?dedi Ben de; Camide birisi yazdıdedim O kimse bir kese altın verdi İcinde altmış dinar vardı O kimseyi sorunca; O nasranidir yani hıristiyandırdediler İbrahim bin Edhem'e gelip olanları anlattım İbrahim bin Edhem; Keseye elini surme Sahibi şimdi gelirbuyurdu Az zaman sonra nasrani geldi İbrahim bin Edhem'in ayaklarına duşup, elini optu ve musluman oldu
Huzeyfetu'lMer'aşi hazretleri insanlara İslamiyetin emir ve yasaklarını anlatıp onların dunya ve ahirette kurtuluşu icin calıştı Abdullah bin Hubeyk, MUsa bin elMualli, YUsuf bin Esbat, Bişri Hafi, Feyz bin İshak, İbni Ebidderda, Nebhan bin ElMugallis gibi zatlarla goruşup karşılıklı sohbetlerde bulundu Haram ve şuphelilerden sakınıp, nefsin istediklerini yapmamak, istemediklerini yapmak sUretiyle Allahu tealanın rızasına kavuşmak icin calıştı Cok az yemek yiyerek nefsini tezkiye etti Kalp ehlinin gıdası ve ruhlarının kuvveti, Kelimei tayyibe olan La ilahe illallahtırbuyurarak Allahu tealanın ismini zikretti
Huzeyfetu'lMer'aşi hazretleri mumkun olduğu kadar insanlardan uzak dururdu Yapılan iyi ameller arasında insanın evine kapanıp kalmasından ve boylece Allahu tealaya ibadet etmesinden daha iyisi olacağını bilmiyorumbuyururdu
Abdullah bin Hubeyk'e buyurdu ki: Dort husUsa yani gozune, diline, kalbine ve nefsinin isteklerine dikkat et Gozun ile harama bakma, kalbinde olandan başka bir şeyi konuşma Kalbinde muslumanlara karşı kin, hased gibi kotu hisler bulundurma Nefsinin hevasına yani isteklerine uyma
MUsa bin elMualli'ye buyurdu ki: Ya MUsa! Eğer sende uc haslet, guzel huy varsa, Allahu tealanın yarattığı her hayırda nasibin vardır Amellerini Allahu tealanın rızasına kavuşmak icin yapmak, kendin icin sevdiğini kardeşin icin de sevmek, yiyeceklerin helalinden olmasına dikkat etmek
Huzeyfetu'lMer'aşi hazretlerinin ikram ve ihsanları boldu Fakir ve muhtacların ihtiyaclarını giderirdi Mumkun olduğu kadar kimseden bir şey kabUl etmezdi Bilhassa duşuk ahlaklı kimselerin hediyelerini almaktan insanları sakındırırdı O; Gunahkarların ve ahlakı bozuk kimselerin hediyelerini kabUl etmeyiniz Eğer kabUl ederseniz, sizin onların kotu fiillerine ve ahlaksız hareketlerine razı olduğunuz zannedilirbuyururdu
İbni Ebi'dDerda rahmetullahi aleyh, Huzeyfetu'lMer'aşi'ye gelerek; Bana nasihat etdedi Huzeyfetu'lMer'aşi buyurdu ki: Yediğin lokmanın nereden geldiğine dikkat et Nefsinin isteklerine uyarak İslamiyetin ruhsat, kolaylık taraflarını sana tavsiye eden kimseyle oturma Eğer Allahu tealaya gizli olarak ibadet edersen, istesen de, istemesen de kalbin duzelir
Huzeyfetu'lMer'aşi buyurdu ki:
Otururken, samimi olmayan, yapmacık hareketler yapacağımdan korktuğum icin, bir arkadaşımla oturmak istemiyorum
İhlas, kulun ici ile dışının aynı olmasıdır
BİLMEDİĞİM İCİN AĞLIYORUM
Huzeyfetu'lMer'aşi hazretleri Allahu tealadan olan korkusu sebebiyle cok ağlardı Boyle bir zamanda yanına gelen birisi ona dedi ki: Bu derece ağlayıp sızlamana, ızdırap cekmene sebep nedir? Yoksa Allahu tealanın Rahim, cok merhametli, Kerim ve GafUr olduğunu bilmiyor musun?dedi Bunun uzerine Huzeyfetu'lMer'aşi hazretleri; Allahu teala; Bir fırka Cennet'te, bir fırka Cehennem'dedirbuyuruyor Ben bu iki fırkanın acaba hangisindeyim, bunu bilmediğim icin ağlıyorumdedi Soran; Madem ki, sen daha kendi halini bilmiyorsun, nasıl olur da başkalarına yol gosterirsin?dedi Bu sozu duyan HuzeyfetulMer'aşi hazretleri, cok manalar ifade eden bu sozun tesiriyle duşup bayıldı Kendine gelince, Ey Huzeyfe! Biz seni dost edindik, kıyamet gunu seni Cennetliklerden olarak haşredeceğizdiyen bir ses duydu Bu sesi, o mecliste bulunup da henuz musluman olmayan uc yuz kişi duyup musluman olmuşlardır
1) Sıfatu'sSafve; c4, s224
2) Sefinetu'lEvliya; s88
3) Tabakatu'lKubra; c1, s60
4) Tam İlmihal Seadeti Ebediyye; (44 Baskı) s 657, 1073
5) İslam Alimleri Ansiklopedisi; c3, s192