iltasyazilim
FD Üye
İç Anadolu Bölgesinin Yeryüzü Şekilleri Nasıldır ?
İç Anadolu Bölgesi'nin yüzey biçimi, çevreden ortaya içten artan bir şekilde alçalan yapısıyla yayvan bir çanağı andırır Bu geniş bölgeyi coğrafi bakımdan Konya bölümü, Yukarı Sakarya bölümü, Orta Kızılırmak bölümü ve Yukarı Kızılırmak bölümü olarak dörde ayırarak inceleyebiliriz
Bütünüyle kapalı ve geniş bir havza olan Konya bölümünü belirleyen esas yüzey şekilleri Cihanbeyli ve Obruk yaylaları ile Konya Ovası'dır Burada ayrıca, sönmüş birer yanardağ olan Karacadağ ve Karadağ gibi tek tek bazı dağlar da yükselir Türkiye'nin tahıl ambarı olarak nitelenen Konya Ovası, Konya kenti yakınından Ereğli kentinin kuzeydoğusuna dek uzanır Ovanın kuzey kesiminde, esinti aşındırması sonucunda oluşan kumullar Karapınar çevresine sözde çöl görünümü vermiştir
Bölgenin Yukarı Sakarya bölümünün yüzey şekillerini Türkmen Dağı, Sivrihisar Dağı ve kuzey sınırında Sündiken Dağları ile bunların arasındaki Eskişehir ve Yukarı Sakarya ovaları oluşturur Ankara'nın doğusunda yer alan İdris Dağı ile Elma Dağı da bu bölümün esas yükseltileridir yüksek düzlükler ise Haymana Yaylası ile Yazılıkaya Yaylası'nın doğu kesimidir
Çankırı'dan Toroslar'a kadar uzanan ve içine Kızılırmak yayını bölge Orta Kızılırmak bölümünün güneyinde Kayseri ile Karaman aralarında Erciyas, Melendiz ve Hasan dağları bir dizi oluşturarak yükselir Erciyas Dağı'nın 3917 metreye yükselen doruğu İç Anadolu Bölgesi'nin en yüksek noktasıdır Karadeniz Bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesi arasına sokulmuş olan Yukarı Kızılırmak bölümü bölgenin en dağlık yeridir Burada dağ sıraları güneybatı kuzeydoğu doğrultusunda birbirine paralel uzanır Bu bölümdeki yükseltiler Akdağlar, Tecer, Çamlıbel ve Hınzır dağlarıdır
İç Anadolu Bölgesi'nden kaynaklanan suların çoğu Kızılırmak ve Sakarya ırmakları aracılığıyla Karadeniz'e akar Çekerek Irmağı'nın suları da Yeşilırmak'a katılarak Karadeniz'e ulaşır Uzunyayla yöresinden kaynaklanan sular Zamantı Irmağı'nın alan sınırları dışında katıldığı Seyhan Irmağı yoluyla Akdeniz'e ulaşır Bölgenin doğu kesiminden kaynaklanan Çaltı ve Tohma suları ise Fırat Irmağı yoluyla Basra Körfezi'ne dökülür Bu akarsulardan bazılırı, eski jeolojik çağlarda yerkabuğunun oluşması sırasında kırılarak çöken alanlarda akmaktadır İç Anadolu Bölgesi'nin yüksek kesimlerinden kaynaklanan bir takım küçük akarsular lise denize ulaşamaz ve kapalı havzalara yönejir Bölgenin alçak yörelerinde bulunan bu kapalı havzaların en çukur kesimlerinde akarsular ya bir göl veya bir bataklık oluşturur Bıjı akarsuların en önemlileri Çumra yöresi ile| Konya Ovası'nın batı kesiminin sulanmasında yararlanılan Çarşamba Çayı'dır
İç Anadolu Bölgesi'nde Türkiye'nin ikinci büyük gölü olan Tua Gölü ile Tuzla, Seyfe, Çavuşçu ve Akşehin gölleri yer alır Eber Gölü'nün doğu kesilin bölge sınırları içindedir İç Anadolu BrJlgesi'nde tarım yapılan toprakları sulama ve enerji üretimi nedeniyle kurulan çoğu barajın ardında suların birikmesiyle oluşan bir takım iyapay göller de vardır Bunların en önemlisi Hirfanlı baraj gölüdür *
İç Anadolu Bölgesi'nin yüzey biçimi, çevreden ortaya içten artan bir şekilde alçalan yapısıyla yayvan bir çanağı andırır Bu geniş bölgeyi coğrafi bakımdan Konya bölümü, Yukarı Sakarya bölümü, Orta Kızılırmak bölümü ve Yukarı Kızılırmak bölümü olarak dörde ayırarak inceleyebiliriz
Bütünüyle kapalı ve geniş bir havza olan Konya bölümünü belirleyen esas yüzey şekilleri Cihanbeyli ve Obruk yaylaları ile Konya Ovası'dır Burada ayrıca, sönmüş birer yanardağ olan Karacadağ ve Karadağ gibi tek tek bazı dağlar da yükselir Türkiye'nin tahıl ambarı olarak nitelenen Konya Ovası, Konya kenti yakınından Ereğli kentinin kuzeydoğusuna dek uzanır Ovanın kuzey kesiminde, esinti aşındırması sonucunda oluşan kumullar Karapınar çevresine sözde çöl görünümü vermiştir
Bölgenin Yukarı Sakarya bölümünün yüzey şekillerini Türkmen Dağı, Sivrihisar Dağı ve kuzey sınırında Sündiken Dağları ile bunların arasındaki Eskişehir ve Yukarı Sakarya ovaları oluşturur Ankara'nın doğusunda yer alan İdris Dağı ile Elma Dağı da bu bölümün esas yükseltileridir yüksek düzlükler ise Haymana Yaylası ile Yazılıkaya Yaylası'nın doğu kesimidir
Çankırı'dan Toroslar'a kadar uzanan ve içine Kızılırmak yayını bölge Orta Kızılırmak bölümünün güneyinde Kayseri ile Karaman aralarında Erciyas, Melendiz ve Hasan dağları bir dizi oluşturarak yükselir Erciyas Dağı'nın 3917 metreye yükselen doruğu İç Anadolu Bölgesi'nin en yüksek noktasıdır Karadeniz Bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesi arasına sokulmuş olan Yukarı Kızılırmak bölümü bölgenin en dağlık yeridir Burada dağ sıraları güneybatı kuzeydoğu doğrultusunda birbirine paralel uzanır Bu bölümdeki yükseltiler Akdağlar, Tecer, Çamlıbel ve Hınzır dağlarıdır
İç Anadolu Bölgesi'nden kaynaklanan suların çoğu Kızılırmak ve Sakarya ırmakları aracılığıyla Karadeniz'e akar Çekerek Irmağı'nın suları da Yeşilırmak'a katılarak Karadeniz'e ulaşır Uzunyayla yöresinden kaynaklanan sular Zamantı Irmağı'nın alan sınırları dışında katıldığı Seyhan Irmağı yoluyla Akdeniz'e ulaşır Bölgenin doğu kesiminden kaynaklanan Çaltı ve Tohma suları ise Fırat Irmağı yoluyla Basra Körfezi'ne dökülür Bu akarsulardan bazılırı, eski jeolojik çağlarda yerkabuğunun oluşması sırasında kırılarak çöken alanlarda akmaktadır İç Anadolu Bölgesi'nin yüksek kesimlerinden kaynaklanan bir takım küçük akarsular lise denize ulaşamaz ve kapalı havzalara yönejir Bölgenin alçak yörelerinde bulunan bu kapalı havzaların en çukur kesimlerinde akarsular ya bir göl veya bir bataklık oluşturur Bıjı akarsuların en önemlileri Çumra yöresi ile| Konya Ovası'nın batı kesiminin sulanmasında yararlanılan Çarşamba Çayı'dır
İç Anadolu Bölgesi'nde Türkiye'nin ikinci büyük gölü olan Tua Gölü ile Tuzla, Seyfe, Çavuşçu ve Akşehin gölleri yer alır Eber Gölü'nün doğu kesilin bölge sınırları içindedir İç Anadolu BrJlgesi'nde tarım yapılan toprakları sulama ve enerji üretimi nedeniyle kurulan çoğu barajın ardında suların birikmesiyle oluşan bir takım iyapay göller de vardır Bunların en önemlisi Hirfanlı baraj gölüdür *