İmplantlar standardize edilmiş hassas bir cerrahiyle çene kemiğine yerleştirildikten sonra güzelleşme periyodunda hareketsiz olarak kalmalıdır.Günümüzde gelişen teknoloji ile geliştirilen yeni implant yüzeyleri ve dizaynları sayesinde cerrahi sonrası güzelleşme için gereken bekleme müddeti 15 güne kadar indirilmiştir.
Dental implant pratiklerinde başarıyı etkileyen en kıymetli faktör operasyon ahir implantın stabilitesinin sağlanmış olmasıdır.İmplantın birinci yerleştirilmesi sırasında oluşan bu stabiliteye primer stabilite denir.Primer stabiliteyi de etkileyen faktörler;
1-implantın yerleştirileceği çene kemiğinde yapılacak cerrahi sürecin hassasiyeti,
2-kemik ve implant yüzeyi arasındaki kontakt miktarı( yani implantın sıkıca kemiğe tutunmuş olması),
3-implant yerleştirelecek kemiğin yoğunluğu, kalitesi
Primer olarak cerrahi süreç sırasında elde edilen stabilite sayesinde implant, kemikle sıkıca bir kontakt sağlamış olur.Böylece düzgünleşme sürecinde osseoentegrasyonu sağlıklı bir formda tamamlanır. Bu duruma sekonder stabilite denir.Sekonder stabilite fonksiyon sırasında oluşan kuvvetlerin karşılanması için gereklidir.
Dental implantlar çene kemiği içine yerleştirildikten sonra 3 farklı zamanlamayla üst yapıları yapılarak fonksiyon görmeye başlarlar.Bu devirler şöyle sıralanır:
1-İmmediyat yükleme (ilk bir haftada implantın üzerine protezinin yapılması)
2-Erken yükleme (ilk bir hafta ile 3. Ayın başlangıcında implantın üzerine protezinin yapılması)
3-Geleneksel yükleme (3. Ayın başlangıcında sonra implantın üzerine protezinin yapılması)
İMMEDİYAT(DİŞİ ÇEKER ÇEKMEZ YAPILAN İMPLANT) YÜKLEME KOŞULLARI
TAM DİŞSİZ HASTALARDA İMMEDİYAT YÜKLEME:
Ağzında hiç dişi olmayan hastalarda( tam dişsiz hastalarda),2 tıp protez yapılabilir;
2veya 4 implant kullanılarak yapılanimplant-doku destekli hareketli protezler (overdenture protezler),
6-8 implant kullanılarak yapılan ve yalnızca implantlardan destek alınarak yapılan ve hastanın çıkartamadığı sabit protezlerdir.
Alt çenede ön ortamda yapılan implantların muvaffakiyet nispeti epey yüksektir.Bu ortamda yapılan implantlarda implantı yerleştirir yerleştirmez üzerine protezinin yapıldığı vakalarda da yani immediyat yükleme yapıldığı vakalarda da muvaffakiyet nispeti yüksek bulunmuştur.İmplant sayısı arttıkça muvaffakiyet orantısı da artmaktadır.Bu ortamda dikkat edilmesi gerekenlerden birisi, immediyat yükleme yapılacaksa , immediyat protezin kanatlı olmaması ya da fonksiyona girmemesi gerekir.
Üst çenede ise durum biraz daha farklıdır.Üst çenede tam dişsiz vakalarda daha çokça sayıda implant kullanmak gerekebilir.Bilimsel çalışmalar göstermiştir ki immediyat yükleme sonrası gözlenen implant kayıplarının birden fazla posterior maxilla ortamında olmaktadır.Diğer yandan kemik kalitesi yüksek olan bir hastada 6-7 implantın immediyat yüklemesinde herhangibir mesele olmadığı gösterilmiştir.
OVERDENTURE PROTEZLERDE İMPLANT ÜSTÜ YÜKLEME
Alt çenede mental foramenler arası bölgede(alt çene ön bölge) yerleştirilen implantlar üzerine yapılan overdenture protezlerde immediyat yükleme başarılı olarak uygulanmaktadır. Bilhassa implantların barlarla birbirine bağlandığı overdenture protezlerde risk orantısı sabit protezlerden daha düşüktür.çünkü hasta geceleri protezlerini çıkartarak parafonksiyon riskini ortadan kaldırır.Ayrıca gelen kuvvetler yumuşak dokularla paylaşılmış olur.
KISIMLI DİŞSİZ HASTALARDA İMMEDİYAT YÜKLEME
Bu tip hastalarda hastanın kendi dişleri var olmakla birlikte , diş çekimlerine bağlı olarak eksik dişleri de mevcuttur.Ancak hasta kendi dişleriyle de fonksiyon görebilmektedir.Bu hastalarda yapılacak bir immmediyat restorasyon daha çok estetik gereksinimler için yapılır.
Kemiğin kalitesi ve implant uygulanacak nahiye , implantın başarısı açısından kıymet arzetmektedir.Bunun yanısıra hastanın parafonksiyonel alışkanlığının olmaması( diş sıkma, diş gıcırdatma gb),herhangibir periodontal marazının olmaması,sigara içme alışkanlığının olmaması da implant muvaffakiyetinde öenmli rol oynamaktadır.
Cerrahi ve protetik protokollere uyulduğu takdirde kemik kalitesinin de münasip olduğu vakalarda immediyat yükleme sağlam bir usuldür.
TEK DİŞ İMPLANTLARDA İMMEDİYAT YÜKLEME
Tek diş eksikliklerinde implantların anında yüklenmesinin en değerli nedeni estetiktir.İmmediyat yükleme yapılacaksa kemiğin kalitesi kıymetlidir.Diş çekiminden acilen sonra implant yerşeltirilip üzerine de tıpkı seansa diş yapılacaksa bu kesimde herhangibir periodontal ve periapikal enfeksiyon olmaması gerekir.
İMMEDİYAT YÜKLEMEDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
İmmediyat yüklemenin başarılı olabilmesi aşağıda ki faktörlere bağlıdır;
1-İmplantın yüzey özelliği
İmplantlar ya yalnızca tornalanmış ya da birçok mekanik ve kimyasal sürece tabi tutulmuş yüzey özelliklerine sahiptir.Başlıca yüzeyler:
*HA (hidroksiapatit) kaplı yüzeyler
*TPS (titanyum plazma sprey ) yüzeyler
*TİO ( titanyum oksit) yüzeyler
*SLA ( kumlama ve asitle pürüzlendirme ) yüzeyler
Pürüzlü titanyum yüzeyleri ve pürüzsüz ince dokulu titanyum yüzeyleri kıyaslandığında pürüzlü yüzeye sahip implantlarda, kemik –implant kontakt ölçüsünün daha ziyade olduğu görülmüştür. Yapılan çalışmalarda HA kaplı implantların TPS implantlara orantıyla daha yüksek orantıda kemik kontağı gösterdiği bulunmuştur.
2-İmplant geometrisi
Yapılan çalışmalarda implantın geometrisi ve biçiminin primer implant stabilitesinden sorumlu olduğunu göstermiştir. Araştırıcılar vida formlu implantların tercih edilmesini önermişlerdir. Vida halinde ki implantların yivleri arasında ki aralığın çok esaslı molarlarınkine yakın yüzey yerine sahip olduklarını tespit etmişlerdir.Hem yivli hem de yüzeyi pürüzlü implantların primer stabiliteyi arttırdığı gösterilmiştir.Bir gayrı çalışmada da vida formlu implantların silindirik implantlara nazaran daha düzgün primer stabilizasyona sahip olduğu bulunmuştur.
3-İmplant –dayanak kontağı
İmplant-dayanak kontağının gelecek kuvvetler önünde kırılma, vidada gevşeme yahut üst yapıda kırılma olmasına neden olacak lokal bir tansiyon ortamı oluşturmayacak halde hakikat bir aksda ve konumda yerleştirilmiş olması gerekmektedir.
4-İmplant boyutları
Literatürde immediyat yükleme yapılmış implantların kritik uzunluk ve çapı için daha ziyade araştırma yapılması gerektiği rapor edilmiştir.
5-implantın stabilitesi
İmmediyat yükleme için implant stabilizasyonunun yeterli olması gerekmektedir.
6-implant yerleştirme tork kıymeti
Araştırmacılar başarılı bir immediyat yükleme için uygulanacak tork kuvvetinin 32 Ncm pahasının üzerinde olması gerektiğini belirtmişlerdir.
7-okluzyon
İmplantların protetik muvaffakiyetinde okluzyonun değeri tartışmasızdır.Anterior tek implant ile yapılan tedavilerde çenenin her hareketinde aksi dişle temas olmaması istenir.Küçükazılar kesiminde yapılan implantlarda ise premolar dişlerin kanin ( köpek) dişlere benzetilmesi tavsiye edilmektedir.
Okluzyon denetiminde tercihen aykırı dişlerle erken temaslardan ve çatışmalardan kaçınılması öngörülmektedir.Özellikle metal destekli porselen köprülerde kanat uzantıları varsa , yüklemenin tipi ne olursa olsun anterior disokluzyonun kesinlikle hazırlanması , lateral , protriziv hareketlerde ve maximum interkuspidasyonda temas olmamasına dikkat edilmesi tavsiye edilmektedir.
8-hasta faktörleri
Bruksizm ve diş sıkma üzere parafonksiyonel alışkanlıklar risk faktörü olarak sayılırlar.Bunun nedeni ,laterla kuvvetin büyüklüğü ve mühletinin artmasıdır.
Dt.AYŞE GÜR
Dental implant pratiklerinde başarıyı etkileyen en kıymetli faktör operasyon ahir implantın stabilitesinin sağlanmış olmasıdır.İmplantın birinci yerleştirilmesi sırasında oluşan bu stabiliteye primer stabilite denir.Primer stabiliteyi de etkileyen faktörler;
1-implantın yerleştirileceği çene kemiğinde yapılacak cerrahi sürecin hassasiyeti,
2-kemik ve implant yüzeyi arasındaki kontakt miktarı( yani implantın sıkıca kemiğe tutunmuş olması),
3-implant yerleştirelecek kemiğin yoğunluğu, kalitesi
Primer olarak cerrahi süreç sırasında elde edilen stabilite sayesinde implant, kemikle sıkıca bir kontakt sağlamış olur.Böylece düzgünleşme sürecinde osseoentegrasyonu sağlıklı bir formda tamamlanır. Bu duruma sekonder stabilite denir.Sekonder stabilite fonksiyon sırasında oluşan kuvvetlerin karşılanması için gereklidir.
Dental implantlar çene kemiği içine yerleştirildikten sonra 3 farklı zamanlamayla üst yapıları yapılarak fonksiyon görmeye başlarlar.Bu devirler şöyle sıralanır:
1-İmmediyat yükleme (ilk bir haftada implantın üzerine protezinin yapılması)
2-Erken yükleme (ilk bir hafta ile 3. Ayın başlangıcında implantın üzerine protezinin yapılması)
3-Geleneksel yükleme (3. Ayın başlangıcında sonra implantın üzerine protezinin yapılması)
İMMEDİYAT(DİŞİ ÇEKER ÇEKMEZ YAPILAN İMPLANT) YÜKLEME KOŞULLARI
TAM DİŞSİZ HASTALARDA İMMEDİYAT YÜKLEME:
Ağzında hiç dişi olmayan hastalarda( tam dişsiz hastalarda),2 tıp protez yapılabilir;
2veya 4 implant kullanılarak yapılanimplant-doku destekli hareketli protezler (overdenture protezler),
6-8 implant kullanılarak yapılan ve yalnızca implantlardan destek alınarak yapılan ve hastanın çıkartamadığı sabit protezlerdir.
Alt çenede ön ortamda yapılan implantların muvaffakiyet nispeti epey yüksektir.Bu ortamda yapılan implantlarda implantı yerleştirir yerleştirmez üzerine protezinin yapıldığı vakalarda da yani immediyat yükleme yapıldığı vakalarda da muvaffakiyet nispeti yüksek bulunmuştur.İmplant sayısı arttıkça muvaffakiyet orantısı da artmaktadır.Bu ortamda dikkat edilmesi gerekenlerden birisi, immediyat yükleme yapılacaksa , immediyat protezin kanatlı olmaması ya da fonksiyona girmemesi gerekir.
Üst çenede ise durum biraz daha farklıdır.Üst çenede tam dişsiz vakalarda daha çokça sayıda implant kullanmak gerekebilir.Bilimsel çalışmalar göstermiştir ki immediyat yükleme sonrası gözlenen implant kayıplarının birden fazla posterior maxilla ortamında olmaktadır.Diğer yandan kemik kalitesi yüksek olan bir hastada 6-7 implantın immediyat yüklemesinde herhangibir mesele olmadığı gösterilmiştir.
OVERDENTURE PROTEZLERDE İMPLANT ÜSTÜ YÜKLEME
Alt çenede mental foramenler arası bölgede(alt çene ön bölge) yerleştirilen implantlar üzerine yapılan overdenture protezlerde immediyat yükleme başarılı olarak uygulanmaktadır. Bilhassa implantların barlarla birbirine bağlandığı overdenture protezlerde risk orantısı sabit protezlerden daha düşüktür.çünkü hasta geceleri protezlerini çıkartarak parafonksiyon riskini ortadan kaldırır.Ayrıca gelen kuvvetler yumuşak dokularla paylaşılmış olur.
KISIMLI DİŞSİZ HASTALARDA İMMEDİYAT YÜKLEME
Bu tip hastalarda hastanın kendi dişleri var olmakla birlikte , diş çekimlerine bağlı olarak eksik dişleri de mevcuttur.Ancak hasta kendi dişleriyle de fonksiyon görebilmektedir.Bu hastalarda yapılacak bir immmediyat restorasyon daha çok estetik gereksinimler için yapılır.
Kemiğin kalitesi ve implant uygulanacak nahiye , implantın başarısı açısından kıymet arzetmektedir.Bunun yanısıra hastanın parafonksiyonel alışkanlığının olmaması( diş sıkma, diş gıcırdatma gb),herhangibir periodontal marazının olmaması,sigara içme alışkanlığının olmaması da implant muvaffakiyetinde öenmli rol oynamaktadır.
Cerrahi ve protetik protokollere uyulduğu takdirde kemik kalitesinin de münasip olduğu vakalarda immediyat yükleme sağlam bir usuldür.
TEK DİŞ İMPLANTLARDA İMMEDİYAT YÜKLEME
Tek diş eksikliklerinde implantların anında yüklenmesinin en değerli nedeni estetiktir.İmmediyat yükleme yapılacaksa kemiğin kalitesi kıymetlidir.Diş çekiminden acilen sonra implant yerşeltirilip üzerine de tıpkı seansa diş yapılacaksa bu kesimde herhangibir periodontal ve periapikal enfeksiyon olmaması gerekir.
İMMEDİYAT YÜKLEMEDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
İmmediyat yüklemenin başarılı olabilmesi aşağıda ki faktörlere bağlıdır;
1-İmplantın yüzey özelliği
İmplantlar ya yalnızca tornalanmış ya da birçok mekanik ve kimyasal sürece tabi tutulmuş yüzey özelliklerine sahiptir.Başlıca yüzeyler:
*HA (hidroksiapatit) kaplı yüzeyler
*TPS (titanyum plazma sprey ) yüzeyler
*TİO ( titanyum oksit) yüzeyler
*SLA ( kumlama ve asitle pürüzlendirme ) yüzeyler
Pürüzlü titanyum yüzeyleri ve pürüzsüz ince dokulu titanyum yüzeyleri kıyaslandığında pürüzlü yüzeye sahip implantlarda, kemik –implant kontakt ölçüsünün daha ziyade olduğu görülmüştür. Yapılan çalışmalarda HA kaplı implantların TPS implantlara orantıyla daha yüksek orantıda kemik kontağı gösterdiği bulunmuştur.
2-İmplant geometrisi
Yapılan çalışmalarda implantın geometrisi ve biçiminin primer implant stabilitesinden sorumlu olduğunu göstermiştir. Araştırıcılar vida formlu implantların tercih edilmesini önermişlerdir. Vida halinde ki implantların yivleri arasında ki aralığın çok esaslı molarlarınkine yakın yüzey yerine sahip olduklarını tespit etmişlerdir.Hem yivli hem de yüzeyi pürüzlü implantların primer stabiliteyi arttırdığı gösterilmiştir.Bir gayrı çalışmada da vida formlu implantların silindirik implantlara nazaran daha düzgün primer stabilizasyona sahip olduğu bulunmuştur.
3-İmplant –dayanak kontağı
İmplant-dayanak kontağının gelecek kuvvetler önünde kırılma, vidada gevşeme yahut üst yapıda kırılma olmasına neden olacak lokal bir tansiyon ortamı oluşturmayacak halde hakikat bir aksda ve konumda yerleştirilmiş olması gerekmektedir.
4-İmplant boyutları
Literatürde immediyat yükleme yapılmış implantların kritik uzunluk ve çapı için daha ziyade araştırma yapılması gerektiği rapor edilmiştir.
5-implantın stabilitesi
İmmediyat yükleme için implant stabilizasyonunun yeterli olması gerekmektedir.
6-implant yerleştirme tork kıymeti
Araştırmacılar başarılı bir immediyat yükleme için uygulanacak tork kuvvetinin 32 Ncm pahasının üzerinde olması gerektiğini belirtmişlerdir.
7-okluzyon
İmplantların protetik muvaffakiyetinde okluzyonun değeri tartışmasızdır.Anterior tek implant ile yapılan tedavilerde çenenin her hareketinde aksi dişle temas olmaması istenir.Küçükazılar kesiminde yapılan implantlarda ise premolar dişlerin kanin ( köpek) dişlere benzetilmesi tavsiye edilmektedir.
Okluzyon denetiminde tercihen aykırı dişlerle erken temaslardan ve çatışmalardan kaçınılması öngörülmektedir.Özellikle metal destekli porselen köprülerde kanat uzantıları varsa , yüklemenin tipi ne olursa olsun anterior disokluzyonun kesinlikle hazırlanması , lateral , protriziv hareketlerde ve maximum interkuspidasyonda temas olmamasına dikkat edilmesi tavsiye edilmektedir.
8-hasta faktörleri
Bruksizm ve diş sıkma üzere parafonksiyonel alışkanlıklar risk faktörü olarak sayılırlar.Bunun nedeni ,laterla kuvvetin büyüklüğü ve mühletinin artmasıdır.
Dt.AYŞE GÜR