İd, Ego ve Süper Ego

İd, Ego ve Süper Benlik id ego süperego örnekleri id ego süperego misal süper örnekleri Psikanalizin kuramsal kavramı Ben(Benlik), O(id) ve Benüstü(Superego) terimleriyle anılan ve Ruhsal Aygıtda denilen, ruhsal bir organizasyondan yola çıkar Ben(Benlik), kişiliğin bir daha alçak yapısıdır Epeyce egemen bir işleve sahiptir ve dış çevre ile, İdve Superegoolarak adlandırılan diğer iki ait inşa aralarında bir arabulucu görevindedir İdiçinde hazza ulaşmayı niyet edinmiş özlem ve duyguları bulundurur Bu istek ve duygular, libidinözve kavgacıdürtülerden köklenir Superegoise, toplumun geçerli kavram ve ölçülerini içinde barındırmaktadır Yanı gerçeğin ahlak kurallarını ve kişinin kendi kendini kontrolünü, eleştirisini temsil eder Ego nun işlevi, dış dünya ve bu dünyadaki halk arası ilişki nesneleriyle id ve Superego nun gereksinimleri arasında uygum sağlamaktır Bir yandan dış dünyanın kural ve gereksinimlerini id ve Superego ya karşı temsil ederken, bir yana da (d ve Superego nun gereksinimlerini dış dünya ilişkileri içinde temsilcilik eder Yani, kişinin sosyal ilişkilerindeki her türlü zorunlulukları ve çıkarları Ego tarafından temsilcilik edilmektedir Bir başka deyişle, Ego merkezi bir idare olup organizmanın ahenk sürecindeki ruhsal organıdır ve aynı zamanda savunma süreçleri de burada bulunur Benlik, id ve Superego güçlerinin ortak ilişkilerinin öğrenilebilmesi için ruhsal Savunma Mekanizmalarının öğrenilmesi son derece önemlidir Öbür insanlarda yarı biçimde süre giden ve bilinçdışı otomatik olduğundan kişinin kendisinin bilinçli olarak algılayamadığı o kadar fazla savunma şekli vardır Bunlara Benlik Savunma Mekanizmaları la da Savunma Davranışı denir Ego Savunma Mekanizmaları pek fazla olup, bunlardan en çok rastlananlar şunlardır: BASTIRMA (REPRESSION) En sık kullanılan savunma mekanizmalarından biridir İd den kaynaklanıp Benlik göre bilinç düzeyine çıkarılarak doyuma ulaştırılmayı isteyen dürtüler, reel ilkesi alanında engele uğradıkları ve Ego da bu yüzden bir çatışma içine düştüğünde, bu dürtüyü İd e yanı bilinçdışı alana geri yollamak, bilinç yüzeyine çıkmasını önleyerek geriye doğru bastırma yolunu seçer Yaşam her tarafında o kadar çok dürtü bastırılmış olup, bilinçdışında her an bilinç yüzeyine çıkmaya hazırlanmış bir halde beklerler Mesela; kesin bazı cinsel dürtülerini açığa çıkarmamak için zorlanmasında, kişinin tüm cinselliği reddeden bir davranış içine girmesi gibi bir savunma tepkisini benimsediği görülebilir Kendisi bir kadınla cinsel ilişkiyi isteyen, oysa bunu içinde bulunduğu toplumsal koşullar (yaşam biçimi koşulları, olanaklar ya da etik anlayışı vb) nedeniyle gerçekleştirmesi zorlama olan bir erkeğin bütün cinsel ilişkileri ve bunu dokundurma eden tüm davranışları (kızerkek arkadaşlığı, açık giysiler vb) hepten ayıplayıp kötülemesi ve reddetmesi durumunda bir tepki oluşumundan laf edebiliriz YÜCELTME (SUBLIMATION) id Bilinç yüzeyine çıkarılıp doyuma ulaştırılması kabul edilemeyen, superego göre yasak veya engellenmiş bir takım dürtülerin kabul edilebilir yüksek sosyal değerli bir takım amaçlara karşın dürtüler halinde değiştirilmesidir Mesela; saldırganlık, cinsellik gibi belli bir takım ilkel dürtülerin açığa çıkmasının uygun olmadığı koşullarda, kişinin bu enerji birikimini güzel sanat yapıtları, spor ve meslek başarıları gibi eylemlere yönelterek, olumlu bir biçimde kullanması gibi DÜŞLE DOYUM (DAYDREAM) Fiilen doyuma ulaştırılması şiddet veya olanaksız olan bir takım dürtülerin hayal gücü ile doyuma ulaştırılmasıdır Mesela; yoksul bir kimsenin bir piyango bileti alıp, büyük ikramiye çıkarsa neler yapacağını düşünmesinde de böyle bir düşle doyum söz konusudur YEDEK (SUBSTITUTION) Dürtülerin başlıca amacına ulaşması engellendiğinde başlıca amacın yerine diğer bir amaç ya da nesnenin konarak güdü boşalımının sağlanması, gerilimin giderilmesi laf konusudur YANSITMA (PROJECTION) İnsanın kendinde var olduğunu benimsemek istemediği dürtü uyartılarını, başkalarına yansıtmasıdır Örneğin; mektep ortamı içinde öğretmenlerine karşı hiddet ve dehşet duyan bir öğrenci, böyle bir nefret edilen şey duygusuna sahip olmanın hoş bir şey olmayıp ego suyla Superego su arasında çıkarttığı çatışmadan, bu nefret edilen şey duygusunu öğretmenlerine yansıtarak yani öğretmenlerim beni sevmiyor, benden korku ediyordüşüncesiyle kendini kurtarır GERİLEME (REGRESSION) Herhangi bir çatışma durumu karşı insanın ruhsal gelişim sürecindeki daha gerideki bir takım dönemlere içten gerileme göstermesidir Çocuksu tutum, yas, saldırganlık, öfke veya korku hemen çocuksu bir davranışla birine sığınmak gereksinimi ya da fazla yemek veya istifra etmek da bu gibi davranış örnekleridir Psikosomatik hastalıklarda da böyle bir gerileme süreci laf konusu olup, hastalık gösterisinde simgesel bir manâ taşıyan bir organ belirtisi bulunmaktadır YADSIMA (DENIAL) Bilinç dışı bir işlemle dayanılması şiddet olan bazı kaygı, çatışma ve duyguların ve bunları doğuran durum ve eylemlerin kışı tarafından bilinmezlikten gelinmesi, varlığının kabul edilmemesidir Yaşamını iyi bir sporcu olmaya adamış, bu yolda çalışmış ve başarıya ulaşarak o ilerlemekte olan bir spor yıldızının mesleğinin en aydınlık döneminde yapılan sağlık durumu muayenesinde yürek yetmezliği saptandığında, böyle bir hastalığı olduğunu kabul etmeyip, kendisini inceleyen dağıtılmış hekimlerin hatalı bir tanıya vardıkları üstünde ısrarla tedaviyi kabul etmeyip spor hayatını sürdürmeyi istemesi de bir yadsıma tepkisidir AKILCILAŞTIRMA (RATIONALIZATION) Anxietenin gücünü azaltmak amacıyla ve sık sık yadsıma mekanizmasıyla birlikte kullanılan akılcılaştırmada, iki temel savunma öğesi bulunur (1) Kişinin davranışını haklı göstermesine asistan olan öğe, (2) Ulaşılamayan amaçlara ilişkin düş kırıklığının etkisini yumuşatan öğe Mesela; o gece arkadaşının daveti üstüne onunla yemeğe ve sinemaya gittiği için ertesi günkü sınavına hazırlanamayıp fena not bölge öğrencinin, gitmeseydi arkadaşını kırıp üzecekti ve ayıp olacaktı düşüncesiyle avunması da akılcılaştırma türünde bir savunma mekanizmasını harekete geçirmektedir Kaynak: DonusumSokagi