Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
1.Sözel anlatım bozukluğu (konuşma lisanı bozukluğu, gelişimsel ekspresif afazi)
Bu bozuklukta kullanılan sözcük sayısı çok sonludur, dilbilgisi tarafından devir seçiminde yanlışlar yapılır, sözcükleri anımsamakta ya da gelişimine nazaran mütenasip uzunlukta ve karmaşıklıkta cümle kurmada güçlük çekme üzere bulgular görülür. Çoklukla çocuktaki sözel anlatım zorlukları mektep muvaffakiyetini, mesleksel başarıyı ya da toplumsal muhaberesi bozacak seviyede olur. Bu evlatların zekasında, işitmesinde ve sosyal-duyusal ilgilerinde sorun yoktur. Diğerlerinin konuşmalarını manaya yaşlarından beklenen seviyededir. Mektep öncesi çocuklarda en sık görülen muhabere bozukluğudur.
3 yaşın altındaki evlatların %10-17’ sinde sözel anlatım gelişimi gecikir. Bu durum erkek çocuklarda daha sık görülür ve genetik yatkınlık vardır.
2.Karışık lisanı algılama-sözel anlatım bozukluğu
Çocuklarda sözel anlatım bozukluğu semptomlarına ek olarak sözcükleri, cümleleri ya da kimi kavramları anlamada güçlükler vardır. Seslerin ayırt edilmesi, süratli ses değişikliklerini fark etme, seslerin ve sembollerin birleştirilmesi ve seslerin sıralamasını hatırlama üzere işitme becerilerinde de ehliyetsizler kelam konusu olabilmektedir. Çocukluk çağında %3-5 nispetinde görülmektedir.
Umumî olarak bu iki bozukluğun birbirinin devamı olduğu düşünülmektedir. Bu görüşe nazaran; sözel anlatım bozukluğunun karışık lisanı algılama- sözel anlatım bozukluğu ile benzeri temel sıkıntıları paylaştığı lakin daha az şiddetli formu olduğu ileri sürülmektedir. Bazen bu iki bozukluk konumuna ‘özgül lisan bozukluğu’ terimi de kullanılmaktadır.
3.Fonolojik bozukluk (artikülasyon bozukluğu)
Evlatların yaşına ve lehçesine müsait, gelişimsel olarak çıkartmaları beklenen konuşma seslerini çıkartamamaları (ör. R sesinin çıkartılamaması), bir ses yanına farklı bir sesi söylemeleri (ör. K yanına t sesinin söylenmesi), sondaki sessiz harfin söylenememesi üzere durumlar fonolojik bozukluk olarak isimlendirilir. Çoklukla konuşma sesleri çıkartma ile ilgili zorluklar mektep muvaffakiyetini, mesleksel başarıyı ya da toplumsal muhaberesi bozacak seviyede olur. Fonolojik bozuklukta en sık yanlış yapılan sesler ‘ı,r,s,z,t,ç’ dir. Fonolojik bozukluğun şiddeti 8-9 yaşına kadar giderek azabilir ya da külliyen düzelebilir.
4.Kekeleme
Kekeleme, konuşma akışında tutukluk, bir sözcük ya da sesi tekrarlama, sesi uzatma, konuşmanın ritmik akışını bozan duraksamalar, ünlemlemeler, sözcüklerin parçalanması (ör. Bir sözcük içinde ara vermeler), duyulabilir ya da sessiz bloklar (konuşma sırasında doldurulan ya da doldurulamayan ara vermeler), dolambaçlı yoldan konuşma (söylenmesi problemli sözcüklerden kaçınmak için bu sözcüklerin noktasına diğer sözcükleri kullanma), sözcükleri ölçüsüz fizikî gerginlikle söyleme olarak tanımlanabilir.
Umumiyetle 2-7 yaşlarında başlar ve erkeklerde 4-5 kat daha sık görülür. Ömür uzunluğu görülme orantısı %5, süregenleşme orantısı %0.5-1 arasındadır. Kekemelik pek çok ruhsal bozukluk üzere genetik geçişi olabilen bir bozukluktur. Erişkinlerde ortaya çıkması çoklukla baş travması, serebrovasküler hadise, dimağ tümörü üzere nörolojik bir sebebe bağlanmaktadır. Yapılan ilmî çalışmalarda kekemelik başlangıç öncesi %40-70 nispetlerinde psikososyal gerilim varlığı saptanmıştır. Türkçemizdeki ‘korkudan lisanını yuttu’ deyimi bu durumu hayli âlâ anlatmaktadır. Küçük yaşlarda başlayan kekemelikte tedavi vadesi kısa ve sonlanım çoğunlukla yüz güldürücü olduğu, yaklaşık 4/5’inin ergenlik devrinde zaten güzelleştiği bildirilmiştir.
Kekemeliğin gidişatı nispeten yüz güldürücüdür. 16 yaşına kadar %75-80’i düzgünleşir. Bu güzelleşmenin %75’i 4 yaşına kadar, geçmişe kalanların %50’si 6 yaşına kadar, arkaya kalanların %25’i ise 10 yaşına kadar güzelleşir. Güzelleşme orantısı kızlarda erkeklere nazaran daha sıktır. Ergenlikten sonra (21-22 yaşından sonra) tam düzgünleşme nadirdir.
Çocuklarda konuşma gecikmesinin en sık nedenleri
1.Psikososyal mahrumluk, istenilmeyen muameleye maruz kalma
2.Zihinsel zayıflık: Bu çocuklarda hem alıcı hem de söz edici lisanda sorun vardır. Zeka seviyesi azaldıkça lisan edinimi daha yavaş olmaktadır.
3.İşitme azalması/kaybı: Hem alıcı hem de söz edici lisan meseleleri görülmektedir.
4.Matürasyonel (gelişimsel) lisan gecikmesi
5.Sözel anlatım bozukluğu
6.Karışık lisanı algılama-sözel anlatım bozukluğu
7.Birden çokça konuşulan lisanın bulunduğu (bilingualizm) ortamda yaşama: Bu çocuklarda konuşmada gecikme olmasına rağmen ekseriyetle 5 yaşından evvel her iki lisanı de kullanabilmektedirler.
8.Otizm ve öteki yaygın gelişimsel bozukluklar
9.Seçiçi konuşmamazlık (selektif mutizm)
10.Serebral palsi üzere nörolojik faktörler
MUHABERE BOZUKLUKLARI İLE BİRLİKTE GÖRÜLEN RUHSAL PROBLEMLER
Mektep periyodunda bu çocuklarda başta okuma bozukluğu olmak üzere sair öğrenme güçlükleri (yazılı anlatım bozukluğu, matematik bozukluğu) sıklıkla görülür. Bunların yanı sıra anksiyete bozuklukları, davranış bozuklukları, duygudurum bozuklukları, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, karşı gelme ters olma bozukluğu, düşük benlik değeri, zayıf arkadaş ilgileri görülebilir. Ruhsal eştanı en sık alıcı lisan bozukluklarında görülür (%60-80).
Bu bozuklukta kullanılan sözcük sayısı çok sonludur, dilbilgisi tarafından devir seçiminde yanlışlar yapılır, sözcükleri anımsamakta ya da gelişimine nazaran mütenasip uzunlukta ve karmaşıklıkta cümle kurmada güçlük çekme üzere bulgular görülür. Çoklukla çocuktaki sözel anlatım zorlukları mektep muvaffakiyetini, mesleksel başarıyı ya da toplumsal muhaberesi bozacak seviyede olur. Bu evlatların zekasında, işitmesinde ve sosyal-duyusal ilgilerinde sorun yoktur. Diğerlerinin konuşmalarını manaya yaşlarından beklenen seviyededir. Mektep öncesi çocuklarda en sık görülen muhabere bozukluğudur.
3 yaşın altındaki evlatların %10-17’ sinde sözel anlatım gelişimi gecikir. Bu durum erkek çocuklarda daha sık görülür ve genetik yatkınlık vardır.
2.Karışık lisanı algılama-sözel anlatım bozukluğu
Çocuklarda sözel anlatım bozukluğu semptomlarına ek olarak sözcükleri, cümleleri ya da kimi kavramları anlamada güçlükler vardır. Seslerin ayırt edilmesi, süratli ses değişikliklerini fark etme, seslerin ve sembollerin birleştirilmesi ve seslerin sıralamasını hatırlama üzere işitme becerilerinde de ehliyetsizler kelam konusu olabilmektedir. Çocukluk çağında %3-5 nispetinde görülmektedir.
Umumî olarak bu iki bozukluğun birbirinin devamı olduğu düşünülmektedir. Bu görüşe nazaran; sözel anlatım bozukluğunun karışık lisanı algılama- sözel anlatım bozukluğu ile benzeri temel sıkıntıları paylaştığı lakin daha az şiddetli formu olduğu ileri sürülmektedir. Bazen bu iki bozukluk konumuna ‘özgül lisan bozukluğu’ terimi de kullanılmaktadır.
3.Fonolojik bozukluk (artikülasyon bozukluğu)
Evlatların yaşına ve lehçesine müsait, gelişimsel olarak çıkartmaları beklenen konuşma seslerini çıkartamamaları (ör. R sesinin çıkartılamaması), bir ses yanına farklı bir sesi söylemeleri (ör. K yanına t sesinin söylenmesi), sondaki sessiz harfin söylenememesi üzere durumlar fonolojik bozukluk olarak isimlendirilir. Çoklukla konuşma sesleri çıkartma ile ilgili zorluklar mektep muvaffakiyetini, mesleksel başarıyı ya da toplumsal muhaberesi bozacak seviyede olur. Fonolojik bozuklukta en sık yanlış yapılan sesler ‘ı,r,s,z,t,ç’ dir. Fonolojik bozukluğun şiddeti 8-9 yaşına kadar giderek azabilir ya da külliyen düzelebilir.
4.Kekeleme
Kekeleme, konuşma akışında tutukluk, bir sözcük ya da sesi tekrarlama, sesi uzatma, konuşmanın ritmik akışını bozan duraksamalar, ünlemlemeler, sözcüklerin parçalanması (ör. Bir sözcük içinde ara vermeler), duyulabilir ya da sessiz bloklar (konuşma sırasında doldurulan ya da doldurulamayan ara vermeler), dolambaçlı yoldan konuşma (söylenmesi problemli sözcüklerden kaçınmak için bu sözcüklerin noktasına diğer sözcükleri kullanma), sözcükleri ölçüsüz fizikî gerginlikle söyleme olarak tanımlanabilir.
Umumiyetle 2-7 yaşlarında başlar ve erkeklerde 4-5 kat daha sık görülür. Ömür uzunluğu görülme orantısı %5, süregenleşme orantısı %0.5-1 arasındadır. Kekemelik pek çok ruhsal bozukluk üzere genetik geçişi olabilen bir bozukluktur. Erişkinlerde ortaya çıkması çoklukla baş travması, serebrovasküler hadise, dimağ tümörü üzere nörolojik bir sebebe bağlanmaktadır. Yapılan ilmî çalışmalarda kekemelik başlangıç öncesi %40-70 nispetlerinde psikososyal gerilim varlığı saptanmıştır. Türkçemizdeki ‘korkudan lisanını yuttu’ deyimi bu durumu hayli âlâ anlatmaktadır. Küçük yaşlarda başlayan kekemelikte tedavi vadesi kısa ve sonlanım çoğunlukla yüz güldürücü olduğu, yaklaşık 4/5’inin ergenlik devrinde zaten güzelleştiği bildirilmiştir.
Kekemeliğin gidişatı nispeten yüz güldürücüdür. 16 yaşına kadar %75-80’i düzgünleşir. Bu güzelleşmenin %75’i 4 yaşına kadar, geçmişe kalanların %50’si 6 yaşına kadar, arkaya kalanların %25’i ise 10 yaşına kadar güzelleşir. Güzelleşme orantısı kızlarda erkeklere nazaran daha sıktır. Ergenlikten sonra (21-22 yaşından sonra) tam düzgünleşme nadirdir.
Çocuklarda konuşma gecikmesinin en sık nedenleri
1.Psikososyal mahrumluk, istenilmeyen muameleye maruz kalma
2.Zihinsel zayıflık: Bu çocuklarda hem alıcı hem de söz edici lisanda sorun vardır. Zeka seviyesi azaldıkça lisan edinimi daha yavaş olmaktadır.
3.İşitme azalması/kaybı: Hem alıcı hem de söz edici lisan meseleleri görülmektedir.
4.Matürasyonel (gelişimsel) lisan gecikmesi
5.Sözel anlatım bozukluğu
6.Karışık lisanı algılama-sözel anlatım bozukluğu
7.Birden çokça konuşulan lisanın bulunduğu (bilingualizm) ortamda yaşama: Bu çocuklarda konuşmada gecikme olmasına rağmen ekseriyetle 5 yaşından evvel her iki lisanı de kullanabilmektedirler.
8.Otizm ve öteki yaygın gelişimsel bozukluklar
9.Seçiçi konuşmamazlık (selektif mutizm)
10.Serebral palsi üzere nörolojik faktörler
MUHABERE BOZUKLUKLARI İLE BİRLİKTE GÖRÜLEN RUHSAL PROBLEMLER
Mektep periyodunda bu çocuklarda başta okuma bozukluğu olmak üzere sair öğrenme güçlükleri (yazılı anlatım bozukluğu, matematik bozukluğu) sıklıkla görülür. Bunların yanı sıra anksiyete bozuklukları, davranış bozuklukları, duygudurum bozuklukları, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, karşı gelme ters olma bozukluğu, düşük benlik değeri, zayıf arkadaş ilgileri görülebilir. Ruhsal eştanı en sık alıcı lisan bozukluklarında görülür (%60-80).
