İmla ve Doğru Kullanımlar Konusunda Benim Diyenlerin Bile Arada Bir Yaptığı 21 Türkçe Hatası

Günlük hayatta konuşurken o denli kusurlar yapıyoruz ki çoğunlukla bunların kusur olduğunun bile farkında değiliz. Bir an evvel doğrusuna alışmakta yarar var. O vakit sizi içeriğimize alalım.


1. Nüans farkı



Nüans, Fransızcada "İnce detay, fark" manasına geliyor. Münasebetiyle tıpkı manaya gelen iki farklı kökenli kelimeyi birleştirince bu türlü manasızlıklar çıkabiliyor: Fark farkı

2. Art fon



Yeniden Fransızcadan aldığımız bir söz olan fon, art plan-zeminanlamına geliyor. Bunu şöyle doğrulayabilirsiniz: Ön fon diye bir şey var mı? Yok.

3. Kendini intihar etmek



İntihar, "kişinin kendi isteğiyle hayatına sonra vermesidir" diye açıklarken bile "Kendi" sözünü kullanmak zorundayız. Diğerini intihar edemezsiniz, onun ismi cinayet olur.

4. Yanlış yanılgı



İki olumsuz sözün yan yana gelip gereksiz kalabalık yaptığı bir kalıp. Kusur sözü kendi içerisinde yanlışlık içeren bir söz. Hakikat kusur diye bir şey biliyor muyuz?

5. ATM makinesi



İngilizce açılımı Automatic Teller Machine olan kısaltma Türkçede "Otomatik Vezne Makinesi" manasını taşıyor. ATM makinesi dediğimiz vakit "Otomatik Vezne Makinesi Makinesi" demişoluyoruz.

6. Geri iade etmek



İade sözü "Alınmış bir şeyi geri vermek" manasına geliyor. Bu durumda geri iade etmek cümlesi "Geri geri vermek" manasını kazanıyor ki hayli anlamsız bir durum.

7. Full dolu



Birçoğumuzun bildiği üzere full, İngilizce dolu manasına geliyor. Kestirim edersiniz ki full dolu, tıpkı manaya gelen iki sözün anlamsız bir tekrarı oluyor.

8. Görmemezlikten gelmek



Çok sık yaptığımız bir yanılgı. Bir şey için "Görmedim" diyebiliriz lakin "Görmemedim" diyemeyiz. Doğrusu "Görmezden gelmek" olmalıdır.

9. Tabi - Natürel



10. Konsantresi bozulmak



Doğrusu "Konsantrasyonu bozulmak" olan cümle. Konsantrasyon, bir işe odaklanma, dikkatini ağırlaştırma manasına geliyor. "Konsantrem bozuldu" dediğiniz vakit sizi bir meyve suyu üzere düşünmemiz gerekir

11. Atlı süvari



Süvari, "Atlı asker" manasını taşıyan bir isim. Başına atlı koyduğumuz vakit hayli gereksiz bir tekrar oluyor.

12. KPSS imtihanı



Açılımı "Kamu İşçisi Seçme İmtihanı" olan kısaltmanın içinde gördüğünüz üzere imtihan ibaresi zati geçiyor. Kısaltmayı açmaya üşenip yanlış yapanlar, yalnızca KPSS deyip geçseler hiçbir sorun olmayacak. Tıpkı halde "ODTÜ Üniversitesi" de yanlış kullanıma bir örnek. Kısaltmaların sonunda yer alan sözlere dikkat edersek, cümle içinde yinelenen sözcük kullanmamıza gerek kalmaz.

13. Direkt - Direk



En çok yapılan yanlışlardan birisi de bu iki sözün karıştırılması. "Dolaysız, doğruca, aracısız" manasına gelen direkt yerine birden fazla kişi direk sözünü kullanıyor. Direk, bildiğiniz üzere "ağaçtan ya da demirden üretilmiş uzun ve kalın nesne" manasını taşıyor.

14. Yüksek sesle bağırmak



Bağırmak için yüksek ses lazım; şimdi kısık sesle bağırabilen birileri çıkmadı. Tahminen müzik kelamlarında "Sessizce bağırıyorum" üzere his yoğunluğunu tabir eden benzetmeler kullanılmıştır.

15. Kendine olan öz inanç



Öz itimat, insanın kendine olan güvenme duygusudur. Yani bir diğerine öz itimat duyamazsınız. O yüzden bu cümledeki "Kendine" fazlalık yapıyor.

16. Mesela örneğin



Türk Lisan Kurumu mesela sözü için şöyle bir açıklama yapmış: "Bir kanıyı açıklamak için örnek gösterileceğinde o örneğe giriş olarak söylenen bir kelam, kelam gelimi, kelam misali, temsil, kelam temsili, örneğin, mesela, bilfarz"

Gördüğünüz üzere mesela sözü örneğin manasını da taşıyor.

17. GAP projesi



Kısaltmalar üzerinden yapılan bir kusur daha. Açılımı Güneydoğu Anadolu Projesi olan bu kısaltmanın içinde "Projesi" aslında var. O yüzden ya GAP demek lazım ya da üşenmeyip Güneydoğu Anadolu Projesi demek gerekiyor. Buna misal bir örnek de "ODTÜ Üniversitesi". Kısaltmaların sonundaki sözlere dikkat edersek yineleyici sözler eklemeye gerek kalmaz.

18. Abaza - Abazan



Abaza, Kuzeybatı Kafkasya'da yaşayan Abhaz halkına mensup kimseleri tabir etmek için kullanılır. Abazan ise uzun müddettir münasebette bulunmayan erkekler için kullanılan bir sıfat.

19. Giriş introsu



İngilizce bir söz olan intro, introduction sözünün kısaltılmasıdır. Bu haliyle "içinde, içerik" manalarında kullanılırken, kısaltılmış haliyle intro, "giriş" olarak kabul edilmektedir. Daha çok teknik mevzularda ve müzik konusunda kullanılan "intro"yu  cümle içerisinde "giriş introsu" olarak kullandığımızda cümlede tekrar eden bir manaya sebep vermiş oluyoruz.

20. Bayan aktris / Erkek aktör



Fransızca kökenli olan aktris ve aktör sözleri, kendi içinde cinsiyet işaret eder. Erkek aktris olamayacağı üzere bayan aktör de olmaz.

21. Gurup - Küme



Gurup, güneşin batışını söz eden bir söz. Küme ise hepimizin bildiği üzere "topluluk, bir ortaya gelmiş insanları" anlatıyor.