Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
HzMuhammede inen ilk ayetler
Nasih ve Mensüh'u ortaya çıkarmada, ilk inen ve son inen ayetleri anlayışlı olmak kayda değer bir gereklilik talep etmektedir Buna göre: bir konu etrafında bir kaç ayet geçmekte ve konuyla bağlantılı hüküm, o ayetlerden birinden çıkmakta ise, son inen ayet Nasiholarak kabul edilir ve hüküm o ayete göre icra edilir
Birincil ve son inen ayetlerdeki kademe açıklığa kavuşturulduğunda, İslam hukukunun gelişmesi, peşine düşüp takip ettiği metodu ve bu hukuku kabul ettirmedeki güzelliği anlaşılmış olur
Ilk inen ayet hakkındaki ihtilafları ve tercih edilen gösterme şöyledir
1 Besmele birincil inendir: Vahidî'nin, İkrime ve Hasan'a isnadla rivayetine tarafından:
Bismillahirrahmamrrahîm, Kuran ’dan ilk inendir, birincil inen sure ise İkra' Bismirabbike dir85 İbni Cerîr ve diğerleri, Dahhak, İbni Abbas aracılığıyla söylenti ettiğine tarafından: Cibril'in Resul (sav)' e ilk indirdiği laf; Ey Muhammedi Hazırlanmış ol (bekle) Sonradan Bismillahirrahmamrrahîm de86
Besmelenin ilk inen ayet olduğu iddiasına şöyle bir açıklama getirmek mümkündür: Besmele, Berae süresi hariç her sürenin basında bulunduğu gibi Alak süresinin de basında bulunmaktadır Ama Vahyin başlangıcı hadisinden de anlaşıldığı gibi Cibril birincil ayetleri okurken Besmele okumamıştır Kur'an dizilişinde, bir ayetin diziliş sırasına tarafından önde yazılması, onun önce indiğini göstermez Zira ayetleri yerleştirme konuşanda tasarruf Resul (sav)'e aittir Buna göre Besmele'nin daha sonra Alak süresinin basma konulmuş olması da muhtemeldir Vahidî 'nin yukarıda zikredilen hadisi ise, hadis kritiği açısından eleştirilmiş, hadisin Mürsel olduğu söylenmiştir87
Besmele'nin Alak süresinin evvelinde indiğini varsaysak bile, bu tüm süreler için geçerlidir Dikkate alınması gereken ise Besmelenin peşinden gelen ayettir
2Müddesir suresinin başlangıcı ilk inendir Bu gösterme savunanların dayanağı, Buharî ve Müslim'in Ebi Seleme b Abdirrahman b Afv'dan gelen rivayettir Rivayette geçtiğine kadar; Ebü Seleme b Abdirrahman, Cabir b Abdillah'tan, Kuran ’dan birincil ineni sormuştur O da cevaben; Ya Eyyühel Müddessirdemiştir Ebü Seleme, ilk inenin Alak süresinin başlangıcı olduğunu ileri sürünce, Cabir; Bize Resülulalah (sav)'in anlattığını size anlatacağım der Resülullah'ın Hira civarında bir anda gökte Cibril'i gördüğünü ve kendisini bir korku sardığını, Hatice'nin yanma inerek ona; Kendisini örtmesini istediğini ve kendisin! bir korku sardığını söyler Bunun akabinde, Ya Eyyühel Müddessirin indiğini belirtirRivayette geçen Cabir b Abdullah'ın burada yanlış anlaması vardır Zira rivayette geçen “Aniden o ifadesinden de anlaşılacağı gibi Cibril, daha evvelden Resul kadar görülmüştür Rivayete konu olan görme ise ikinci defa gerçekleşen bir görmedir Buna göre Müddessir süresinin ilk ayetleri, birincil vahyin akabinde oluşan Fetretdevrinden daha sonra inen birincil ayetlerdir Olayı anlatan Cabir'in muhtemelen Hira'daki ilk karşılaşmadan haberi olmadığı için ilk inenin Müddessir olduğunu iddia etmiştir
3Fatiha birincil inendir
Bu bahis sahiplerinin delilleri şöyledir;
a Beyhaki'nin Delail'de, Meysere, Amr b Şurahbil kanalıyla söylenti ettiğine göre, Resul (sav) Hatice'ye demiştir ancak; Ben tek kaldığımda bir haykırma duyuyorum Vallahi bunun hasar veren bir şey olmasından korkuyorumHatice'de, Maazallah, Allah sana böyle bir şey yapmaz Sen emaneti yerine getirir, akrabaları ziyaret eder, dürüst konuşursun diye cevap verir bu vesileyle Ebü Bekir Hatice'nin yanma gelince, Hatice, Resül'ün anlattıklarını Ebübekir'e anlatır ve Muhammed'i yanma alıp Varaka'ya gitmesin! söyler Varaka'ya giderler Resul, olayı ona şöyle anlatır; Tek kaldığım süre arkamdan Ey Muhammed Ey Muhammed diye bir ses duyuyor ve kaçıyorum Varaka ise Resul'e kaçmamasını, melek geldiği süre bekleyerek söylediklerini dinlemesini ve gelip kendisine anlatmasını öğüt eder Bu konuşmadan daha sonra Resul yalnız kaldığında, melek ona Ey Muhammedi de ki; BismillahirRahmanirrahîmElbamdu Lillabi Rabbi'l Aleminsonuna kadar okur 88
b Keşşaf'a tarafından, müfessirlerin bir çoğu ilk inen sürenin Fatiha olduğunu iddia etmişlerdir89
c Muhammed Abduh'a göre de birincil inen Fatiha'dır Zira îlahî Sünnet gereği bu kainatta sunulanlar, önce Mücmel (özet) sonradan Mufassal (tafsilatlı) sunulmuştur Fatiha da Kuran ’da geçen tüm hükümlerin Mücmel'i gibidir Buna tarafından ilk inen Fatiha süresidir90
Bu konuda ileri sürülen iddiaların artı tutarlılığı yoktur Birinci şıkta ileri sürülen Besmele hadisi eleştiri almıştır Hadisin sened zincirinde sahabi eksik olduğundan hadis Mürseldîr Ama Vahyin başlangıç hadisi Merfu'dur Cerh Ta'dil açısından Beyhaki'nin rivayeti kanıt olarak kullanılamayacağı belirtilmiştir91
Keşşafın müfessirlerin bir çoğusözü ise iyice kendi yorumudur, İbni Hacer bu görüşü kuvvetle eleştirmiş, müfessirlerin çok azının bu görüşte olduğunu söylemiştir92
Muhammed Abduh'un görüşü doğru gibi gözükse de olayı anlatan Sahih bir hadis varken bunun üzerinde fikir yürütmek uygun değildir Kaldı ki, Alak süresinin ilk ayetleri zikredilen ilahi Sünnet'e zıt değildir Alak süresinin ilk ayetleri, Kuran ’ın başlıca fikirlerinden olan okuma, yaratılış, Rububiyet gibi konulara mücmelen değinmiştir 93 Keza Fatiha süresinde geçen îbadet ederiz, yardım dileriz, bizi içten yola ilet gibi) çoğul zamirleri, bu sürenin Müslümanların topluluk aşamasına geldiği zamanlarda indiğini göstermektedir Bu safha ise Risalet cilt bir müddet daha sonra gerçekleşebilmiştir
4 En'** Süresi 151 ayeti De ancak gelin, Rabbinizin size (neleri) haram kıldığını okuyayımilk inendir Bu görüşü Kurtubi, Hz Ali'nin rivayeti olarak zikretmiş, 94 ama herhangi bir delil zikretmediğinden bu görünüm güçsüz bir bahis olarak kalmıştır
5 Suyüti elİtkan'da birincil inenle alakalı Şeyheyn'den HzAişe kanalıyla rivayet ettiğine göre: Mufassaldan ilk inen; Kendisinde Cennet ve Cehennemin zikredildiği süredir, halk müziği İslam'a ısındığında helal ve haram inmeye başladı95
Ilk inen, Alak süresi olarak kabul edildiğinde bu rivayetle bir uyuşmazlık ortaya çıkmaktadır Alak süresinde Cennet ve Cehennem bahsi geçmemektedir Suyütî, buna cevap olarak rivayette mukadder bir tümce olduğunu söyler Buna kadar, hadiste geçen Evvelü Ma Nüzileibaresi Min Evveli Ma Nüzilemanasındadır Buna kadar mana: ilk inenlerden birisişeklindedir Kastedilen süre ise Alak Süresi değil, fetret döneminden daha sonra birincil inen Müddessir süresidir96
6 Alak Süresinin birincil ayetleri: Ilk inen ayet konusundaki zikredilen fikirler arasında en kaslı olanı bu görüştür Buharî ve Müslim'de zikredilen hadislerden anlaşıldığı üzere Kuran ’dan birincil inen, Alak süresinin ilk ayetleridirMüddessir süresinin birincil ayetleri ise daha sonra inmiştirKeza Alak süresinin ilk ayetleri, muhteva bakımından da vahyin başlamasıyla uyumluluk sağlamaktadır Metafizik alemle temas sırasında gelen ilk dikte Okudur Bu yeni bir başlangıçtır Okuma yazma bilmeyen bir Resul'ün, Ekrem olan Rabb'inin adıyla okumaya başlamasıdır Bundan Böyle onun önünde seneler baştan başa okuyacağı, bildiri edeceği bir işlem vardır Bu ayetlerde, Allah'ın ulu kudreti, yaratması gözler önüne serilmekte, Ekrem olan Rabbin, kuluyla birincil bağlantısı kurulmaktadır *
Nasih ve Mensüh'u ortaya çıkarmada, ilk inen ve son inen ayetleri anlayışlı olmak kayda değer bir gereklilik talep etmektedir Buna göre: bir konu etrafında bir kaç ayet geçmekte ve konuyla bağlantılı hüküm, o ayetlerden birinden çıkmakta ise, son inen ayet Nasiholarak kabul edilir ve hüküm o ayete göre icra edilir
Birincil ve son inen ayetlerdeki kademe açıklığa kavuşturulduğunda, İslam hukukunun gelişmesi, peşine düşüp takip ettiği metodu ve bu hukuku kabul ettirmedeki güzelliği anlaşılmış olur
Ilk inen ayet hakkındaki ihtilafları ve tercih edilen gösterme şöyledir
1 Besmele birincil inendir: Vahidî'nin, İkrime ve Hasan'a isnadla rivayetine tarafından:
Bismillahirrahmamrrahîm, Kuran ’dan ilk inendir, birincil inen sure ise İkra' Bismirabbike dir85 İbni Cerîr ve diğerleri, Dahhak, İbni Abbas aracılığıyla söylenti ettiğine tarafından: Cibril'in Resul (sav)' e ilk indirdiği laf; Ey Muhammedi Hazırlanmış ol (bekle) Sonradan Bismillahirrahmamrrahîm de86
Besmelenin ilk inen ayet olduğu iddiasına şöyle bir açıklama getirmek mümkündür: Besmele, Berae süresi hariç her sürenin basında bulunduğu gibi Alak süresinin de basında bulunmaktadır Ama Vahyin başlangıcı hadisinden de anlaşıldığı gibi Cibril birincil ayetleri okurken Besmele okumamıştır Kur'an dizilişinde, bir ayetin diziliş sırasına tarafından önde yazılması, onun önce indiğini göstermez Zira ayetleri yerleştirme konuşanda tasarruf Resul (sav)'e aittir Buna göre Besmele'nin daha sonra Alak süresinin basma konulmuş olması da muhtemeldir Vahidî 'nin yukarıda zikredilen hadisi ise, hadis kritiği açısından eleştirilmiş, hadisin Mürsel olduğu söylenmiştir87
Besmele'nin Alak süresinin evvelinde indiğini varsaysak bile, bu tüm süreler için geçerlidir Dikkate alınması gereken ise Besmelenin peşinden gelen ayettir
2Müddesir suresinin başlangıcı ilk inendir Bu gösterme savunanların dayanağı, Buharî ve Müslim'in Ebi Seleme b Abdirrahman b Afv'dan gelen rivayettir Rivayette geçtiğine kadar; Ebü Seleme b Abdirrahman, Cabir b Abdillah'tan, Kuran ’dan birincil ineni sormuştur O da cevaben; Ya Eyyühel Müddessirdemiştir Ebü Seleme, ilk inenin Alak süresinin başlangıcı olduğunu ileri sürünce, Cabir; Bize Resülulalah (sav)'in anlattığını size anlatacağım der Resülullah'ın Hira civarında bir anda gökte Cibril'i gördüğünü ve kendisini bir korku sardığını, Hatice'nin yanma inerek ona; Kendisini örtmesini istediğini ve kendisin! bir korku sardığını söyler Bunun akabinde, Ya Eyyühel Müddessirin indiğini belirtirRivayette geçen Cabir b Abdullah'ın burada yanlış anlaması vardır Zira rivayette geçen “Aniden o ifadesinden de anlaşılacağı gibi Cibril, daha evvelden Resul kadar görülmüştür Rivayete konu olan görme ise ikinci defa gerçekleşen bir görmedir Buna göre Müddessir süresinin ilk ayetleri, birincil vahyin akabinde oluşan Fetretdevrinden daha sonra inen birincil ayetlerdir Olayı anlatan Cabir'in muhtemelen Hira'daki ilk karşılaşmadan haberi olmadığı için ilk inenin Müddessir olduğunu iddia etmiştir
3Fatiha birincil inendir
Bu bahis sahiplerinin delilleri şöyledir;
a Beyhaki'nin Delail'de, Meysere, Amr b Şurahbil kanalıyla söylenti ettiğine göre, Resul (sav) Hatice'ye demiştir ancak; Ben tek kaldığımda bir haykırma duyuyorum Vallahi bunun hasar veren bir şey olmasından korkuyorumHatice'de, Maazallah, Allah sana böyle bir şey yapmaz Sen emaneti yerine getirir, akrabaları ziyaret eder, dürüst konuşursun diye cevap verir bu vesileyle Ebü Bekir Hatice'nin yanma gelince, Hatice, Resül'ün anlattıklarını Ebübekir'e anlatır ve Muhammed'i yanma alıp Varaka'ya gitmesin! söyler Varaka'ya giderler Resul, olayı ona şöyle anlatır; Tek kaldığım süre arkamdan Ey Muhammed Ey Muhammed diye bir ses duyuyor ve kaçıyorum Varaka ise Resul'e kaçmamasını, melek geldiği süre bekleyerek söylediklerini dinlemesini ve gelip kendisine anlatmasını öğüt eder Bu konuşmadan daha sonra Resul yalnız kaldığında, melek ona Ey Muhammedi de ki; BismillahirRahmanirrahîmElbamdu Lillabi Rabbi'l Aleminsonuna kadar okur 88
b Keşşaf'a tarafından, müfessirlerin bir çoğu ilk inen sürenin Fatiha olduğunu iddia etmişlerdir89
c Muhammed Abduh'a göre de birincil inen Fatiha'dır Zira îlahî Sünnet gereği bu kainatta sunulanlar, önce Mücmel (özet) sonradan Mufassal (tafsilatlı) sunulmuştur Fatiha da Kuran ’da geçen tüm hükümlerin Mücmel'i gibidir Buna tarafından ilk inen Fatiha süresidir90
Bu konuda ileri sürülen iddiaların artı tutarlılığı yoktur Birinci şıkta ileri sürülen Besmele hadisi eleştiri almıştır Hadisin sened zincirinde sahabi eksik olduğundan hadis Mürseldîr Ama Vahyin başlangıç hadisi Merfu'dur Cerh Ta'dil açısından Beyhaki'nin rivayeti kanıt olarak kullanılamayacağı belirtilmiştir91
Keşşafın müfessirlerin bir çoğusözü ise iyice kendi yorumudur, İbni Hacer bu görüşü kuvvetle eleştirmiş, müfessirlerin çok azının bu görüşte olduğunu söylemiştir92
Muhammed Abduh'un görüşü doğru gibi gözükse de olayı anlatan Sahih bir hadis varken bunun üzerinde fikir yürütmek uygun değildir Kaldı ki, Alak süresinin ilk ayetleri zikredilen ilahi Sünnet'e zıt değildir Alak süresinin ilk ayetleri, Kuran ’ın başlıca fikirlerinden olan okuma, yaratılış, Rububiyet gibi konulara mücmelen değinmiştir 93 Keza Fatiha süresinde geçen îbadet ederiz, yardım dileriz, bizi içten yola ilet gibi) çoğul zamirleri, bu sürenin Müslümanların topluluk aşamasına geldiği zamanlarda indiğini göstermektedir Bu safha ise Risalet cilt bir müddet daha sonra gerçekleşebilmiştir
4 En'** Süresi 151 ayeti De ancak gelin, Rabbinizin size (neleri) haram kıldığını okuyayımilk inendir Bu görüşü Kurtubi, Hz Ali'nin rivayeti olarak zikretmiş, 94 ama herhangi bir delil zikretmediğinden bu görünüm güçsüz bir bahis olarak kalmıştır
5 Suyüti elİtkan'da birincil inenle alakalı Şeyheyn'den HzAişe kanalıyla rivayet ettiğine göre: Mufassaldan ilk inen; Kendisinde Cennet ve Cehennemin zikredildiği süredir, halk müziği İslam'a ısındığında helal ve haram inmeye başladı95
Ilk inen, Alak süresi olarak kabul edildiğinde bu rivayetle bir uyuşmazlık ortaya çıkmaktadır Alak süresinde Cennet ve Cehennem bahsi geçmemektedir Suyütî, buna cevap olarak rivayette mukadder bir tümce olduğunu söyler Buna kadar, hadiste geçen Evvelü Ma Nüzileibaresi Min Evveli Ma Nüzilemanasındadır Buna kadar mana: ilk inenlerden birisişeklindedir Kastedilen süre ise Alak Süresi değil, fetret döneminden daha sonra birincil inen Müddessir süresidir96
6 Alak Süresinin birincil ayetleri: Ilk inen ayet konusundaki zikredilen fikirler arasında en kaslı olanı bu görüştür Buharî ve Müslim'de zikredilen hadislerden anlaşıldığı üzere Kuran ’dan birincil inen, Alak süresinin ilk ayetleridirMüddessir süresinin birincil ayetleri ise daha sonra inmiştirKeza Alak süresinin ilk ayetleri, muhteva bakımından da vahyin başlamasıyla uyumluluk sağlamaktadır Metafizik alemle temas sırasında gelen ilk dikte Okudur Bu yeni bir başlangıçtır Okuma yazma bilmeyen bir Resul'ün, Ekrem olan Rabb'inin adıyla okumaya başlamasıdır Bundan Böyle onun önünde seneler baştan başa okuyacağı, bildiri edeceği bir işlem vardır Bu ayetlerde, Allah'ın ulu kudreti, yaratması gözler önüne serilmekte, Ekrem olan Rabbin, kuluyla birincil bağlantısı kurulmaktadır *
