İklim

Atmosferi niteleyen meteoroloji olaylarının bütünüdür Dünya'nın herhangi bir yerinde hava her zaman aynı değildir Bir gün açıktır, ertesi gün rüzgâr eser, sonra bir başka gün de don yapar, iklim, sıcaklık, yağmur, rüzgâr, atmosfer basıncı ve bunların yıl boyunca gösterdiği değişimler, gelişmeler gibi öğelerin bütünüdür

Kürenin yüzeyinde çeşitli iklim tipleri vardır Dağılımları özellikle enleme, yani Güneş ışınlarının, eğimine göre ayarlanır: ışınlar, dikine indikleri yerleri (Ekvator), çok eğik indikleri yerlere (kutuplar) oranla çok daha fazla ısıtır

Bir bölgenin iklimi, uzun bir devre içinde atmosfer özelliklerinin (çeşitli yayınımların şiddeti, nemlilik, kimyasal bileşim, rüzgâr, elektriksel durum vb) belirli biçimde birleşmesiyle meydana gelir Günlük gelişmeleri belirleyen hava durumu ile, daha genel anlamı olan iklim terimleri karıştırılmamalıdır İstanbul'da kışın çok soğuk birkaç gün yaşanabilir, ama İstanbul'un iklimi gene de ılımandır

Etki alanına ve süresine göre de iklim koşulları dörde ayrılır: yeryüzünün dolaşım kuşakları boyunca çok geniş bir alam süreli olarak etkileyen koşullar iklim kuşağı'nı meydana getirir Bu kuşak içinde bir kıtanın önemlice bir bölümünü etkisi altına alan koşullar bölgesel iklim terimiyle belirlenir Bu da, daha dar boyutlarda yerel iklim bölgelerine bölünür; bir orman, kıyı vb koşullar yerel iklim yaratır Çok sınırlı meteoroloji koşullarının etkileriyse mikroklima'yı meydana getirir

Kutuplara Doğru

Kutup iklimi pek serttir, insanın yaşamasına elverişli değildir Kışın sıcaklık çoğu zaman 30 derecenin altına düşer Şiddetli rüzgârlar, müthiş kar fırtınaları yaratır Yazın, Güneş hiç bir zaman tamamen batmaz (ünlü «gece yarısı güneşi» budur); hava sıcaklığı biraz yumuşar ve karlar kısmen erir

Ilıman Kuşak

Burada hava sıcaklığı çok daha elverişlidir: Kuzey Yarımküresi'nde yıllık ortalama 10 ile 20 derece arasında değişir ve rüzgârlar batıdan doğuya eser Kıtaların batı cephelerinin iklimi, iç ve doğu kesimlerin ikliminin tersidir

Batı cephelerinde, denizden esen batı rüzgârları nem yüklüdür Yağmurlar sık sık yağar ve havayı yumuşatır: kışın don olayı seyrek görülür, ama yazın da pek sıcak yapmaz Bu, okyanus iklimi'dir Ama kıtaların içine doğru girildikçe, rüzgârlar nemini yitirir Kara iklimi'nde hava daha kuru ve sıcaklıklar arasındaki fark çoktur: kışın don yapar, yazlar ise sıcak ve fırtınalı geçer

Akdeniz iklimi, ılıman kuşak ile sıcak kuşak arasında bir geçiş bölgesidir Yazın kuru hava, tropiklerden yukarı çıkar, gök hep masmavi ve aydınlık, hava çok sıcaktır Kışlar yumuşaktır; yağmur özellikle sonbaharda yağar

Dönenceler Arasında

Dönencelerin üzerinde nem yüklü rüzgârların gelmesini önleyen hava kütleleri yerleşmiştir Bu bölgelerde, hemen hemen hiç yağmur yağmaz Sıcaklıklar hep aşırıdır: gece don yapabilir ve gündüz sıcaklık 40 derecenin üstüne çıkabilir Bu koşullar altında bitki örtüsü pek güç gelişir Bu, çöl iklimi'dir

Dönenceler arasında, mevsimler, sıcaklık farkı göstermez (hava bütün yıl sıcaktır), mevsim değişiklikleri ancak yağış ve kuraklıktan anlaşılır Bu, tropikal iklim'dir Ekvatora yaklaşıldıkça kurak mevsim azalır ve Ekvator altında hiç kalmaz: her gün saat 17'ye doğru yağmur yağar Bu Ekvator iklimi'dir

Muson

Muson iklimi Hindistan'ı ve Güneydoğu Asya'yı etkiler Muson, kışın kurak, karadan denize doğru esen bir rüzgârdır Uzun bir kış kuraklığından sonra, yaz musonu çoğu zaman taşkınlara yol açan pek bol yağmurlar getirir Dünya'nın en çok yağış alan yeri, Himalayalar'ın eteğinde, yılda 12 metre yağmur düşen bölgedir



Kaynak:bilgilik