III. Selim Hayatı ve Şehzadelik Dönemi

III Selim


Doğum 1761 İstanbul
Vefat 1808 İstanbul
Hüküm süresi 1789 1808
Önce gelen I Abdülhamid
Daha Sonra gelen II Mahmud


Yirmi sekizinci Osmanlı padişahıdır

ŞEHZADELİK DÖNEMİ
1761 yılında doğan Şehzade Selim III Mustafa ’nın oğludur Ufak yaştan itibaren iyi bir eğitim almaya başladı ve devlet için araştırmalar yaptı Anne ve babasının sevgisi ile çoğalan şehzade babası ile yoklama gezilerine dahi katıldı Babası III Mustafa onu devlet işlerine alıştırmak için elçiler ile tanıştırdı ve ıslahatçı zihniyeti babasından servet aldı

1774 yılında babası hayatını kaybedince amcası I Abdülhamid tahta çıktı Amcası yiğenine iyi muamelelerde bulundu, zaten tahta varis olacak erkek çocuklarda azalma olduğundan Şehzade Selim el üzerinde tutuluyordu Oysa halk müziği tarafından da en ince ayrıntısına kadar benimsenen ve amcası Abdülhamid yerine tahta çıkması istenen Şehzade Selim sarayın Şimşirlik Dairesine kapatılarak hapsedildi ve bu dönem epeyce tedirgin geçti Bu dönemde Şehzade Selim ‘ ’İlhami ’ ’ mahlasını kullanarak şiirler yazdı ve aldığı musiki derslerin neticesinde en hoş bestelerini yapmayı başardı

Keza bu hapsedildiği dönemde Fransa Kralı ile mektuplaşmayı başaran şehzade bu mektupları ‘ ’Saltanat Varisi ’ ’ ve ‘ ’Saltanat Veliahdı ’ ’ sıfatı ile imzaladı Bu unvan saltanat tarihinde bir ilk olarak Şehzade Selim ’e ait bir şart oldu

Amcası I Abdülhamid ’in vefatı üstüne Selim 1789 yılında tahta çıktı; çıktığında 28 yaşındaydı

PADİŞAHLIK DÖNEMİ
Kılıç kuşanma merasimi yapıldıktan sonra birincil meslek olarak annesini Eski Saray ’dan yanına çağırtmak oldu Selim ’in içinde devleti kurtaracak ve yenileyecek inancının olması ve ilme düşkünlüğünün bilinmesi onu devletin kötü gidişatına aleyhinde bir kurtarıcı kılıyordu Zira tahta çıktığında devam etmekte olan Rus ve Avusturya savaşının kötü gidişatına engel olmaya çalıştı, ordunun yenilenmesi için uğraş sarf etti oysa başarılı olamadı Osmanlı tarihinde bir benzeri daha görünmeyen olan boykot ne eyvah ama bozuk düzeni ve ordunun eğitimsiz olması ayrıntılarıyla ümitleri kesti Düşmanla çaba etmeye yanaşmayan ordu, hemencecik bir barıştırma yapılmasını istiyordu; oysa sultan III Selim savaşın devam etmesi görüşündeydi Oysa ordunun bu isteği ve devlet ricalinin de imzaladığı bu iki taraflı karar bir başvuru ile kişisel olarak kendisine iletildi Zaten bu durumdan sonradan sultanda barış yapmakta diğer bir çare göremedi

Yaşanan bu boykot Sultan Selim ’e toptan bir yenilenmenin ve yapılanmanın ne kadar zorunlu olduğunu düşündürdü ve hemencecik çalışmalara başladı 1792 yılında Nizamı Cedid yenilenmesi başladı ve Avrupa kurumları örnek alındı Savaşa katılan ordu kumandanlarının hepsini değiştirdi, kumanda zincirini bozdu, ocak dışarıda tayinler yaptı, timarların amaçsız olanlarını tasfiye etti lakin yeniliklere aleyhinde duran muhalifler de ortaya çıkmaya başladı Oysa Sultan Selim Avrupa türünden eğitilmiş bir ordu yani Nizamı Cedid Ordusu kurulması ve baştan bir deniz filosu yapılması işini galibiyet ile devam ettiriyordu Ekonomik açıdan da önemlerler aldı, ticaretin gelişmesine ağırlık verdi, Kara Harp Okulu gibi askeri eğitim veren okulda basımevi açıldı, Anadolu ’nun çeşitli yerlerinde askeri eğitimler verilmeye başlandı

Askeri alandaki bu değişimler ve yeniliklerin dışarıda bu dönemde matbaada da bir gelişim gözlenmektedir Sultan Selim matbaaları denetleyerek basılacak kitapları inceledi, izlenimlerini yazdı, yumuşak huylu olması onu giderek halkın gözünde küçülttü ve kendisinden korkulmayan bir padişah yaptı Bunları gören ama her şeyi edep çerçevesi içinde çözmeye çalışan Sultan Selim, devleti yenilemeyi ve geliştirmeyi öyle arzuluyordu oysa fakat görmediği şuydu; “100 yıldan artı bir zamandır gerilemekte olan bir devletin yenilenmesi için uzun seneler gerekliydi ’ ’

Sultan Selim döneminde hem iç hem dış siyasette kayda değer gelişmeler yaşandı İçte idarenin yenilenmesi ve güçlenmesi için verdiği uğraştan galibiyet kazanamadı, Sırp isyanları ilk olarak bu dönemde ortaya çıktı, Vehhabiler Mekke ve Medine gibi kutsal şehirleri ele geçirdi, katliam yapmaları ve hac ziyaretine engel olmaları saltanatını sarsacak boyutlara ulaştı

1805 yılında sultan genel askerlik uygulamasını başlattı fakat hoşnutsuzluğa yol açtığından ötürü bu durumdan vazgeçmek zorunda kaldı Oysa bir sonraki yıl bu durumu baştan açması ve ısrarı onun saltanatında bir dönüm noktası oldu Bu görevi Kadı Abdurrahman Paşa üstlendi ve Nizamı Cedid kuvvetleri yola çıktı; Silivri, Tekirdağ ve Çorlu ’da silahlı çatışmalar yaşandı Bu girişim Edirne Vak ’ası ile sonuçlandı ve başvuru iptal edildi Bundan sonradan sultan tüm haşmetini kaybetti ve yeniden otoritesini sağlayamadı

Dış siyasette ise 1807 yılında İngiliz filosunun Çanakkale ’den rahatlıkla geçmesi III Selim ’in iktidarına büyük bir darbe vurdu İngiliz filosunun blokaj nedeni ile şehirde kıtlık ve pahalılığa sebep olması zaten kavgalı olan halkın patlamasına yol açtı Sultana karşı düzenlenen ayaklanmanın hazırlıkları tamamlandığında 4 gün içinde fazla kan dökülmeden padişah tahttan indirildi İsyancılar, sadrazam ve şeyhülislam ikilisinin düzenlediği 11 şahsiyet listedeki Nizamı Cedid erkanının idamı ile yetindi

Sultan III Selim yapmış olduğu tüm fedakarlıklarına karşın tahtını koruyamadı Yenilikçi idi, yumuşak huylu ve kibar olması da artı direnmeden kendi hakkını da savunma girişiminde bulunmadan tahtından çekildi ve yiğenini kendi eli ile tahta çıkardı 18 sene saltanatı süren Sultan Selim her tarafta Şimşirlik Dairesine geri döndü 1808 yılında saraya hamle ederek III Selim ’i ortadan kaldırmak isteyenler bir şilte üzerinde III Selim ’in cesedi ile karşılaştı III Selim ’in kanlı bir uğraş sonunda şehit edildiği onu tanım edenler doğruca bilinmektedir Naaşı Laleli ’de yaptırdığı caminin türbesine defnedilmiştir *