İdare Hukukunun Anayasal Temelleri.-

Idare Hukukunun Anayasal Temelleri idare hukukunun esas ilkeleri yöneticilik hukuku ilkeleri idareyi etkileyen anayasal ilkeler hukukunun Günümüzde tüm ülkelerde, az ya da çok, idare hukukunun bir takım esas kavram, kurum ve kuralları bizzat ülkenin anayasası kadar belirlenmektedir Mesela bizim Anayasamız, 123 ve devamı maddelerinde, Türk idare hukukunun temel ilkelerini, kurumlarını, kavramlarını doğrudan doğruya düzenlemiştir İdarenin bütünlüğü (m1231), merkezden yönetim ve yerinden idare ilkeleri (m1232), millet tüzel kişiliği (m1233), mevzuat (m124), idarenin eylem ve işlemlerinin yargısal denetime bağlı olması (m1251), idarenin sorumluluğu (m125son), merkezî idarî kuruluşunda bölümler (m1261), yetki genişliği ilkesi (m1262), mahallî idare birimleri (m1271), idarî vesayet (m1265), ulus görevlileriyle ilgili hükümler (m128), millet görevlilerine savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilememesi (m1292), illegal dikte (m137) gibi idare hukukunun temel kavram ve ilkeleri kişisel olarak Tüzük göre düzenlenmiştir Keza Anayasada birçok millet kurum ve kuruluşuna, idarî yargının organlarının gerek kuruluşuna, gerekse işleyişine ilişkin fazla sayıda hüküm vardır Bu hükümlerin tümü idare hukukunu direkt etkiler Bu hükümler nedeniyle “idare hukukunun anayasal temellere (bases constitutionnelles du droit administratif)148 sahip olduğu söylenebilir Öteki yandan, Anayasamızın o kadar çok maddelerinde idareyi direkt olmasa da dolaylı olarak etkileyen pek çok hüküm vardır Örneğin Anayasamızın hukuk devleti ilkesi, idareye vatandaşlara hukukî güvenceler sağlamasını emreder Sosyal devlet ilkesi, idareye herkese insan onuruna yaraşan en düşük bir yaşam düzeyi sağlama ödevini yükler İnsan haklarına saygılı devlet ilkesi, idareye eylem ve işlemlerinde bireylerin esas adalet ve hürriyetlerine saygılı olmaya zorlar Bu bağlamda tüzük hukuku ile idare hukuku aralarında bir soyutluksomutluk ilişkisi görülmüştür Tüzük hukukunun görünmeyen ilkeleri belirlediğini, idare hukukunun bunları somutlaştırdığı sıklıkla düşünülmüştür Mesela Alman Federal Yüksek Yöneticilik Mahkemesi eski başkanı Fritz Werner’in formülüne göre yöneticilik hukuku, “somutlaşmış anayasa hukukudur149 Benzer şekilde anayasanın genel ilkelerinin yöneticilik göre uygulamaya konulduğu düşüncesi de yaygın bir düşüncedir bu nedenle idare, “çalışmakta olan tüzük (constitution en action ) olarak görülmüştür150