I. Selim Hayatı ve Donemi

I Selim

Doğum 1470Amasya
Olum 2122 Eylul 1520Corlu
Hukum suresi 26 Mayıs 1512 – 2122 Eylul 1520
Once gelen II Bayezid
Sonra gelen I Suleyman
Lakabı Yavuz, Hadim'ulHarameyn'uşŞerifeyn (Mekke ve Medine'nin Hizmetkarı


Yavuz Sultan Selim, Osmanlı Devleti'nin dokuzuncu padişahıdır Aynı zamanda ilk Turk İslam halifesi ve Hadim'ulHarameyn'uşŞerifeyn (Mekke ve Medine'nin Hizmetkarı) unvanına sahiptir Kısa sureli iktidarında yaptığı fetihler ile Anadolu'daki siyasi birliğe katkıda bulundu ve Osmanlı Devleti'ne Arap coğrafyasının fethiyle siyasi ve mali acıdan buyuk bir guc kazandırmıştır Osmanoğullarının en sert mizaca sahip hukumdarlarından olan I Selim sekiz yıl suren sultanlık gorevinde İpek ve Baharat Yolu'nu ele gecirmiş olarak Osmanlı'nın ticaret yollarına uzun yıllar hukmetmesini ve zengin bir hazineye sahip olmasını sağladı

HAYATI
Amasya ’da 1470 yılında doğan Şehzade Selim, kaynaklarda Selim Şah diye gecse de sert mizacı, cesareti ve ataklığı nedeni ile ‘ ’Yavuz ’ ’ lakabı ile tanınmıştır Ozel hocalar ile iyi bir eğitim almış olan Selim ’in ilk gorevi Trabzon sancağıdır Yaklaşık olarak 24 yıl sancak beyliği yapmış olan şehzadenin burada kazandığı tecrube saltanat doneminde oldukca işine yaradı

Trabzonda kaldığı sure boyunca pek cok imar hareketlerinde bulunan şehzade, Giresun şehrinde de vakıflar ve camiiler inşa ettirdi

TAHTA CIKIŞ SURECİ
Sancak beyliği doneminde siyaseti yakından takip etti ve 1508 yılında Gurcu kralına karşı buyuk bir zafer kazanarak babasının takdirini kazandı Selim ’in tum dikkati aslında Şah İsmail'in uzerindeydi, 10000 kişilik kuvvetiyle Selim ’in uzerine gelen Şah İsmail başarılı olamadı Bu sırada babasının hukumdarlığı zayıflıyor kardeşleri taht icin hak iddia etmeye başlıyordu ve bu durumda Selim ’i zorlu bir mucadelenin icine surukluyordu Halk arasında sevilmesinin yanı sıra yeniceriler de Selim ’i işaret ediyor ve destek veriyorlardı Devletin ileri gelen isimleri ise Ahmet ’i istiyorlardı ve bu da kardeşi Ahmet ile anlaşmazlıklarını hat safhaya ulaştırıyor, hatta birbirlerine karşı savaş hazırlığı yapmalarına neden oluyordu Babasının gonlunden gecen isim olmadığını bilen Şehzade Selim artık tahtı zorla ele gecirmekten başka bir caresinin olmadığını goruyordu Babası II Bayezid ’e kurduğu baskılar sonucunda kendisini serdar tayin ettirebildi, zira bu da artık hukumdarlık yolunun kendisi icin acıldığı anlamına gelmekteydi Tahtından oğlu lehine feragat etmeye mecbur olan II Bayezid, bir nevi tahttan indirildi ve boylece Yavuz Sultan Selim dokuzuncu padişah olarak 1512 yılında tahta cıktı

TAHTINI SAĞLAMLAŞTIRMASI VE CALDIRAN ZAFERİ
İlk iş olarak iktidarını sağlamlaştırmaya calışan Sultan Selim, kardeşlerini bertaraf etme planları kurdu Babasının olumu kardeşleri ile yapacağı mucadelede durumunu kuvvetlendiriyordu Kardeşi Korkut Manisa ’da Ahmet ise Konya ’da hukumdar gibi davranmaya başlamıştı Kardeşi Korkut ’u oldurttukten sonra Ahmet ’le de giriştiği savaşta onu bozguna uğratıp oldurttu ve boylece tahtını sağlamlaştırmış oldu

Bundan sonraki adımı ise Osmanlı Devleti icin ciddi bir dini ve siyasi tehdit olan Şah İsmail idi Once Safevi taraftarlarını cezalandıran Yavuz Sultan Selim, daha sonradan Şah İsmail ’in uzerine yurudu Safevi yandaşı oldukları gerekcesi ile 40000 kişiyi katlettikleri doğru değildir, cezalandırılanlar propaganda yapanlardır ve bunlarında pek coğu surgun edilmiştir

Safeviler ile savaşmanın mutlak bir dini gorev olduğunu duşunen Sultan Selim, devlet adamları istemese de sefer hareketi kesinleşti İlk olarak Safeviler ’e karşı ticari ambargo başlattı ve İran ipeğinin Batı ’ya girişini yasakladı, sınırlar kapatıldı, geliş ve gidişler engellendi İran seferi icin yola cıkan IISelim yerine oğlu Suleyman ’ı bıraktı

Savaş ilan ettikten sonra Şah İsmail ’e mektup gondererek son bir defa daha ‘ ’Sunneti Seniyye ’ ’yi kabul ve tovbe etmesi halinde savaşa gerek kalmayacağını bildiriyor, Şah İsmail ise tehdit ve hakaretler dolu mektubu kendisine yakıştıramadığını ancak savaş icinde hazır olduklarını bildiriyordu Şah İsmail uzerine yuruyen ordu oldukca sıkıntı cekiyor, ozellikle yiyecek ve susuzluk yeniceriler başta olmak uzere tum askeri kırıp geciriyordu Sonunda Caldıran Ovası ’nda iki taraf karşı karşıya geldiler ve Sultan Selim Şah İsmail ’i bozguna uğrattı Burada kazandığı zaferden sonra Tebriz ’e giden Sultan Selim, adına hutbe okuttu ve 1000 kadar ilim ve sanat erbabını İstanbul ’a sevketti

MISIR SEFERİ VE KUDUS'UN FETHİ
1516 yılında Şark seferi icin hazırlıklar başladı, bu seferde asıl hedef Memlukluler olup kısa surede zafer kazandı Karahan ’ın kesik başı Memluk sultanına bir mektup ile yollandı Memluk sultanı Safeviler ile birlikte hareket edince Yavuz Sultan Selim ’i oldukca kızdırdı ve onu bir kez daha savaşa davet etti, nihayetinde Mercidabık ovasında yapılan savaşta ateşli silahların da roluyle Memluk ordusu dağıldı Savaş sırasında Yavuz Sultan Selim askeri bizzat etkili sozlerle cesaretlendirmiş, donemin kaynaklarına gore şehitlik muyesser olursa ahirette saadetin, eğer galip gelirlerse dunyada devletin kendilerine ait olacağını soyledi Savaş kazanıldıktan sonra Yavuz Sultan Selim rakibi Kansu Gavri ’nin durumunu araştırttı; onun cesedini buldurup bir arabaya koydurarak Halep ’te defnettirdiği gibi ruhu icin dualar okuttu, ceşitli ihsanlarda bulundu Ancak gozdağı vermek amacıyla alınan esirlerden coğunun kendi huzurunda boyunlarını vurdurmaktan da geri kalmadı

Ardından Mısır icin sefer hazırlıkları yapan padişah, bu sırada gerekli top tufek ve harp malzemeleriyle ceşitli yiyecek maddeleri taşıyan donanmanın İstanbul ’dan harekete hazır olduğu, Macarlar ’la olan barışın yenilendiği, Şah İsmail ’in de Tebriz ’de bulunduğu haberlerini alan Yavuz Sultan Selim iklim şartlarının uygun oluşunu değerlendirerek 15 Aralık ’ta Şam ’dan hareket etti Kudus ’u de ziyaret etmek isteyen Sultan Selim 1500 kişilik silahlı birlik ile Kudus ’e girdi ve burada Mescidi Aksa ’da akşam, Kubbestu ’s Sahra ’da yatsı namazını kıldı; burada kaldığı sure boyunca her uc dinin ileri gelenlerince karşılandı, onlara ceşitli ihsanlarda bulundu Sonunda 1517 yılında Ridaniye Savaş ’ı gercekleşti ve Sultan Selim Memluk birliklerine karşı bir kez daha zafer kazandı Boylece Kahire ’de alınmış oldu ve Kasrı Yusuf ’ta Mısır tahtına oturdu, hutbe okuttu

İstanbul ’a dondukten sonra Batı ’daki Haclı ittifakı ile ilgili siyası gelişmeleri takip etmek icin Edirne ’ye gecti ve burada elcileri kabul etti Daha Mısır seferi sırasında papa Lateran kolsilde Turkler ’e karşı savaş ilan etmişti, bunun uzerine de Sultan Selim Rodos seferi icin hazırlıklara girişmiş; donanmayı guclendirmek icin toplar dokturmeye başlamıştır Ancak sultanın sırtında cıkan buyuk bir ur, (bunun veba yumrusu olduğu tahmin edilir) yuzunden Corlu ’dan ileri gidemedi 2 ay burada umitsiz bir tedavi gordukten sonra 1520 yılında hayatını kaybetti Vefatı oğlu Suleyman ’ın Manisa ’dan İstanbul ’a gelişine kadar gizli tutuldu 1 Ekim ’de İstanbul ’a getirilen naaşı oğlu ve devlet adamları tarafından şehir girişinde karşılandı ve Fatih Camii ’ne indirildi Burada kılınan namazdan sonra bugunku turbesinin bulunduğu Mirza Sarayı denilen yere defnedildi Uzerine gecici olarak bir cadır kuruldu, daha sonra oğlu Suleyman tarafından buraya bir turbe ve cami yaptırıldı

DEVLETE OLAN KATKILARI
Saltanat donemi 8 yıl surmuş olsa da Osmanlı tarihi icin bir donum noktası oldu Ozellikle Doğu meselelerini ele alışı ve bunlara kesin cozum bulma cabalarıyla dikkat cekti Safevi tehdidini onlemesi ve onlara karşı ileride Osmanlı dini duşuncesinin sınırlarını tayin edecek olcude katı Sunni anlayışı one cıkarması aynı zamanda siyasal ve sosyal hayatta da muhim bir donuşumun habercisi oldu Memluk Sultanlığı ’na son verişi ise İslam dunyasının tek bir bayrak altında toplanması projesinin ilk adımını teşkil etti Boylece Osmanlılar onemli bir dini misyonun temsilcisi sıfatıyla şohret kazandı Resmi belgelerde ise Mekke ve Medine ’nin koruyucusu (hadimu ’lHaremeyn) unvanıyla zikredildi