İngiltere'de Neden Hala Kraliyet Var?

Biz onu her ne kadar Birleşik Krallık ile tanıyor olsak da II. Elizabeth toplam 16 ülkenin kraliçesiydi. 70 yılı aşkın mühlet boyunca saltanat süren II. Elizabeth, en uzun mühlet tahtta kalan devlet lideri oldu. 96 yaşında hayatını kaybetmiş olsa da ölümü de en az hayattayken yaptıkları kadar konuşuldu. Doğal ki onun da hem seveni hem de sevmeyeni vardı. O denli ki; kimi beşerler yas tutarken, kimileri ise 1996 yılında trajik bir halde hayatını kaybeden Prenses Diana’nın vefatından Elizabeth’i suçladı ve “Diana’dan diğer kraliçemiz yok” dedi. 

Bazılarımız ise olaya farklı bir boyuttan bakmaya başladık ve durup "Neden hala Birleşik Krallık'ta hala krallık sistemi var?" diye sorgualadık. Tartışmalı bir hayatı ve saltanatı olsa da Kraliçe II. Elizabeth, vefatıyla bu soruları tekrar akıllara getirmeyi başardı. Bugün sizlerle aklımızdaki birtakım sorulara birlikte karşılık arayacağız. 

Önce kraliyet ailesinin idarede bir tesiri olup olmadığına bakalım. 


Birleşik Krallık, yüzyıllar boyunca monarşi sistemiyle yönetildi. Münasebetiyle da halk, kral ve kraliçelerine her vakit büyük bir hürmet duydu. Lakin şu anda Birleşik Krallık ‘anayasal monarşi’ sistemiyle yönetiliyor. Yani devletle ilgili bir karar alınırken tüm güç parlamentoda ve kraliyet ailesi sırf sembolik olarak bulunuyor.

Kral yahut kraliçenin ‘sembolik’ devlet lideri olarak geçmesinin sebebi; seçimi kazanan parti önderine hükümet kurma yetkisi ve kanunların yürürlüğe girmesi için onay vermek dışında sırf merasimlerde uzunluk göstermeleridir. Yeni maddelerin onaylanmasında son kelam kraliyetin olsa da 1708 yılından beri tüm yasalar onaylandı. Bu da kral ve kraliçenin pek de yetkisi olmadığının bir öbür delili. 

E pekala neden hala kraliyet sistemi var? 


İşin özü aslında çok kolay birkaç nedene dayanıyor. Birinci olarak; kral ve kraliçe, tüm Birleşik Krallık’ta (hatta dünyada) fazlaca seviliyor. O denli ki; hayattayken yaptıklarıyla tenkitlerin gayesi olsa da Elizabeth'in mevti yüz binlerce insanı yasa boğdu. Birleşik Krallık, sanılanın tersine sadece İngiltere’yi kapsamıyor. İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda’yla birlikte4 kurucu ülke ve 16 bölgeden oluşuyor. Kraliyet sistemi, 1600’lü yıllardan bu yana ülkeleri ve bölgeleri birbirine bağlayan bir güç olarak görülüyor.

Bununla birlikte bir öteki sebep de kraliyet ailesinden gelen yöneticilerin halka itimat veriyor olması. Çünkü kral yahut kraliçe olan bireyler hayatları boyunca kraliyet yaşantısının içinde oluyor. Alışılmış bir de işin geleneksel kısmı var. Madalya ve takdim merasimleri, kraliyet düğünleri ve alışılmış ki taç giyme merasimleri yalnızca Birleşik Krallık değil tüm dünyayı ekran başına kilitleyen gelenekler haline geldi. Günümüzde de Birleşik Krallık halkları, bu geleneklerine epeyce bağlı. Hiç mi farklı düşünen yok?

Tabii ki farklı düşünenler de var.


Kraliyet merasimlerine katılan tüm iştirakçilerin masrafları devlet hazinesinden karşılanıyor. Herkesin bildiği üzere aktiflik ve merasimlerde 'sade' bir biçimde geçmiyor ve dudak uçuklatan masraflar yapılıyor. Bu masraflar da vakit zaman halkın reaksiyonunu çekiyor. Hatta protestolar yapıldığına bile şahit oluyoruz.

Nitekim büyük çoğunluk kraliyet ailesinin merasimlerinden, varlığından hoşnut olsa da halkın %18’e yakını devlet idare sisteminin değişmesini istiyor. 1969 yıllarından itibaren süregelen anketler azınlık bir kısmın cumhuriyetle yönetilmek istediğini gösterse de büyük çoğunluk anayasal monarşi sistemini benimsemiş durumda.  

Böyle gelmiş, bu türlü gidecek üzere.


Yani sonuç olarak; Birleşik Krallık halkının çoğunluğu halinden mutlu. Dünya çapında azınlıkta kalan bir kısım ise büyük ve şaşaalı taç giyme merasimlerinin büyük bir israf olduğunu ve artık Birleşik Krallık’ta ‘cumhuriyet’ sisteminin olması gerektiğini düşünüyor. Alışılmış ki bu sesler, başkalarından daha kısık çıkıyor zira kraliyet ailesine büyük bir bağlılık var. Yani bu türlü gelmiş, bu türlü de gidecek üzere duruyor...  

Monarşi ile ilgili ayrıntılı bilgiler için:

II. Elizabeth'in vefatının akabinde uygulanacak olan 'Londra Köprüsü Operasyonu'

Kaynaklar: Royal.uk , BBC News UK, BBC, Grid