Hz Muhammedin eğitimle ilgili sozleri

hz muhammedin eğitimle ilgili hadisleri,
peygamberimizin eğitimle ilgili sozleri,
hz muhammedin eğitim ile ilgili sozleri

Hz Muhammed (sav)' in Eğitim ve Oğretimle İlgili Sozleri

Eğitim ve oğretim iki ayrı unsur değil, birbirine sımsıkı kenetlenmiş bir butundur Peygamberimiz eğitirken oğretir, oğretirken de eğitirdi

Bir hadisinde “ Ben insanlara muallim olarak gonderildim buyuruyor O, ALLAH’ın tayin ettiği bir oğretmen Yapan bilir, bilen yapar kaidesince, insanların nasıl terbiye edileceğini en iyi bilen ALLAH, kitabında “Peygamberin verdiği her şeyi alınız ve yasakladığı her şeyden de kacınınız diye emrediyor İnanan icin, itaatten başka yol mu vardır?

Gaye: Şahsiyeti İslam’a gore tesis ve inşadır Sağlıklı toplumlar da ancak fertlerle kurulur

Samimiyet: İlahi fermanda ALLAH ancak kendisi icin yapılmış ibadeti kabul eder buyuruluyor Bu emrin en guzel uygulaması Efendimizdedir O her işinde olduğu gibi eğitiminde de ihlas ve samimiyet timsalidir Ebu Talib’e, “Amcacığım, guneşi sağ elime, ayı da sol elime koysalar yine bu vazifeyi bırakmam diyebilmiştir

Merhamet: Hangi oğrenci kendisi icin gozyaşı doken bir oğretmenin tesirinde kalmaz?

Soylediğini Yaşamak: Oğretmenin anlattığı konuları yaşaması, oğrenciye tesir eder Eğitimci tavsiye ettiği meseleleri uygulamalıdır Kendini ıslah etmeyen başkasını ıslah edemez Kuranı Kerim’de: “Nicin yapmadıklarınızı soyluyorsunuz? diye ferman edilir Ayrıca bildiğini yaşamayan alimler, kitap yuklu merkeplere benzetilir

Ornek Olmak: Oğretmenin ahlak ve fazilet sahibi, ornek bir insan olması, guneşin parlaması kadar zaruridir Isınmayan soba ısıtmadığı, ışıklanmayan lamba aydınlatmadığı gibi, guzel sıfatlarla suslenmeyen eğitimci de başkalarını eğitemez

Sevgi: Eğitimle yakından ilgilenenler bilirler ki oğrencinin başarısında oğretmenin sevilmesi buyuk rol oynar Hocasını sevmeyen talebe onun dersini de sevmez Dinlemek azap, calışmak işkence olur Fakat dersin oğretmenini seven oğrenciye başarının yolları acılır Peygamberimiz sahabeleri tarafından, ALLAH’tan sonra en cok sevilen zattır

Arzu: Zorla yapılan eğitimin faydası azdır Talebe mecburiyet karşısında bazı meseleleri oğrense bile uygulamak istemez Acıkmayan yemek yer mi? Susamayan su icer mi? Oğrenci de oğrenmeye karşı aclık duygusu bulunmalı, eğer yoksa bu his uyandırılmalıdır Efendimiz bunu başarmıştır İlmin onemini anlatmış, alimlerin ALLAH katındaki değerinden bahsetmiş, sonucta buyuk bir ilim arzusu uyandırmıştır

İlmi Yaymak: O, insanları ilmi yaymaya da teşvik etmiştir Hazır olup dinleyenler burada bulunmayanlara işittiğini anlatsın buyurur İlmi yaymanın iki yolu vardır Anlatmak ve yazmak Yazılı kaynaklar kalıcıdır Daha fazla insana tesir etme ozelliği taşır O, anne babaya da mesuliyet yukler “Cocuklarınıza ikram edin ve terbiyelerini guzel yapın buyurur Bu işte babanın rolu de pek muhimdir Bir baba cocuğuna guzel edepten daha efdal bir şey hediye edemez

Konu: Eğitimde her konu aynı derecede ilgi uyandırmaz Ruhlar Sultanı Efendimizin ise terbiyesinde yer verdiği meseleler fevkalade hayatidir “ Nereden gelip, nereye gidiyoruz? Bizi bu dunyaya kim gonderdi? Nicin yaratıldık? Her ilim dalı icin temel prensip niteliğinde bilgilerdir bunlar Bu dusturlar İslam alimleri icin birer pusula gibidir

Oğrenciyi Tanımak: Ruhlar Sultanı Peygamberimiz muhataplarını tanımakta benzersizdir Kabiliyetlerini keşfetmiş, seviyelerini tayin ve ihtiyaclarını tespitten sonra ders vermiştir Oğrencisini tanımayan ve kabiliyetlerini bilmeyen oğretmen, gorunmez hedeflere kurşun atan avcı gibidir Boyle bir eğitimin faydasından soz edilir mi? Efendimiz talebelerini dinlemekte gayet sabırlı ve anlayışlıdır Muhataba gore eğitim meselesinde oğrencilerin anlayış dereceleri de nazara alınmalıdır Efendimiz bir hadisi şeriflerinde: “İnsanların akıllarının alacağı derecede soz soyleme emri aldı buyurmuştur Onemli olan muhatabı ikna ve tatmin etmektir

Ferdi Eğitim: Akıllar muallimi Peygamberimizde ferdi eğitim onemli bir ter tutar Bunu, goze bakıp kalbe hitap etmek diye tarif ediyoruz Efendimiz bir kişidir, meşgul olmaya değmez diye duşunmemiş, gereken telkini yapmıştır Hz Enes’e: “Yavrum, kalbinde bir kimseye karşı kotuluk duşuncesi olmadan gununu ve geceni gecirmeye calış Bu benim sunnetimdir Kim sunnetini yaşatırsa beni sevmiştir Beni seven de cennette benimle beraberdir Buyurmuştur

Hayat İci Eğitim: Peygamberimizin eğitiminde hayat ici eğitim buyuk bir yer tutmaktadır O, sınıfta ders verip, programı bitince evinde kabuğuna cekilen bir muallim değildir Her an sahabelerle her an beraber yaşamaktadır Birlikte harbe gitmiş, yemek yemiş, mescit inşaatında calışmış, sohbetlerinde bulunmuştur

Canlı Eğitim: Peygamberimiz bir adamın parmağında altın yuzuk gorur, cıkarıp atarak şoyle buyurur: “Sizden biriniz ateş parcasını alırda eline takar mı? Adamın cevabı bir daha eline asla altın yuzuk takmamak şeklindedir

Dershane: Peygamber mescidi İslam tarihinin ilk yatılı universitesidir Efendimizin dershanedeki huzur, sukun ve duzen buyuk bir titizlikle korunmuştur Dersi ihlal edecek hallere goz yumulmamış, sahabeler de bu konuda titizlik gostermişlerdir Bir gun mescitte dağınık oturulduğunu gorunce “Ne diye sizi dağınık bir halde goruyorum? buyurarak onları ikaz etmiştir Hutbe okurken insanları ciğneyerek on saflara gelmeye calışan birine hemen mudahale etmiş, “Otur, gercekten işkence ettin! buyurmuştur

Program: Once temel kabul edilen imani bilgiler, arkasından ibadet, daha sonra da dini hukumler başka bir ifadeyle helal ve harama dahil konular oğretilmiştir Hakiki imanı kazanmayan kişiye helal ve haramdan bahsetmek herhalde abes olurdu Kur’anı Kerim ayetlerinin inişi de bu sırayı takip eder Ahlak eğitimi ise her donemde devam etmiştir

Yaş Sınırı: Peygamberimizin terbiyesinde yaş sınırı yoktur Cocuklarla ihtiyarlar ders halkasında diz dize otururlar Onun eğitiminde cocukluk ve ilk genclik cağının ayrı bir onemi vardır Temel eğitim anlayışı hakimdir Her Musluman buluğ cağına gelinceye kadar temel dini ve dunyevi bilgileri oğrenmek zorundadır

Disiplin: Efendimiz olumlu yonde bir disiplin uygulamıştır Gorduğu hatalar karşısında susmamış, gereken ikaz vazifesini munasip bir lisanla yapmıştır

Hz Bilal(ra) siyahi olduğu icin Hz Ebu Zer(ra) tarafından ayıplandığında Peygamberimiz Hz Ebu Zer’i kınamış ve “Sen, kendisinde cahiliyye ahlakı bulunan bir adam mı olmak istiyorsun? demiştir Bunun uzerine Hz Ebu Zer Hz Bilal’den ozur dileyerek bağışlanmasını istemiştir

Peygamberimizin eğitiminde mukafatta buyuk yer tutar Hoşuna giden bir hareket yapıldığında yapanı takdir edip odullendirir Sık sık Hz Ebu Bekir(ra) ve Hz Omer(ra)’i takdir ettiğini belirtmiş, onlarında ornek alınmasını istemiştir

Dersi Kolaylaştırmak: Sevgili Peygamberimiz: “Kolaylaştırınız, gucleştirmeyiniz Mujdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz buyurmakta ve hep bu prensiple hareket etmektedir Tatlı bir dil, guler bir yuz, iyimser bir kalple yurutulen eğitim elbette başarıya ılaşır

Ayrıntılar: Resulullah, ayrıntılarla oğrencinin zihnini bulandırmayı hoş gormez Acık ve sade misaller verir Yaptığı benzetmeler uygun ve hoştur Anlattığı kıssalar ibret verici ve kolayca unutulmayacak kıssalardır O, ayrıca tane tane ve anlaşılır bicimde konuşur

Soru Cevap: Sual ilmin anahtarıdır ALLAH Resulu soru sormaları icin sahabelerini teşvik eder Kur’an da da “eğer bilmiyorsanız ilim ehlinden sorun buyurulur Peygamberimiz kendisine sorulan her soruyu buyuk bir ciddiyetle cevaplandırmış ve hic birini cevapsız bırakmamıştır

Dil Bilgisi: Oğretmenin bir konuyu iyi anlatabilmesi icin dile hakim olması da gerekir Kelimeleri secemeyen, onları tam olarak telaffuz edemeyen, yahut manayı bozacak şekilde kullanan oğretmen oğrencisine iyi bir ders veremez Efendimiz bu konuda da son derece kudretli bir insandı Arapcayı O’ndan daha guzel konuşan ve O’ndan daha guzel hitap edebilen bir kimse yoktu

Belagat: Peygamberimiz sozun az ve oz olmasına da cok dikkat ederdi “Sozun hayırlısı az ve oz olandır buyururdu Ayrıca “Bana az sozle cok şey anlatma kabiliyeti verilmiştir buyurmuştur

Uslup: Uslup da eğitimci icin onemli bir konudur Resulullah Efendimizin de kendisine has hoş bir uslubu vardı Aynı konuyu bir başkası anlatsa belki o kadar ilgi cekmez, fakat Efendimiz anlatsa buyuk bir alaka ile dinlenirdi Her muallimde kendine has bir uslup geliştirmenin yolunu bulmalıdır

Netice: Peygamberimizin eğitim ve oğretim hususundaki başarısı acıkca gorulmektedir Demek ki O, en mukemmel teknikleri bulmuş, uygulamış ve sahabelerini yeryuzunun en ustun insanları olarak yetiştirmeyi başarmıştır İmkanların kısıtlı olmasına ve şartların gercekten ağır bulunmasına rağmen butun bu olumlu başarıları elde eden Efendimizin ornek alınması ve kıyamete O’nun koyduğu prensiplere uyulması iyi bir eğitim icin gereklidir Bu husus yerli ve yabancı butun araştırmacıların adeta ittifakla belirttiği bir husustur ve başarı kazanmanın gercek yoludur

Alıntı