İlk Uçanlar

Birincil Uçanlar 1 FARABLI ISMAIL CEVHERI: Asil bayağı, Ebu Nâsir Ismail bin Humad'ul Cevherî'dir Cevherî Horasanin Farab sehrinde, milâdin onuncu asrinda dunyaya gelmistir Ilk tahsilini dayisi Ibrahim Farabî'den almistir Daha Sonra Farab medreselerinde bircok ilimleri tahsil etmistir Nisabur'da yuzlerce talebeye ders vermistir Derslerden sonradan evine cekilen Cevherî, bir cok hesaplar yaparak ucmanin carelerini arastirmistir Sonunda bu maksadina ulasmak icin birtakim kanatlar yapmistir Birincil zamanlar, evinin bahcesinde tecrubeler yapip daha sonra da hazirladigi bir takim tahtalari, Ipleri ve kanatlan alarak Nisabur'daki Yüce Caminin minaresine cikti Camiin kubbesinden havalanarak ucmaya basladi Dunyanin birincil ucan insani, insanoglunun ilk tayyaresini yapan Farabli Cevherî, havada oldukça dolastiktan sonra yere inmek istedi Lakin buna muktedir olamadi Ansızın duserek parca parca oldu (M 1010) 2 ILK PARASUTCU: Anadolu Selcuklu Devletinin kurucusu Kutalmis oglu Suleyman Sah'in oglu Kilic Arslan'i, Bizans Imparatoru Manuel Komnen Istanbul'a ağırlama etmisti Imparator, Kilic Arslan serefine hipodromda tantanali senlikler icra ettirmisti Bizanslilar bu meydanda butun hunerlerini gosterdiler Bu esnada Kilic Arslan'la beraber gelen bir Turk, Atmeydanindaki Dikilitas uzerinden havaya ucacagini bildirdi Bu adam, yuksek Dikilitas uzerine cikti Sirtinda gayet uzun ve genis beyaz bir elbise vardi Bu beyaz elbise bir parasut gibi sisiyordu Gercekten bir muddet havada uctu, fakat azıcık daha sonra yere duserek parca parca oldu (M 1159) Bizans tarihleri onu Serakinoyani Sarklidiye kaydetmektedirler Normal umulan olmayan bu Turk de birincil parasutcudur 3 IBNI FERNAS: Enduluslu olan Ibni Fernas da kanatlar takarak ucmaya tesebbus eden ilklerdendir Prof Hamidullah'in ifadesine gore IbnI Fernas (vefati 388) bir cihaz icad etmis ve onunla uzun bir mesafe ucmustu 4 KARTAL KANATLI HEZARFEN AHMED CELEBI: Bin fen bilen manasina gelen Hezarfen vasif ve sohretini bölge Ahmed Celebi 17 yuzyilda yasamis bir Turk âlimidir Kendisinden once yasamis âlimlerin Ilimlerinden, özellikle Bîrûnî ve Ibni Sina ile ayni devirde yasamis olan Farabli Ismail Cevherînin ucus tecrubelerinden faydalanmistir Hezarfen Ahmed Celebi, Cevherînin basari akimlarini ve denge unsurlarini hesapladi; ucmak icin kartali ornek almak gerektigini dusundu Asil buyuk denemeye girismeden once, o devirde cok buyuk bir spor alani olan Istanbul'daki Okmeydani'nda tam dokuz deneme yapti Her denemede bir duzeltme yaparak kendisini ucuracak kanatlara son seklini verdi Nihayet bir gun Galata Kulesinden Bogaz'in sularini asti Uskudar'da Dogancilar adini tasiyan semte bir kus gibi suzulerek indi Bu hâdisenin gorgu sahidlerinden biri olan Evliya Celebi, bu ucusun tarihini belirtmeden IV Murad zamaninda gerceklestigini soylemekle yetiniyor IV Murad 16231640 yillari arasinda hukumdarlik yaptigina gore, ucusun bu tarihler arasinda gerceklestigi kesindir Konuyu arastiran tarihciler bunun, saltanatin birincil yillarina rastladiginda birlesiyorlar Hezarfen Ahmed Celebi icin baslica kaynak Evliya Celebi Seyahatnamesidir Evliya Celebi ondan Başlangıçta Okmeydaninin minberi Uzerinde, ruzgarin siddetiyle kartal kanatlariyla sekiz dokuz kere havada pervaz ederek ta'lim etmistir Daha Sonra Sultan Murat Han Sarayburnunda Sinan Pasa Koskunden temâsâ ederken Galata Kulesinin tâ en ust zirvesinden lodos ruzgâriyl ucarak Uskudar'da Dogancilar meydanina inmistirdiye bahsetmektedir (2) IV Murad, Hezarfen'i bir kese altinla mukafatlandirmistir 5 LAGARÎ HASAN CELEBI Lagari Hasan Celebi Dorduncu Murad devrinde elli okkalik barut ma'cunu ile calisan 7 kollu bir roketin atis gucunden istifade ederek dunyanin birincil insan tasiyan roketini yapmisti Roket kendi yardimcilari vasitasiyla ateslenip havalanacak ve kendisi denize inecegini tasarlamis ve nihayet tasarisinda muvaffak olmustu Bir yana kendisi havalanirken denizde birkac gemi ve icinde dalgiclar oldugu halde kendisini bekliyorlardi Her ihtimâle karsi da araci muhkem sekilde yapilmisti Roketlerin ateslenmesiyle fezaya dogru havalanmis dairevî sekil cizerek denize inmisti Fakat umulan olan bir sey varsa bu tarihten sonradan Avrupa'da buna benzer tecrubeler yapilmaya baslamis, kimi kendine kanat takmis ve kimi de tayyâre yapmaya calismisti Bu sahada calisanlarin yalniz batililar oldugu anilir iken Endulus'lu Abbas bin Fernas ve Farabli Ismail Cevheri, Hezarfen Ahmed Celebi ve Lagari Hasan Celebi ismi hic soylenmez (1) Ahmet Akıllı Pasa: L'Aviation chez les Musulman, 1912'de Atina Mustesriklar Kongresine sunulan rapor (2) Evliya Celebi, Seyahatnâme Cl, sayfa 670, Ist 1314