II Abdulhamit
II Abdulhamit Suikastı
imagesiiabdulhamitsuikasti5ad68b7be6a6e
1905 yılının 21 temmuzuydu Padişah II Abdulhamit'e Yıldız camisindeki cuma selamlığından cıkmış arabasına doğru ilerliyordu Her zamanki gibi caminin merenlerinden inecek ve dort yuz metre ileride bekleyen arabasına binecekti Fakat bu sefer ufak bir gecikme olmuştu Şeyhulislam Cemalettin Efendi Abdulhamit’in yolunu kesmiş bazı konularda bilgi istemişti
Padişah II Abdulhamit'le Şeyhulislam Cemalettin Efendi arasındaki konuşma oldukca uzamıştı Tam bu sırada korkunc bir patlama duyulmuş arkasından araba parcaları ve insan kol ve bacakları dort bir yana savrulmaya başlamıştı Padişahın yanında bulunanlar korkuyla kacışıyor canlarını kurtarmak icin sığınacak yer arıyorlardı O kadar kalabalığın arasında kılını kıpırdatmayan yuzunde en ufak bir heyecan ve korku izi gorulmeyen tek bir kişi vardı: Kuruntu ve kuşkusu herkes tarafından bilinen II Abdulhamit
Ortada heykel gibi kıpırdamadan duruyordu Yaverlerinden Miralay Sadık Bey korku ve telaştan kılıcını yere duşurmuş Miralay Suleyman Şefik Bey de apoletini kaybetmişti Cevresindekilerin can kaygısına duşup cil yavrusu gibi dağılmaları II Abdulhamit’i cok kızdırmış ve olaydan sonra yaveri icin :
Kılıcını duşuren yaveri maiyetimde gormek istemem Trablus'a surgun gidecek!emrini vermişti Tehlike savuştuktan sonra sığındıkları yerlerden cıkanlara Padişah şunları soylemişti:
Arabamı cekiniz burayı kordon altına alınız sorumluları tutuklayınız!Bu sırada muhafız kıtalarının tufeklerine mermi surduklerini gorunce toreni yoneten subaya :
Selam emrini verdir ne duruyorsun!diye bağırmıştı Muhafız kıtası hazır ol durumuna gecince cami kapısına getirilen arabaya binen Abdulhamit adeti olmadığı halde ayakta durmuş dizginleri kendi kullanarak Cit koşkune varmıştı
Doğu Anadolu'da bağımsız bir Ermenistan kurmaya calışan Ermeni Komitacıları karşılarında en buyuk engel olarak gordukleri Padişah II Sultan Abdulhamit'i oldurmek istemişlerdi Kendileri bu işte yeteri kadar tecrubeli olmadıklarından Avrupa ve Rusya'daki uluslararası anarşistlerle ilişki kurmuşlar onlardan Abdulhamit'in oldurulmesi konusunda yardım ve destek sağlamışlardı
Bu iş icin ozel olarak İstanbul’a gelenlerden biri de Belcikalı unlu anarşist Edvard Jorris'ti O donemde anarşizm butun dunyayı sarmış suikasta uğramayan hukumdar ya da cumhurbaşkanı hemen hemen kalmamıştı Şimdi sıra II Abdulhamit'teydi Edvard Jorris goze carpmamak icin Singer şirketine memur olarak girmiş Padişah'ın cuma selamlıklarını buyuk bir dikkatle izlemeye başlamıştı Abdulhamit cuma gunleri Yıldız camisinden cıktıktan sonra 1 dakika 42 saniyede arabasının yanına gidiyordu Birkac cuma selamlığını gozleyen Jorris bu surenin hic değişmediğini Padişahın bir saat duzeni icinde bu yolu daima 1 dakika 42 saniyede aldığını gormuştu
Suikastı hazırlayan orgut oldukca genişti Jorris'ten başka Rusya'dan gelen Kristofor Mikaelyan ve kızı olarak tanıttığı Robina Hacı Nişan Minasyan Mıgırdıc Serkis Garibyan Karabet Ohanesyan Vahram Sabun Kendiryan Silviyorici Sari Torkom Trase Yuvanovic bu orgutun belli başlı uyeleriydiler
Hazırlanan plana gore Yıldız camisi onunde bomba catlatılıp II Abdulhamit olduruldukten sonra Galata Koprusu Tunel yabancı banka ve kurumlar havaya ucurulacak yabancı devletlerin işe karışmaları sağlanacaktı Filibe şehrinde Ermeni Komitacıları buyuk bir toplantı yapmışlar bu toplantıya Slav ve Siyonist orgutleri de katılmıştı Pro Armenia gazetesi başyazarı Pirkiyar da bu toplantıda bulunanlar arasındaydı Yapılan goruşmeler sonunda plan hazırlanmış ve II Abdulhamit'in Yıldız camisinden cıkarken oldurulmesi kararlaştırılmıştı
Gercek adı Kristofor Mikaelyan olan fakat Samuel Fayn takma adiyle dolaşan Rus Ermenisi Viyana'da Neseldorfer Wagenbefcu Fabriks Geselschaft firmasına bir fayton yaptırmış ve bunu parca parca Turkiye'ye sokmuşlardı Deniz yoluyla gelen faytonun parcalarını İstanbul’da komitenin adamı Silviyorici alıyor muayenesiz gecmesi icin de gumruk memurlarına para yediriyordu
İcine patlayıcı madde yerleştirilecek bicimde yaptırılan bu araba bir araya getirildikten sonra Şişli dışında denenmiş amaca uygun bulunmuştu Faytona 80 kilo patlayıcı maddeyle 20 kilo demir parcası konmuş arabaya koşulacak atlar da o donemin unlu tiyatrocularından KelHasan Efendi’den satın alınmıştı Machine İnfernaleCehennem Makinesiadı verilen ve bombayı istenilen zamanda patlatacak olan arac Fransa'dan getirtilmişti Butun bunlar tamamlandıktan sonra 21 Temmuz 1905 cuma gunu fayton Abdulhamit'in dort at koşulu arabasının yanına bırakılmış Padişahın camiden dışarıya cıkması beklenmeye başlanmıştı
Abdulhamit caminin kapısında gorununce Kristofor Mikaelyan ve kızı olarak tanıttığı Robina Cehennem Makinesini calıştırarak bomba 1 dakika 42 saniye sonra patlayacak duruma getirilmişti Fakat Padişah kapı onunde Şeyhulislam Cemalettin Efendi'yle konuşmaya dalınca sure dolmuş Abdulhamit olumden kurtulmuştu Suikast amacını gercekleştirememişti ama tam 26 kişi olmuş 58 kişi de yaralanmıştı Ayrıca 17 arabayla 20 at da parcalanmıştı Cehennem Makinesi'ni calıştırdıktan sonra kacamayan Kristifor Mikaelyan da oluler arasındaydı
Suikastcılardan bircoğu yabancı pasaport taşıdıklarından yurt dışına kacmışlardı Fakat Edvard Jorris yakalanmıştı Arabanın parcaları arasında bulunan Neseldorfer kelimesiyle 11123 rakamı olayın aydınlanmasını sağlamış konuşmamakta direnen Edvard Jorris de her şeyin ortaya cıktığını gorunce butun bildiklerini anlatmıştı Suikastcılardan Hacı Nişan Minasyan sorgusu sırasında gittiği yuznumarada teneke ibrikle bilek damarlarını ve karnını yırtarak intihar etmiş geri kalanlar idam cezasına carptırılmışlardı
Abdulhamit Edvard Jorris'i bağışlamış ayrıca kendisine 500 altın vermişti Jorris daha sonraları Avrupa'da Abdulhamit'in bir ajanı olarak catışmış saraya onemli raporlar gondermiştir
Abdulhamit'in Ermeni Komitacıları tarafından oldurulememesi nedense Tevfik Fikret'i pek uzmuş ve bu uzuntusunu Bir Lahzai Ta'ahhur Bir anlık duraklamaadlı şiirinde şu mısralarla belirtmişti :
Ey şanlı avcı damını bihUde kurmadın
Attın fakat yazık ki yazıklar ki vurmadın
II Abdulhamit Suikastı
imagesiiabdulhamitsuikasti5ad68b7be6a6e
1905 yılının 21 temmuzuydu Padişah II Abdulhamit'e Yıldız camisindeki cuma selamlığından cıkmış arabasına doğru ilerliyordu Her zamanki gibi caminin merenlerinden inecek ve dort yuz metre ileride bekleyen arabasına binecekti Fakat bu sefer ufak bir gecikme olmuştu Şeyhulislam Cemalettin Efendi Abdulhamit’in yolunu kesmiş bazı konularda bilgi istemişti
Padişah II Abdulhamit'le Şeyhulislam Cemalettin Efendi arasındaki konuşma oldukca uzamıştı Tam bu sırada korkunc bir patlama duyulmuş arkasından araba parcaları ve insan kol ve bacakları dort bir yana savrulmaya başlamıştı Padişahın yanında bulunanlar korkuyla kacışıyor canlarını kurtarmak icin sığınacak yer arıyorlardı O kadar kalabalığın arasında kılını kıpırdatmayan yuzunde en ufak bir heyecan ve korku izi gorulmeyen tek bir kişi vardı: Kuruntu ve kuşkusu herkes tarafından bilinen II Abdulhamit
Ortada heykel gibi kıpırdamadan duruyordu Yaverlerinden Miralay Sadık Bey korku ve telaştan kılıcını yere duşurmuş Miralay Suleyman Şefik Bey de apoletini kaybetmişti Cevresindekilerin can kaygısına duşup cil yavrusu gibi dağılmaları II Abdulhamit’i cok kızdırmış ve olaydan sonra yaveri icin :
Kılıcını duşuren yaveri maiyetimde gormek istemem Trablus'a surgun gidecek!emrini vermişti Tehlike savuştuktan sonra sığındıkları yerlerden cıkanlara Padişah şunları soylemişti:
Arabamı cekiniz burayı kordon altına alınız sorumluları tutuklayınız!Bu sırada muhafız kıtalarının tufeklerine mermi surduklerini gorunce toreni yoneten subaya :
Selam emrini verdir ne duruyorsun!diye bağırmıştı Muhafız kıtası hazır ol durumuna gecince cami kapısına getirilen arabaya binen Abdulhamit adeti olmadığı halde ayakta durmuş dizginleri kendi kullanarak Cit koşkune varmıştı
Doğu Anadolu'da bağımsız bir Ermenistan kurmaya calışan Ermeni Komitacıları karşılarında en buyuk engel olarak gordukleri Padişah II Sultan Abdulhamit'i oldurmek istemişlerdi Kendileri bu işte yeteri kadar tecrubeli olmadıklarından Avrupa ve Rusya'daki uluslararası anarşistlerle ilişki kurmuşlar onlardan Abdulhamit'in oldurulmesi konusunda yardım ve destek sağlamışlardı
Bu iş icin ozel olarak İstanbul’a gelenlerden biri de Belcikalı unlu anarşist Edvard Jorris'ti O donemde anarşizm butun dunyayı sarmış suikasta uğramayan hukumdar ya da cumhurbaşkanı hemen hemen kalmamıştı Şimdi sıra II Abdulhamit'teydi Edvard Jorris goze carpmamak icin Singer şirketine memur olarak girmiş Padişah'ın cuma selamlıklarını buyuk bir dikkatle izlemeye başlamıştı Abdulhamit cuma gunleri Yıldız camisinden cıktıktan sonra 1 dakika 42 saniyede arabasının yanına gidiyordu Birkac cuma selamlığını gozleyen Jorris bu surenin hic değişmediğini Padişahın bir saat duzeni icinde bu yolu daima 1 dakika 42 saniyede aldığını gormuştu
Suikastı hazırlayan orgut oldukca genişti Jorris'ten başka Rusya'dan gelen Kristofor Mikaelyan ve kızı olarak tanıttığı Robina Hacı Nişan Minasyan Mıgırdıc Serkis Garibyan Karabet Ohanesyan Vahram Sabun Kendiryan Silviyorici Sari Torkom Trase Yuvanovic bu orgutun belli başlı uyeleriydiler
Hazırlanan plana gore Yıldız camisi onunde bomba catlatılıp II Abdulhamit olduruldukten sonra Galata Koprusu Tunel yabancı banka ve kurumlar havaya ucurulacak yabancı devletlerin işe karışmaları sağlanacaktı Filibe şehrinde Ermeni Komitacıları buyuk bir toplantı yapmışlar bu toplantıya Slav ve Siyonist orgutleri de katılmıştı Pro Armenia gazetesi başyazarı Pirkiyar da bu toplantıda bulunanlar arasındaydı Yapılan goruşmeler sonunda plan hazırlanmış ve II Abdulhamit'in Yıldız camisinden cıkarken oldurulmesi kararlaştırılmıştı
Gercek adı Kristofor Mikaelyan olan fakat Samuel Fayn takma adiyle dolaşan Rus Ermenisi Viyana'da Neseldorfer Wagenbefcu Fabriks Geselschaft firmasına bir fayton yaptırmış ve bunu parca parca Turkiye'ye sokmuşlardı Deniz yoluyla gelen faytonun parcalarını İstanbul’da komitenin adamı Silviyorici alıyor muayenesiz gecmesi icin de gumruk memurlarına para yediriyordu
İcine patlayıcı madde yerleştirilecek bicimde yaptırılan bu araba bir araya getirildikten sonra Şişli dışında denenmiş amaca uygun bulunmuştu Faytona 80 kilo patlayıcı maddeyle 20 kilo demir parcası konmuş arabaya koşulacak atlar da o donemin unlu tiyatrocularından KelHasan Efendi’den satın alınmıştı Machine İnfernaleCehennem Makinesiadı verilen ve bombayı istenilen zamanda patlatacak olan arac Fransa'dan getirtilmişti Butun bunlar tamamlandıktan sonra 21 Temmuz 1905 cuma gunu fayton Abdulhamit'in dort at koşulu arabasının yanına bırakılmış Padişahın camiden dışarıya cıkması beklenmeye başlanmıştı
Abdulhamit caminin kapısında gorununce Kristofor Mikaelyan ve kızı olarak tanıttığı Robina Cehennem Makinesini calıştırarak bomba 1 dakika 42 saniye sonra patlayacak duruma getirilmişti Fakat Padişah kapı onunde Şeyhulislam Cemalettin Efendi'yle konuşmaya dalınca sure dolmuş Abdulhamit olumden kurtulmuştu Suikast amacını gercekleştirememişti ama tam 26 kişi olmuş 58 kişi de yaralanmıştı Ayrıca 17 arabayla 20 at da parcalanmıştı Cehennem Makinesi'ni calıştırdıktan sonra kacamayan Kristifor Mikaelyan da oluler arasındaydı
Suikastcılardan bircoğu yabancı pasaport taşıdıklarından yurt dışına kacmışlardı Fakat Edvard Jorris yakalanmıştı Arabanın parcaları arasında bulunan Neseldorfer kelimesiyle 11123 rakamı olayın aydınlanmasını sağlamış konuşmamakta direnen Edvard Jorris de her şeyin ortaya cıktığını gorunce butun bildiklerini anlatmıştı Suikastcılardan Hacı Nişan Minasyan sorgusu sırasında gittiği yuznumarada teneke ibrikle bilek damarlarını ve karnını yırtarak intihar etmiş geri kalanlar idam cezasına carptırılmışlardı
Abdulhamit Edvard Jorris'i bağışlamış ayrıca kendisine 500 altın vermişti Jorris daha sonraları Avrupa'da Abdulhamit'in bir ajanı olarak catışmış saraya onemli raporlar gondermiştir
Abdulhamit'in Ermeni Komitacıları tarafından oldurulememesi nedense Tevfik Fikret'i pek uzmuş ve bu uzuntusunu Bir Lahzai Ta'ahhur Bir anlık duraklamaadlı şiirinde şu mısralarla belirtmişti :
Ey şanlı avcı damını bihUde kurmadın
Attın fakat yazık ki yazıklar ki vurmadın