İmamı Şafi Kimdir

İmamı Şafi Hayatı



Cennet ile mujdelenmiş olan Ehli sunnet velcemaatin dort buyuk mezhebinden biri olan Şafii mezhebinin reisidir

Adı, Muhammed bin İdris?tir Dedesinin dedesi Şafi, Kureyş kabilesinden ve eshabı kiramdan olduğu icin, Şafii adı ile meşhur olmuştur Şafi?in dedesinin dedesi de Haşim bin Abdi Menaf?dır

150 (m767) senesinde Gazze?de doğdu 204 (m820)?de Mısır?da vefat etti Kabri, Kurafe kabristanlığında buyuk bir turbe icindedir

Henuz beşikte iken babası vefat etmişti Annesi onu iki yaşında, asıl memleketleri olan Mekke´ye getirdi Orada buyudu Yedi yaşına gelince Kur´anı kerimi ezberledi Bundan sonra ilim oğrenmeye başladı

Daha kucuk yaşta iken Mekke´de bulunan zamanın meşhur alimlerinin derslerine ve sohbetlerine devam etmeye başlamıştır Kendisi, ilim oğrenmeye başladığı bu ilk gunleri icin şoyle demiştir: Kur´anı kerimi ezberledikten sonra devamlı Mescidi harama gidip, fıkıh ve hadis alimlerinden pek cok istifade ettim Fakat cok fakir idik, bir yaprak kağıt almaya bile gucumuz yoktu Derslerimi ve oğrendiğim meseleleri yazmakta cok sıkıntı cekerdim

Mekke´deki bu ilk tahsilinden sonra Arapcanın inceliklerini ve edebiyatını oğrenmek icin, Huzeyl kabilesinin arasına gitti Bu hususta da şoyle demiştir:
Ben Mekke´den cıktım Colde Huzeyl kabilesinin yaşayışını ve dilini oğrendim Bu kabile, Arapların dil bakımından en fasihi idi Onlarla birlikte gezdim, dolaştım, ok atmayı oğrendim Mekke´ye donduğum zaman, bir cok rivayet ve edebiyat bilgilerine sahip olmuştum

Daha on yaşında iken, o zamanın en meşhur alimi imamı Malik´in Muvattaadlı hadis kitabını, dokuz gunde ezberlemiştir Gencliğinin ilk yıllarında kendini tamamen ilme verip, Mekke´deki Sufyan bin Uyeyne, Muslim bin Halid ezZenci gibi fakih ve muhaddislerden ilim tahsil etti Hadis, fıkıh, lugat ve edebiyatta cok yukseldi Mekkeli gencler arasında, ilimde parmakla gosterilen bir dereceye ulaştı

Tahsilinde en onemli safha, imamı Malik hazretlerine talebe olmasıyla başlamıştır Mekke´den Medine´ye gidip, imamı Malik´den ders almasını şoyle anlatmıştır:
İlk zamanlar Mekke´de, Muslim bin Halid´den fıkıh oğrendim O sırada Medine´de bulunan Malik bin Enes´in buyukluğunu ve muslumanların imamı olduğunu işittim Kalbime geldi ki onun yanına gideyim, talebesi olayım Sonra onun meşhur eseri olan Muvattanın bir nushasını, Mekke´de birinden tekrar geri vermek uzere alıp dokuz gunde ezberledim Mekke valisine gidip, birini Medine valisine birisini de Malik bin Enes´e vermek uzere iki mektup alıp Medine´ye gittim Medine´ye varınca, Medine valisine gidip ona ait olan mektubu verdim ve Medine valisi ile birlikte imamı Malik´in yanına gittik, imamı Malik dışarı cıktı Uzun boylu ve gayet heybetli bir gorunuşu vardı Medine valisi, Mekke valisinin gonderdiği mektubu imama takdim etti Mektupta Muhammed bin İdris, annesi tarafından şerefli bir kimsedir Ve hali şoyle şoyledirdiye yazılı olan kısmı okuyunca Subhanallah! Resulullahın ilmi şoyle mi oldu ki, mektup ile yazılıp, sorulup, talep olunurdedi Ben de durumumu ve ilim oğrenmek istediğimi anlattım Sozlerimi dinledikten sonra bana baktı Adın nedir, dedi Muhammed´dir dedim Ey Muhammed, dedi, ileride buyuk bir şanın olacak, Allahu teala senin kalbine bir nur vermiştir Onu masiyetle sondurme! Yarın birisi ile gel, sana Muvatta´yı okusun buyurdu Ben de onu ezberledim, ezberden okurum dedim Ertesi gun imamı Malik´e gelip okumaya başladım Her ne zaman, imamı uzme korkusundan okumayı bırakmak istesem, benim guzel okumam onu hayretler icerisinde bırakır, ey genc daha oku derdi Kısa zamanda Muvatta´yı bitirdim

İmamı Malik´in yanına geldiği zaman, yirmi yaşlarında bulunuyordu İmamı Malik onu himayesine alıp, dokuz yıl muddetle ilim oğretti İlimde yuksek bir dereceye ulaşan imamı Şafii Mekke´ye donunce, oraya gelen Yemen valisi, onu Yemen´e ***urup kadılık vazifesi verdi Beş yıl kadar bu gorevi yaptıktan sonra, Bağdat?a giderek, ilmini ilerletmek icin, imamı a´zamın talebesi olan imamı Muhammed´den ders almaya başladı İmamı Muhammed onu kendi himayesine alıp, yazmış olduğu kitaplarını okutmak suretiyle, Irak´ta tedvin edilen fıkıh ilmini ve Irak´ta meşhur olan rivayetleri oğretti, imamı Muhammed ayrıca İmamı Şafii´nin uvey babası idi İmamı Şafii onun ilminden ve kitaplarından cok istifade etmiştir

Ebu Ubeyd şoyle demiştir:
İmamı Şafii´den duydum, buyurdu ki, İmamı Muhammed´den oğrendiğim meselelerle ve ilimle, bir deve yuku kitap yazdım Eğer o olmasaydı ilim kapısının eşiğinde kalmıştım Butun insanlar ilimde, Irak alimlerinin, Irak alimleri de Kufe alimlerinin cocuklarıdır Onlar da Ebu Hanife´nin cocuklarıdırYani bir babanın cocukları icin lazım olan nafakayı kazanıp, cocuklarını beslemesi gibi, imamı a?zam Ebu Hanife hazretleri de kendinden sonrakileri boylece ilimle beslemiş ve doyurmuştur

İmamı Şafii, Bağdat?ta imamı Muhammed´den aldığı dersleri tamamlayıp, Mekke´ye dondu Burada bir muddet inceleme ve araştırmalar yapıp, ayrıca talebelere ders verdi Bilhassa hac mevsiminde ceşitli İslam beldelerinden gelen ilim adamları ondan ilim oğrenirlerdi Mekke´deki bu ikameti dokuz yıl kadar surdu Sonra tekrar Bağdat?a gitti Bu sırada Bağdat İslam aleminin onemli bir ilim merkezi idi Burada bulunan alimler, imamı Şafii´ye hurmet gostermiş ve ilim talebeleri onun etrafında toplanmıştır Bağdat alimleri dahi ondan ders almışlardır Daha once Mekke´de imamı Şafii ile goruşen ve ondan hadis dinleyen Ahmed bin Hanbel talebe olmuş, onun ustunluğune hayran kalmıştır Yine imamı Şafii ile emsal olan Ishak bin Raheveyh ve benzerleri ondan ilim tahsil etmiştir Herkes onun dersine koşuyor ve verdiği fetvalara hayran kalıyordu Ders ve fetva vermekte uyguladığı usul, geniş olarak acıkladığı istinbat (kaynaklardan hukum cıkarma) usulu olan, usuli fıkıh ilmi idi

O buna gore acıklamalarda bulunuyordu Guzel ve acık konuşması, ifade ve izah tarzı, munazara kuvveti ve tesir bakımından cok guclu idi İmamı Şafii Bağdat?ta bulunduğu sırada (elKitabul Bağdadiyye) adını verdiği eserini yazdı İmamı Şafii´nin ustun şahsiyetine ve yuksek ilmine hayranlık duyarak, ondan ders alıp ilim oğrenen talebelerinden bir kısmı şunlardır: Ahmed bin Hanbel, İshak bin Raheveyh, ezZaferani, Ebu Sevr İbrahim bin Halid, Ebu İbrahim Muzeni, Rebi´ bin Suleymanı Muradi gibi bir cok alim Daha sonraki asırlarda, Şafii mezhebinde yetişmiş alimlerden meşhur olanlardan bazıları da şunlardır: Hadis alimlerinden imamı Nesai, kelam (akaid) alimlerinden EbulHaseni Eşari, imamı Maverdi, imamı Nevevi, imamulHaremeyn Abdulmelik bin Abdullah, imamı Gazali, İbni Haceri Mekki Kaffalı Kebir, İbni Subki, imamı Suyuti vb

Eserleri :

1) ElUmm: Fıkıh ilmine dair olup, İmamı Şafiinin ictihad ederek bildirdiği meseleleri ihtiva eden bir eseridir Yedi cilt olarak basılmıştır
2) KitabusSunen velMusned: Hadis ilmine dairdir
3) ErRisale filUsul: Usuli fıkha dairdir Usuli fıkhın kitap halinde yazıldığı ilk eserdir 4) ElMebsut,
5) AhkamulKuran,
6) İhtilafulHadis,
7) MusneduşŞafii,
8) ElMevaris,
9) ElEmali elKubra,
10) ElEmali esSagir,
11) EdebulKadi,
12) Fedaili Kureyş,
13) ElEşribe,
14) EsSebku verRemyu,
15) İsbatunNubuvve ve Reddi alelBerahime eserlerinin belli başlılarıdır