İçtepi Nedir?

İçtepi Nedir?

İnsanı gerekliliğe iten güdü

İnsana özgüdür ve hayvana özgü bulunan içgüdü ’yle karıştırılmamalıdır Arzu ve cinsellik içtepileri gibi yaşambilimsel (biyoloji ile ilgili) ve fizyolojiseldir İçtepi, insanın hayvanlık evresinden kalma ve hayvansal yanında gitgide güçsüzleşerek sürüp giden sezgi kalıntılarıdır bir zamanlar ‘ ’iradenin denetimine girmeyen bir arzu ’ ’ olduğu ileri sürülür ve karşı gelinemezolarak nitelenirdi Sonra, zamanla çoğalan insan akıl ve iradesinin içtepileri denetleyebildiği ve onlara karşısında gelebildiği anlaşıldı Ne var ki iradenin denetimi ve zekanın yönetimi, içtepinin doğumundan çok, eylem alanına geçip geçmemesinde etkendir Mesela sağlıklı bir insan cinsellik içtepisi duymamazlık edemez, fakat bu içtepiyi doyurup doyurmaması akıl ve iradesiyle belirlenir Öğrenme işlemiyle ters orantılı bulunan hayvansal içgüdü, gitgide insanlaşan insanda büsbütün yok olmuş ve onun yerini içtepi almıştır sezgi, muhakkak bir durum karşı kesin ve türsel bir davranıştır Mesela düşmanını gören tavşan kaçar, maymun ağaca tırmanır, arslan saldırır İnsansa ne türlü davranacağı o belirli anda içinde bulunduğu töresel, toplumsal, anlıksal vb gibi birbirleriyle kaynaşabilen koşullara bağlıdır İnsan eğer şartlar gerektiriyorsa, düşmanını yanaklarından öpebilir Ancak gene de içinde nahoş bir duygu kıvranır fakat işte bu duygu, zeka ve iradenin denetimine girmiş pek güçsüz bir içtepinin ürünüdür Mesela yüzüne bir şey atılan insan içtepisiyle yüzünü korur; ama ondan sonradan ne türlü davranacağını içtepisi yok, bilinci belirler *