İhtiyaç kredi faizleri yüzde 17'ye çıktı

Merkez Bankası’nın likidite sıkılaştırma idaresi kapsamında attığı sıkılaştırma adımları siyaset faizini yükseltmeden piyasadaki faizleri yükseltiyor.

Merkez Bankası piyasaya verdiği paranın maliyetini artırdıkça hem kredi faizleri hem de mevduat faizleri artışa geçti. Son olarak zarurî karşılıklarda yapılan artış da mevduatı bankalar için daha cazip hale getirdi. Analistler formülünde gevşeme yaptığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’ndan (BDDK) etkin rasyosunu kaldırmasını bekliyor. Etkin rasyosu da kalkarsa mevduatın yatırım aracı olarak daha cazip hale gelme bahtı da artacak.

Gereksinim kredi faizi yüzde 17 hududunda



Merkez Bankası bilgilerine nazaran 14 Ağustos haftasında bankaların gereksinim kredisi faizleri yıllık yüzde 16,93 düzeyine çıktı. 31 Temmuz haftasında yüzde 11,48 düzeyinde olan faiz oranları son iki haftadır süratli bir yükseliş seyri izliyor. Merkez Bankası da son Para Siyaseti Heyeti toplantısı sonrası yaptığı açıklamada kişisel kredi artışına dikkat çekmiş sıkılaştırma adımlarıyla bu artışın kademeli olarak olağana dönmesini beklediğini belirtmişti. Taşıt kredisi faizleri de misal bir seyir izliyor. Kamu bankalarının kampanyasının devreye girdiği haziran başının akabinde 12 Haziran haftasında yıllık yüzde 11,20 ile yılbaşından bu yana en düşük düzeyini gören taşıt kredi faizleri 14 Temmuz haftasında yüzde 14,14’e çıktı. Gereksinim kredisi faizleri de bu yılın tepesine geldi. Son iki haftalık sert yükseliş taşıt kredisi faizlerinde de yaşandı. Merkez Bankası’nın sıkılaştırma adımları iki faiz oranını da yükseltti.

Konutta son üç haftada artış

Konut kredisi ise kamu bankalarının kampanyaları ile epey cazip hale gelmiş ve kredili konut satışları üst üste rekor kırmıştı. Fakat hem kredi genişlemesinin kademeli olarak geri çekilmesi hem de Merkez Bankası’nın sıkılaştırma adımları konut kredisi faizini de yükseltti. Yüzde 9,01 ile en düşük düzeyini 26 Haziran haftasında gören konut kredisi faiz oranı da 14 Ağustos haftasında yıllık yüzde 9,99 ile çift hane hududuna dayandı. Kamu bankaları son üç haftadır konut kredisi faiz oranlarını yükseltiyor. Birinci el konutta yüzde 0,75’e kadar düşen aylık faiz oranları yüzde 0,99’a, ikinci el konut faiz oranları da yüzde 1,05’e kadar çıktı.

Ticari kredi faizleri yılın doruğunda



Ticari kredi talebi ve kullandırımı son 4 haftadır ivme kaybetmişti. TL ticari kredi faizi de 17 Temmuz haftasındaki yüzde 9,30 düzeylerinden evvel çift haneye yükseldi akabinde daha sert bir yükseliş hareketine geçti. 14 Ağustos haftasında TL ticari kredi faizleri yıllık ortalama yüzde 13,58’e kadar çıktı ve bu yılın en yüksek düzeyine işaret ediyor. Euro ve dolar kredi faizlerinde ise kur oynaklığı kapsamında dalgalı bir seyir var. 7 Ağustos haftasında yüzde 4,04 olan Euro kredi faiz oranları 14 Ağustos haftasında yüzde 2,99’a indi. Dolar kredi faizi ise 7 Ağustos haftasında yüzde 2,86 iken 14 Ağustos haftasında yüzde 4,19 düzeyine yükseldi.

3 aya kadar vadede faiz yüzde 10’u aştı

Pandeminin iktisat üzerindeki olumsuz tesirlerini en aza indirmek için Merkez Bankası’nın genişleme adımları TL mevduat faizlerinin sert gerilemesine yol açmıştı. Faizlerdeki bu düşük seyir de mevduat yatırımcılarını borsa ve öbür alternatif yatırım araçlarına yönlendirmişti. Mevduat faizlerindeki düşüş enflasyondaki artışla negatif gerçek faiz periyodu yaşanmaya başlamıştı. TL mevduat faiz oranı 1 aya kadar vadede 31 Temmuz haftasında yüzde 6’87’ye kadar inmişti.



Mevduat faizleri de yavaş yavaş toparlanıyor son Merkez Bankası ve BDDK adımlarının akabinde. Merkez Bankası datalarına nazaran 1 aya kadar vadeli ortalama TL mevduat faiz oranı yüzde 8,10’a çıktı. 7 Ağustos haftasında yüzde 7,34 düzeyindeydi. 14 Ağustos haftasında 1 aya kadar vade faiz oranı yüzde 8,10’a çıktı. 3 aya kadar vadede ise 14 Ağustos haftasında yüzde 10,06 ile çift haneye gelindi. Bankaların 1 yıla kadar vadeleri de yüzde 8,73 düzeyine yükselirken 1 yıl ve daha üzeri TL mevduat faiz oranı da yüzde 8,93 oldu. Bu oranlar Merkez Bankası’nın bankaların uyguladıkları faiz ortalamaları üzerinden hesaplanıyor. Lakin TL mevduatın büyüklüğüne nazaran de bankaların uyguladığı faiz oranları değişim gösteriyor. Mecburî karşılık artışı ve sıkılaştırma adımlarının TL mevduat faizlerini daha üst çekmesi bekleniyor.

Dolar ve Euro mevduatta da yükseldi

Euro ve dolar mevduat faizleri de etkin rasyosu formülünü tutturabilmek için bankaların kaçındıkları bir mevduat tipiydi. Faal rasyosu formülündeki gevşeme ve sıkılaştırma adımları Euro ve dolar mevduat faizlerinin de kıpırdanmasına neden oldu. Merkez Bankası datalarına nazaran bankaların ortalama Euro mevduata uyguladıkları faiz oranı yüzde 0,35, dolar mevduata uyguladıkları faiz oranı ise yüzde 0,95 oldu. Bankaların 1 yıla kadar vadede dolar mevduata uyguladıkları ortalama faiz oranı da yüzde 0,98 ile yüzde 1 sonuna geldi.

Şebnem Turhan/Dünya