II. Osman Hayatı ve Padişahlık Donemi

II Osman


Doğum 3 Kasım 1604 İstanbul
Olum 20 Mayıs 1622 İstanbul
Hukum suresi 26 Şubat 1618 – 10 Mayıs 1622
Once gelen I Mustafa
Sonra gelen I Mustafa

II Osman, on altıncı Osmanlı padişahı ve 95 İslam halifesidir Arapca, Farsca, Latince, Yunanca ve İtalyanca gibi doğu ve batı dillerini klasiklerine hakim olabilecek şekilde iyi oğrendi Yenilikci yapısıyla bilinir

HAYATI
1604 yılında İstanbul ’da doğan Şehzade Osman, I Ahmet ’in oğludur I Ahmet ’in ilk oğlu olması dolayısıyla kaynaklarda Genc Osman diye de anılır Eğitimine erken yaşta başlanan şehzadenin 4 yaşında iken okumayı oğrendiği ve 13 yaşında iken saltanat varisi ilan edildiği bilinmektedir

1617 yılında babası I Ahmet ’in vefatı uzerine tahta gecmesi gerekirken, Osmanlı tarihinde bir ilk olarak amcası I Mustafa tahta gecmiştir ve bu durum Genc Osman ’ı oldukca etkilemiştir Amcasının akli yetersizliği nedeni ile ilk sanat donemi 96 gun surmuş ve 1618 yılında Osman tahta cıkmıştır

PADİŞAHLIK DONEMİ
Tahta cıktığında 14 yaşında olsan II Osman, atalarının turbelerini ziyaret ederek askere culus bahşişi dağıttı Saltanat doneminin ilk zamanlarında karşılaştığı olaylar arasında Yedikule Zindanı ’nda hapis edilen Mehmet Giray ’ın kacması sayılır II Osman ilk iş olarak Mehmet Giray ’ı yakalamak icin adamlar gonderdi ve kendisi yerine amcasının tahta cıkmasında sorumlu gorduğu Kaymakam Sofu Mehmet Paşa ’yı gorevinden aldı Bunun dışında askerlerin nizamı ve taşradaki kuvvetlerin durumunu duzeltmeye calışmak onun diğer yaptığı icraatlerdir Ayrıca tebdil kıyafet sokağa cıkarak askerin devamlı gittiği meyhane, bozahane gibi yerlere baskın duzenleyerek yakalanan kapıkulunu sert şekilde cezalandırırdı

1619 yılında yeni bir akce bastırarak, akcenin fiyatını da duzenledi ve bu doneme mahsus olarak ‘ ’Onlukı Osmani ’ ’ adlı akceler cıktı

II Osman Lehistan ’a karşı bir sefer hazırlığı icinde idi zira bu seferin saltanatını garanti altına alacağını ve askerlerin gozunde guvenini arttıracağını duşunuyordu 1618 yılında patlak veren Otuzyıl Savaşlar ’ı nedeni ile Avrupa ’da durumun iyice karıştığı bir sırada Lehistan seferi başladı Ancak sefere cıkmadan kendisine rakip gorduğu kardeşi Mehmet ’i oldurttu

Bu sefer II Osman icin ic dinamiklerin kontrolunu elde tutmak bakımından onemli olduğu icin ayrı bir heyecan icinde ordunun başında yerini aldı Buyuk bir gayret gosterilse de sefer başarı ile sonuclanmadı Paşalar arasındaki cekişme ve rekabet, idari beceriksizlikler başarısızlığın başlıca nedenleri oldu II Osman sadrazamı azledip yerine Dilaver Paşa ’yı getirdi fakat bu tedbir de bir fayda sağlamadı Bu sırada gelen barış teklifi Osmanlılar lehine olduğundan kabul edildi ve Hotin Kalesi Osmanlı Devleti ’ne tabi Boğdan Voyvodalığı ’na bırakıldı İstanbul ’a dondulduğunde bir sonuc alınamamasına rağmen bu sefer buyuk bir zafer olarak ilan edildi

IIOsman ilk once Pertev Paşa ailesine mensup bir kızla ardından da Şeyhulisman Esad Efendi ’nin kızı Akile ile nikahlandı Kaynaklara gore sultan İslami şartlara uyarak hur asıldan dort kadınla evlenmek arzusu icindeydi ve boylece Osmanlı harem sisteminde radikal bir değişim yaparak mevcut geleneği yıkmayı amacladı Zaten kaynaklarda II Osman icin reformcu, yenilikci, her alanda geniş caplı islahat yapmak istediği ve buyuk fikirler peşinde koştuğu belirtilmektedir

İSYAN
Seferden dondukten sonra hacca gitmek isteyen Genc Osman, atalarının hicbirisinin gitmediği hac gorevini kendisinin tamamlamak istediği ve bu doğrultuda hazırlıklar yaptığı bilinir Ancak bu durum halk tarafından yanlış anlaşılmış ve isyanı doğurmuştur Hatta ulema tarafından da bu durum hoş karşılanmamış, bir Venedik kaynağına gore Esad Efendi, hacca gitmek yerine kendi adına bir camii inşa ettirmesinin daha buyuk sevap olduğunu soyleyerek onu ikna etmeye calıştığı yazmaktadır Dilden dile dolaşan haberler birazda abartılınca padişahın hayatına mal olacak isyanı başlatmıştır; kaynaklarda II Osman Vak ’ası diye gecen bu isyan 1622 yılında başladı

II Osman gencliğinin verdiği tecrubesizlik sebebiyle serin kanlılığını koruyamadı, caresizlik icinde bir sure sert şekilde direndi Fakat saraya giren asilerin, amcası Mustafa ’yı padişah ilan etmesiyle duruma hakim olabilmek icin Dilaver Paşa ile Suleyman Ağa ’yı onlara verdi Şeyhulislam Esad Efendi bu sırada devreye girerek istekleri yerine gelen asilerin cekilmesini ve Mustafa ’nın da tekrar eski yerine goturulmesini istedi Ancak etkili olamadı, ulemanın bircoğu da Mustafa ’ya biat etti

Asiler Osman ’ı yakaladı ve oldurttu Bazı tarihciler olduğune delil olarak kulak ve burnunun kesilerek Sultan Mustafa ’nın validesine gosterildiğini yazar Daha sonra cesedi gizlice Topkapı Sarayı ’na getirildi ve kılınan cenaze namazının ardından Sultan Ahmet Kulliyesi ’nin yanında inşa edilen I Ahmed Turbesi ’ne defnedildi

Osmanlı tarihinde o zamana kadar gorulmemiş bir olay sonucu hayatını kaybeden II Osman yerli ve yabancı kaynaklarda cesur, mağrur, ecdadının zaferlerine gıpta eden, silah kullanmakta ve ata binmekte son derece mahir, sert tabiatli, asker ve ulema tarafından sevilmeyen bir hukumdar diye tanıtılır

“Farisi mahlasıyla yazdığı şiirleri yuksek bir edebi gucu yansıtır Bazı hayratı ve tahsis ettiği vakıfları bulunmaktadır Başına gelen olaylar hakkında populer bircok edebi eser ve tiyatro oyunları kaleme alınmıştır

GAZEL
Genc Osman ’ın oldurulmesi şairleri de harekete gecirmiştir Genc Osman icin yazılmış cok acıklı bir gazel vardır;

''Bir Şahı alişan iken Şahı cihana kıydılar

Gayretli genc aslan iken Şahı cihana kıydılar

Hukmetmeye kadir iken

Emri Hakka nazır iken

Hac itmeğe hazır iken

Şahı cihana kıydılar

Nevi, ciğer oldu hUn

Derdim bir iken oldu on

Kan ağladı ehli funUn

Şahı cihana kıydılar''