Hz Muhammed'in namaza verdiği onem hakkında bilgi
Hz Muhammed ve namaz
Peygamberimizin namaza verdiği onem
EFENDİMİZ(SAV) VE NAMAZ
Kur'anı Kerim'de Hz Peygamber hakkında ve sen elbette yuce bir ahlak uzeresin(elKalem 684) buyurulmakta ve bu yuce ahlaka eriştirilen sevgili Peygamberimiz yine Kur'anı Kerim'de bize en guzel ornek(elAhzab 3321) olarak tanıtılmaktadır
Hic kuşkusuz Hz Peygamber her hususta olduğu gibi ibadet hayatı hususunda da inananlar icin en guzel ornektir
Yuce Allah Kur'anı Kerim'de Hz Peygamber'e hamd, tesbih, secde, ibadet, kulluk, ibadette sabır gibi hususlarda bazı emir ve yukumlulukler vermiş (bk enNahl 169899; Meryem 1965; HUd 11123; Taha 2019), ayrıca bazı ibadetlere işaretle ResUli Ekrem'den onları yerine getirmesini istemiştir Mesela namazla ilgili talimat iceren ayet mealleri şoyledir:
Ey Muhammed! Kitaptan sana vahyolunanı oku Namaz kıl; muhakkak ki namaz hayasızlıktan ve fenalıktan alıkor(elAnkebut 2945)
Ey Muhammed! Onların dediklerine sabret; guneşin doğmasından ve batmasından once Rabbini hamd ile tesbih et Gece saatlerinde ve gunduzleri de tesbih et ki, Rabbinin rızasına eresin(Taha 20190)
Ehline namaz kılmasını emret, kendin de onda devamlı ol(Taha 20192)
Kevser sUresinde ise Oyleyse Rabbin icin namaz kıl, kurban kes(1082) buyurularak namazla kurban bir arada zikredilmiştir
Şuphesiz ki bu ve benzeri ayetlerde Hz Peygamber’in şahsında butun muslumanlara yonelik bir kısım emir ve tavsiyeler bulunmaktadır Nitekim diğer pek cok ayeti kerimede de namaz, butun muminleri kapsayacak tarzda bazan tek olarak, coğu yerde de zekatla birlikte emredilmiştir (bk elBakara 2110, 183184; enNisa 477; etTevbe 971; enNUr 2456)
Ey burunup sarınan (resulum), kalk ve (insanları) uyar Sadece Rabbini buyuk tanı, kalbini tertemiz tut Kotu şeyleri terke devam et(elMuddessir 7415) mealindeki ayetlerin nuzUlunden sonra Hz Peygamber, Cebrail'in tarifiyle abdest alıp namaz kılmış, daha sonra Hz Hatice'ye de abdest aldırıp namaz kıldırmıştır Bu donemde namaz, sabahın erken ve akşamın gec vaktinde olmak uzere gunde iki vakitte ikişer rek‘at olarak kılınırdı
İlk namazda Cebrail, sabahleyin Kabe civarında Hz Peygamber'e imamlık yapmış, daha sonra namazlar Hz Peygamber'in imametiyle devam etmiş, hemen ilk gun akşam vaktine cemaat olarak Hz Hatice, ertesi gun Hz Ali katılmıştır Hz Ali, akşamleyin amca oğlu Hz Peygamber ile yengesi Hz Hatice'yi namaz kılarken gormuş, davete uyarak ertesi gun o da buyuk bir cocuk iken cemaate katılmıştı Daha sonra Zeyd b Harise ve Hz EbU Bekir bunlara eklenmiştir
Risaletin ilk doneminde aleni namaz kılınamıyordu; Hz Peygamber, Hz Ali'yi de yanına alarak Mekke dışında dağ aralarında namaz kılıp donuyordu Diğer muslumanlar da oyle yapıyorlardı Bir defasında Sa‘d b EbU Vakkas dağ arasında muşriklerin takibine, alay ve tazyikine maruz kalınca eline gecirdiği bir deve cene kemiği ile birinin başını yarmış ve Allah yolunda ilk kan akıtan kişidiye anılmıştı Ey Muhammed! Artık, sana buyurulanı acıkca ortaya koy, muşriklerden yuz cevir(elHicr 1594) mealideki ayet nazil olduktan sonra acık davet başlamış, boylece Kabe ve civarındaki yerlerde namaz da kılınır olmuştu Ancak bu durum kıyasıya bir mucadeleyi gerektiriyordu Mesela, bir defasında Hz EbU Bekir'in de ısrarıyla muslumanların Kabe onunde topluca namaz kılma gayreti muşriklerin hucumuyla onlenmek istendi Bu olayda Hz EbU Bekir dahil bazı muslumanlar olumden donduler Keza Hz EbU Bekir'in evinin avlusunda namaz kılıp, Kur'an okumasının engellenmesi de bu zamanlara rastlar Peygamberliğin altıncı yılında once Hz Hamza, daha sonra Hz Omer'in musluman olmasıyla Kabe'de iki saf olarak ilk defa acıkca ve topluca namaz kılındı
Ey ortunup burunen (resulum)! Birazı haric geceleri kalk namaz kıl(elMuzzemmil 7314) ayetleri ile gece namazı farz kılındı Bir sure sonra indirilen ayetle (elMuzzemmil 7320) sorumluluk hafifletilerek gece namazı ummeti Muhammed icin nafileye donuşturuldu Zaten gelişmeyi takip eden yıl yani peygamberliğin on birinci yılında Mi‘rac gecesinde beş vakit namaz farz kılındı Mi‘racı takip eden gunlerde Cebrail gelip Hz Peygamber'le birlikte beş vakit namazı bir gun ilk vakitlerinde, ikinci gun ise son vakitlerinde kılmış ve namaz vakitlerinin başlangıc ve sonunu acıklamıştır (Muslim, “Mesacid, 176, 179)
Ayrıca Gecenin bir kısmında uyanarak, sana mahsus bir nafile olmak uzere namaz kıl(elİsra 1779) ayeti ile Hz Peygamber'den gece namazı kılması istenmiştir
Yakınları, Hz Peygamber'in hayatı boyunca gece namazına devam ettiğini rivayet ederler Hatta gece namazına olan bu itinası dolayısıyla bazı sahabilerin Allah senin gecmiş ve gelecekteki gunahlarını bağışladığı halde bu kadar zahmete niye katlanıyorsun?diye sorduğu, Hz Peygamber'in de Şukreden bir kul olmayayım mı?cevabını verdiği rivayet edilir (Tirmizi, “Şemail, 44; Musned, IV, 251)
Peygamberimiz gecenin başlangıcında yatsı namazını kılar yatardı Ucte birlik sure icinde uyanır ve teheccudu kılar, muteakiben vitir namazını kılar, sonra tekrar yatar ve sabah ezanında cabucak kalkar, abdest alır, sunnetini evinde kılar, farzı icin camiye giderdi
Hz Peygamber teheccude ilk başlayanlara, bıkkınlık gostermemeleri icin iki rek‘atla başlamalarını tavsiye ederdi Kendisi 8 veya 12 rek‘at kılardı
Bir defasında Hz Aişe: Şayet geceleyin uyanamayıp da vitri gecirirseniz durum ne olur?deyince Hz Peygamber ona: Benim gozlerim uyursa da kalbim uyumaz, zamanı gelince uyanır, once teheccudu sonra vitri kılarımcevabını vermişti (Tirmizi, “Şemail, 45)
Hz Peygamber teheccudden sonra sabah yakın ise dinlenmek uzere, uzak ise uyumak uzere tekrar yatardı Bunlardan da anlaşılıyor ki Hz Peygamber'in teheccud ve vitir icin kalktığı saat bazan gecenin ilk ucte biri gectikten sonraki zamandı, bazan gecenin ortası, bazan da sonuna doğru idi
Hz Peygamber tarafından ilk cuma namazı Kuba'dan Medine'ye giderken Salim b Avf oğulları yurdunda RanUna vadisinde hicretin 1 yılında kılındı, ilk cuma hutbesi de orada irad edildi
Hz Peygamber ramazan ayında iki gece evinden camiye cıkıp cemaate imam olarak teravih kıldırmış, ama ucuncu gun halk beklese de, teravihi cemaatle kılmak farz kılınır endişesiyle camiye cıkmamıştır Ramazan gecelerinde 4+4+3 tarzında yatsıdan ayrı olarak on bir rek‘at namaz kıldığı rivayet edilir Bunun son uc rek‘atı vitirdir
Hz Peygamber ilk bayram namazını hicretin 2 yılı Şevvalin birinci gununde kılmış ve cemaate kıldırmıştır
Hz Peygamber namaza cok duşkundu, onu dinin direği olarak nitelendiriyordu (Tirmizi, “Îman, 8; Musned, V, 231, 233) Namaz onun gozunun nuru idi (Nesai, “İşretu'nnisa, 1; Musned, III, 128, 199, 285) O, namaz kılarken sanki dunyaya veda eder, ahiret alemine dalardı (İbn Mace, “Zuhd, 15; Musned, V, 412)
Hz Muhammed ve namaz
Peygamberimizin namaza verdiği onem
EFENDİMİZ(SAV) VE NAMAZ
Kur'anı Kerim'de Hz Peygamber hakkında ve sen elbette yuce bir ahlak uzeresin(elKalem 684) buyurulmakta ve bu yuce ahlaka eriştirilen sevgili Peygamberimiz yine Kur'anı Kerim'de bize en guzel ornek(elAhzab 3321) olarak tanıtılmaktadır
Hic kuşkusuz Hz Peygamber her hususta olduğu gibi ibadet hayatı hususunda da inananlar icin en guzel ornektir
Yuce Allah Kur'anı Kerim'de Hz Peygamber'e hamd, tesbih, secde, ibadet, kulluk, ibadette sabır gibi hususlarda bazı emir ve yukumlulukler vermiş (bk enNahl 169899; Meryem 1965; HUd 11123; Taha 2019), ayrıca bazı ibadetlere işaretle ResUli Ekrem'den onları yerine getirmesini istemiştir Mesela namazla ilgili talimat iceren ayet mealleri şoyledir:
Ey Muhammed! Kitaptan sana vahyolunanı oku Namaz kıl; muhakkak ki namaz hayasızlıktan ve fenalıktan alıkor(elAnkebut 2945)
Ey Muhammed! Onların dediklerine sabret; guneşin doğmasından ve batmasından once Rabbini hamd ile tesbih et Gece saatlerinde ve gunduzleri de tesbih et ki, Rabbinin rızasına eresin(Taha 20190)
Ehline namaz kılmasını emret, kendin de onda devamlı ol(Taha 20192)
Kevser sUresinde ise Oyleyse Rabbin icin namaz kıl, kurban kes(1082) buyurularak namazla kurban bir arada zikredilmiştir
Şuphesiz ki bu ve benzeri ayetlerde Hz Peygamber’in şahsında butun muslumanlara yonelik bir kısım emir ve tavsiyeler bulunmaktadır Nitekim diğer pek cok ayeti kerimede de namaz, butun muminleri kapsayacak tarzda bazan tek olarak, coğu yerde de zekatla birlikte emredilmiştir (bk elBakara 2110, 183184; enNisa 477; etTevbe 971; enNUr 2456)
Ey burunup sarınan (resulum), kalk ve (insanları) uyar Sadece Rabbini buyuk tanı, kalbini tertemiz tut Kotu şeyleri terke devam et(elMuddessir 7415) mealindeki ayetlerin nuzUlunden sonra Hz Peygamber, Cebrail'in tarifiyle abdest alıp namaz kılmış, daha sonra Hz Hatice'ye de abdest aldırıp namaz kıldırmıştır Bu donemde namaz, sabahın erken ve akşamın gec vaktinde olmak uzere gunde iki vakitte ikişer rek‘at olarak kılınırdı
İlk namazda Cebrail, sabahleyin Kabe civarında Hz Peygamber'e imamlık yapmış, daha sonra namazlar Hz Peygamber'in imametiyle devam etmiş, hemen ilk gun akşam vaktine cemaat olarak Hz Hatice, ertesi gun Hz Ali katılmıştır Hz Ali, akşamleyin amca oğlu Hz Peygamber ile yengesi Hz Hatice'yi namaz kılarken gormuş, davete uyarak ertesi gun o da buyuk bir cocuk iken cemaate katılmıştı Daha sonra Zeyd b Harise ve Hz EbU Bekir bunlara eklenmiştir
Risaletin ilk doneminde aleni namaz kılınamıyordu; Hz Peygamber, Hz Ali'yi de yanına alarak Mekke dışında dağ aralarında namaz kılıp donuyordu Diğer muslumanlar da oyle yapıyorlardı Bir defasında Sa‘d b EbU Vakkas dağ arasında muşriklerin takibine, alay ve tazyikine maruz kalınca eline gecirdiği bir deve cene kemiği ile birinin başını yarmış ve Allah yolunda ilk kan akıtan kişidiye anılmıştı Ey Muhammed! Artık, sana buyurulanı acıkca ortaya koy, muşriklerden yuz cevir(elHicr 1594) mealideki ayet nazil olduktan sonra acık davet başlamış, boylece Kabe ve civarındaki yerlerde namaz da kılınır olmuştu Ancak bu durum kıyasıya bir mucadeleyi gerektiriyordu Mesela, bir defasında Hz EbU Bekir'in de ısrarıyla muslumanların Kabe onunde topluca namaz kılma gayreti muşriklerin hucumuyla onlenmek istendi Bu olayda Hz EbU Bekir dahil bazı muslumanlar olumden donduler Keza Hz EbU Bekir'in evinin avlusunda namaz kılıp, Kur'an okumasının engellenmesi de bu zamanlara rastlar Peygamberliğin altıncı yılında once Hz Hamza, daha sonra Hz Omer'in musluman olmasıyla Kabe'de iki saf olarak ilk defa acıkca ve topluca namaz kılındı
Ey ortunup burunen (resulum)! Birazı haric geceleri kalk namaz kıl(elMuzzemmil 7314) ayetleri ile gece namazı farz kılındı Bir sure sonra indirilen ayetle (elMuzzemmil 7320) sorumluluk hafifletilerek gece namazı ummeti Muhammed icin nafileye donuşturuldu Zaten gelişmeyi takip eden yıl yani peygamberliğin on birinci yılında Mi‘rac gecesinde beş vakit namaz farz kılındı Mi‘racı takip eden gunlerde Cebrail gelip Hz Peygamber'le birlikte beş vakit namazı bir gun ilk vakitlerinde, ikinci gun ise son vakitlerinde kılmış ve namaz vakitlerinin başlangıc ve sonunu acıklamıştır (Muslim, “Mesacid, 176, 179)
Ayrıca Gecenin bir kısmında uyanarak, sana mahsus bir nafile olmak uzere namaz kıl(elİsra 1779) ayeti ile Hz Peygamber'den gece namazı kılması istenmiştir
Yakınları, Hz Peygamber'in hayatı boyunca gece namazına devam ettiğini rivayet ederler Hatta gece namazına olan bu itinası dolayısıyla bazı sahabilerin Allah senin gecmiş ve gelecekteki gunahlarını bağışladığı halde bu kadar zahmete niye katlanıyorsun?diye sorduğu, Hz Peygamber'in de Şukreden bir kul olmayayım mı?cevabını verdiği rivayet edilir (Tirmizi, “Şemail, 44; Musned, IV, 251)
Peygamberimiz gecenin başlangıcında yatsı namazını kılar yatardı Ucte birlik sure icinde uyanır ve teheccudu kılar, muteakiben vitir namazını kılar, sonra tekrar yatar ve sabah ezanında cabucak kalkar, abdest alır, sunnetini evinde kılar, farzı icin camiye giderdi
Hz Peygamber teheccude ilk başlayanlara, bıkkınlık gostermemeleri icin iki rek‘atla başlamalarını tavsiye ederdi Kendisi 8 veya 12 rek‘at kılardı
Bir defasında Hz Aişe: Şayet geceleyin uyanamayıp da vitri gecirirseniz durum ne olur?deyince Hz Peygamber ona: Benim gozlerim uyursa da kalbim uyumaz, zamanı gelince uyanır, once teheccudu sonra vitri kılarımcevabını vermişti (Tirmizi, “Şemail, 45)
Hz Peygamber teheccudden sonra sabah yakın ise dinlenmek uzere, uzak ise uyumak uzere tekrar yatardı Bunlardan da anlaşılıyor ki Hz Peygamber'in teheccud ve vitir icin kalktığı saat bazan gecenin ilk ucte biri gectikten sonraki zamandı, bazan gecenin ortası, bazan da sonuna doğru idi
Hz Peygamber tarafından ilk cuma namazı Kuba'dan Medine'ye giderken Salim b Avf oğulları yurdunda RanUna vadisinde hicretin 1 yılında kılındı, ilk cuma hutbesi de orada irad edildi
Hz Peygamber ramazan ayında iki gece evinden camiye cıkıp cemaate imam olarak teravih kıldırmış, ama ucuncu gun halk beklese de, teravihi cemaatle kılmak farz kılınır endişesiyle camiye cıkmamıştır Ramazan gecelerinde 4+4+3 tarzında yatsıdan ayrı olarak on bir rek‘at namaz kıldığı rivayet edilir Bunun son uc rek‘atı vitirdir
Hz Peygamber ilk bayram namazını hicretin 2 yılı Şevvalin birinci gununde kılmış ve cemaate kıldırmıştır
Hz Peygamber namaza cok duşkundu, onu dinin direği olarak nitelendiriyordu (Tirmizi, “Îman, 8; Musned, V, 231, 233) Namaz onun gozunun nuru idi (Nesai, “İşretu'nnisa, 1; Musned, III, 128, 199, 285) O, namaz kılarken sanki dunyaya veda eder, ahiret alemine dalardı (İbn Mace, “Zuhd, 15; Musned, V, 412)