İmanin Şubelerİ

İMANIN AKAİDLE İLGİLİ ŞUBELERİ
Bunların toplamı otuzdur

1 Allah'a inanmak: Onun zatına ve sıfatlarına iman etmek buna dahildirAyrıca her noksan sıfattan münezzeh olan O zatın tek olduğuna,O'nun hiçbir ortağı ve benzeri olmadığına kesin olarak inanmaktır

2 Allahtan başka her şey sonradan yaratılmıştırEzeli olan ancak Allahtır

3 e iman etmek

4 Allah'ın indirdiği kitaplara iman etmek

5 Allah'ın peygamberlerine iman etmek

6 Kadere iman etmek: Yani hayır ve şerrin hepsi Allah'tan olduğuna iman etmek

7 Kıyamet'in hak olduğuna iman etmek: Kabir sorgulaması,kabir azabı,öldükten sonra dirilmek,hesaba çekilmek, amellerin tartılması,Sırat köprüsünden geçmek hepsi buna dahildir

8 Cennete ve müminlerin orada ebedi olarak kalacaklarına inanmak

9 Cehenneme ve orada çok şiddetli azab olduğuna ve Cehenneminde ebedi olacağına inanmak

10 Allah'a sevgi beslemek

11 Başkalarını Allah için sevmek ve yalnız Allah için başkalarına buğz etmek(Yani Allah dostlarını sevmek ve O'na isyan edenlere buğz etmek)Sahabei Kiramı,özellikle ensar ve muhacirleri sevmekBir de Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem'in ehline ve nesline muhabbet beslemek

12 Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem'i sevmek: Ona saygı göstermek,selavatı şerife getirmek ve onun sünnetlerine uymak da buna dahildir

13 İhlaslı olmak: Gösteriş yapmamak ve münafıklıktan sakınmak da buna girmektedir

14 Tevbe etmek: Yani günahlara gönülden pişman olup,gelecekte bir daha yapmamaya söz vermek

15 Allah'tan korkmak

16 Allahın rahmetinden ümitli olmak

17 Allah'ın rahmetinden ümidi kesmemek

18 Allaha şükür etmek

19 Verdiği sözde durmak

20 Sabretmek

21 Alçak gönüllü olmak: Büyüklere saygı göstermekte buna girer

22 Şefkatli ve merhametli olmak: Çocuklara şefkat göstermek te buna girer

23 Kadere razı olmak

24 Tevekkül (Allah'a güvenmek)

25 Kendini beğenmeyi ve gururlanmayı terketmek: nefsi ıslah etmek de buna girer

26 Kin ve buğz etmemek: Haset de buna dahildir

27 (Buharinin Şerhi olan Ayni'de bu madde boş bırakılmıştırBenim kanaatime göre burada Hayali olmak vardırKatibin hatası yüzünden boş kalmıştır)

28 Öfkelenmemek

29 Aldatmamak: Buna kötü zan ve kimseye hile yapmamak da dahildir

30 Dünya sevgisini kalpten çıkarmak:Buna mal ve makam sevgisi de dahildir

?
Allame Ayni rahmetullahi aleyh diyorki: Yukarıdaki maddelere kalp ile ilgili bütün ameller dahildir Görünüş bakımından bir amel bunlardan dışarıda gözükse de dikkatli bakıldığında bu maddelerden herhangi birine dahil olur

İMANIN DİL İLE İLGİLİ ŞUBELERİ
Bunlar yedi tanedir

1 Kelimeyi Tayyibeyi okumak

2 Kuranı Kerimi okumak

3 İlim öğrenmek

4 Başkalarına ilim öğretmek

5 Dua etmek

6 Allah'ı zikretmek: İstiğfar etmek de buna dahildir

7 Çirkin sözlerden sakınmak

İMANIN DİĞER AZALARLA İLGİLİ ŞUBELERİ
Bunların toplamı kırk tanedirBunlarda üçe ayrılmıştır:
Kişinin kendi şahsıyla ilgili olanlar; on altı şubedir

1 Temiz olmak: Beden temizliği,elbise temizliği,yer temizliği,hepsi buna girerlerAyrıca,abdest almak,Hayız, nifas ve cünüplükten temizlenmek için gusül yapmak dabeden temizliğine dahildir

2 Namazı devamlı ve gereği üzere kılmak(Namazı gereği üzere kılmak,onun adab ve şartlarına riayet ederek eda etmektir)Farz, nafile,eda ve kaza hepsi buna dahildir

3 Sadaka vermek: Zekat vermek,fitre ve bahşiş vermek,insanlara yemek yedirmek,misafire ikram etmek ve köleleri azad etmek de buna girer

4 Farz olsun veya nafile olsun oruç tutmak

5 Farz olsun veya nafile olsun Hacc etmek: Umre ve tavaf da buna dahildir

6 İtikaf etmek: Kadir gecesini araştırmak da buna dahildir

7 Dini korumak için evi terketmek: Hicret de buna dahildir

8 Adağı yerine getirmek

9 Yeminlere dikkat etmek,bozmamak

10 Keffaretleri ödemek

11 Namazda ve namazın dışında avret yerlerini örtmek

12 Kurban kesmek,kurbanlık hayvanlara iyi bakıp beslemek ve buna önem göstermek

13 Cenazeye önem vermek ve cenazenin bütün işlemlerini düzene koymak

14 Borçları ödemek

15 İnsanlarla olan alışverişlerinde dürüst olmak,faizden sakınmak

16 Doğru şahitlik yapmak,hakkı gizlememek

?
Başkalarıyla olan münasebetler ile ilgili olanlar; altı şubedir

1 Evlenmek yolu ile haramlardan korunmak

2 Çolukçocuğun hakkını gözetmek ve eda etmek: Buna hizmetçilerin hakkı da dahildir

3 Anababa ile iyi geçinmek,yumuşak davranmak ve itaat etmek
4 Çocukları iyi terbiye etmek

5 Akrabalar ile ilişkiyi devam ettirmek

6 Büyüklere itaat etmek

Toplum haklarıyla ilgili olanlar; on sekiz şubedir
1 Halkı adaletle idare etmek

2 Hakk üzere olan topluluğu desteklemek

3 İdarecilere itaat etmek( Dine uymayan şeyleri emretmedikleri sürece)

4 Halk arasındaki düzeni sağlamak: Fesad çıkaranlara ceza vermek,isyancılara karşı cihad etmek de buna dahildir

5 İyi işlerde başkalarına yardım etmek

6 İyiliği emretmek,kötülükten men etmek:Vaaz ve tebliğ buna dahildir

7 Allah'ın koymuş olduğu cezaları uygulamak

8 Cihad etmek: Sınırları korumak da buna dahildir

9 Emaneti eda etmek:Ganimet malının beşte birini Beytül Mal'a vermek de buna dahildir

10 Borç vermek ve borcu ödemek

11 Komşularının haklarını eda etmek ve onlara ikram etmek

12 Doğru alışveriş yapmak: Malı helal yolla kazanmak da buna dahildir

13 Malı yerinde harcamak:Cimrilikten ve israftan sakınmak da buna dahildir

14 Selam vermek ve selam almak

15 Aksırana Yerhamükellah demek

16 Dünyadaki yaratıklara zarar vermemek ve eziyet etmemek

17 (Caiz olmayan) oyun ve eğlencelerden sakınmak

18 Yoldaki eziyet veren şeyleri uzaklaştırmak

Bunların toplamı yetmiş yedi şubedirBunlardan bazıları bazılarına da katılabilirMesela: (Helal yolla) mal kazanmak ve malı (yerinde) harcamanın her ikiside doğru alışveriş yapmak kısmına katılabilirBöyle dikkatli bir inceleme yapılarak bir kaç madde daha azaltılabilir Böylece yapılan bu açıklama imanın 70 veya 67 şubesi olduğunu bildiren hadislere uygun düşer
Ben bu tafsilatlı açıklamada Allame Ayni rahmetullahi aleyh'in Sahihi Buhari yi şerh ederken takip ettiği sıra ile anlatma tarzını temel kabul ettimHafız İbni Hacerrahmetullahi aleyh'in Fathul Bari adlı eserinden ve Allame Alliyyül Kari rahmetullahi aleyh'in Mirkat adlı eserinden açıklamalar ve eklemeler yaptım
Alimler imanın bütün şubelerinin kısaca yukarıda anlatılanlar olduğunu yazmışlardırArtık insan bunları iyice düşünüp fikretmeli,bunlardan kendinde bulunan vasıflar için Allahu Teala'ya şükretmelidirÇünkü her iyilik ancak O'nun tevfiki ve lütfu ile elde edilirBuvasıflardan hangisi kendinde eksikse,onu elde etmek için gayret göstermeli ve elde edebilmek için Allahu Teala'dan daima tevfik istemelidir

Başarım yalnız Allahın yardımı iledir(Hud88)
Muhammed Zekeriyya KANDEHLEVİ