İnorganik Besinler, inorganik besin hakkında bilgi, inorganik besin nedir, inorganik besinler hangileri
Su
Pek cok gıdanın esas bileşenidirBitkisel ve hayvansal urunlerde hucre icinde veya hucreler arasında bulunurSu , insan vucudunun da 23 sini teşkil edernormal bir insanın gunde 25 litre su alması gerekirVucuda alınan bu su, icilen su ve iceceklerden alınan diğer gıdalardan veya vucutta kimyasal reaksiyonlar sonucu meydana gelen sudan sağlanır
Mineral
İnsan vucudunun % 4 ile 6 sı minerallerden oluşmuştur Gıdalarda 60 dan fazla mineral bulunur
• Major mineraller imagesinorganikbesinnedirinorganikbesinlernelerdir5aff1e4c63c66pngotasyum, sodyum, kalsiyum, magnezyum, klor, sulfat, fosfat, bikarbonatlar
• Minor ( İz ) mineraller : Demir, bakır, cinko, kobalt, mangan, molibden, iyot, flor, selenyum
•Besin değeri olmayanlar :aliminyum, bor, nikel, kalay, krom
•Toksik olanlar : Civa, kurşun, arsenik, kadmiyum, antimon
Sodyum(Na) ve Klor(Cl)
Sodyum klorur mutfak tuzudur Vucudun temel hucre dışı iyonlarıdır Ozmotik basınc, asitbaz dengesi ve vucut sıvısı miktarını ayarlarlarTerleme ile sodyum ve klor dışarı atılırBu iyonların yetersizliğinde halsizlik, bulantı, kas krampları ve odem (vucudun su toplayıp şişmesi ) gorulur Gunluk gereksinim 6 g kadardırTuzun fazlası idrarla atılırTuzun hem fazlası hem de azı zararlıdır
Potasyum(K)
Sodyumun tersine hucre ici sıvısında bulunur Ozmotik basınc, asitbaz dengesinin sağlanmasında gorev alırAmino asitlerin proteine cevrilmesinde etkilidirGunluk gereksinim 0813 g kadardır Hemen tum besinlerde ve ozellikle meyve ve sebzelerde bol miktarda bulunduğu icin eksikliği pek gorulmez
Kalsiyum(Ca)
Kemik ve diş oluşumunu sağlar Kanın pıhtılaşması, kalp kaslarının calışması, enzimlerin gorevlerini yapması, hucre membranından sıvı gecişinin kontrolunu ayarlarVucuttaki kalsiyumun % 99 u kemik ve dişlerdedir100 ml kanda ise 912 mg bulunurGunluk gereksinim 05 2 g kadardır Emzikli kadınlarda 5 g dırEn cok sut ve urunleri, yumurta ve lahanada bulunur Oksalik asit bulunduran ıspanak, ravent ve tahıllardaki fitik asit kalsiyumu bağlayarak alımını engeller
Fosfor(P)
Kalsiyum ile birlikte diş ve vucut sıvısında bulunurKemik oluşumunda, enzim faaliyetlerinde karbonhidrat ve yağ metabolizmasında, kan reaksiyonunun sabit kalmasında onemli gorevleri vardırEt ve et urunleri, sut ve sut urunleri ve ceviz fosforca zengin gıdalardırVucutta fosfor kalsiyum oranı 21 olarak denge halindedir Bu denge bozulursa kemik oluşumu normal olmaz ve riket hastalığı meydana gelir
Magnezyum(Mg)
Kalsiyum ve fosforun vucuda alınmasında, vucut sıvısının regulasyonunda, sinir ve membranda elektriksel gerilimim sağlanmasında gorevleri vardırDNA ve RNA yapısında yer alır% 71 kadarı kemiklerdedirGunluk gereksinim 300400 mg kadardır Eksikliğinde sinirsel rahatsızlıklar ortaya cıkarTohum ve tahıllarda, sut ve urunlerinde ve yaprak sebzelerde fazla bulunur Kalsiyum ve magnezyumdan biri vucutta fazla olduğu zaman diğeri atılır
Demir(Fe)
Yapısal onemi olan bir mineraldir Hemoglobin ve miyoglobinin yapısında yer alırBitkisel gıdalarda demir fazla olsa bile biyolojik olarak elverişli değildirYumurta haric hayvansal gıdalardaki demir vucut tarafından daha kolay alınır Yetişkinlerde vucutta kg başına 50 mg kadar demir bulunurGunluk 10 mg demire gereksinim vardır Demir yetersizliğinde kansızlık oluşur
Bakır(Cu)
Demir ile birlikte hemoglobinin oluşumunda onemi vardırVucudun demirden yararlanmasını sağlar ve yetersizliğinde kansızlık gorulur Gunluk gereksinim 0620 mg kadardır Karaciğer ve sutte fazla bulunur
Cinko(Zn)
Bazı enzim ve hormonların yapısında bulunurKarbonhidrat ve protein metabolizmasında ve nukleik asit sentezinde gorev alırSac uzamasında da rolu vardırEn fazla midyede bulunurHububat, baklagiller, sert kabuklu meyveler cinko bakımından zengin gıdalardır Asitli gıdalar uzun sure galvanizli kaplarda bulunursa cozunerek gıdaya gecen cinko , zehirlenmeye neden olur Yetersizliğinde gelişim bozuklukları, ciltte lezyonlar ve iştahsızlık gorulurAncak yetersizliği nadiren gorulur
Su
Pek cok gıdanın esas bileşenidirBitkisel ve hayvansal urunlerde hucre icinde veya hucreler arasında bulunurSu , insan vucudunun da 23 sini teşkil edernormal bir insanın gunde 25 litre su alması gerekirVucuda alınan bu su, icilen su ve iceceklerden alınan diğer gıdalardan veya vucutta kimyasal reaksiyonlar sonucu meydana gelen sudan sağlanır
Mineral
İnsan vucudunun % 4 ile 6 sı minerallerden oluşmuştur Gıdalarda 60 dan fazla mineral bulunur
• Major mineraller imagesinorganikbesinnedirinorganikbesinlernelerdir5aff1e4c63c66pngotasyum, sodyum, kalsiyum, magnezyum, klor, sulfat, fosfat, bikarbonatlar
• Minor ( İz ) mineraller : Demir, bakır, cinko, kobalt, mangan, molibden, iyot, flor, selenyum
•Besin değeri olmayanlar :aliminyum, bor, nikel, kalay, krom
•Toksik olanlar : Civa, kurşun, arsenik, kadmiyum, antimon
Sodyum(Na) ve Klor(Cl)
Sodyum klorur mutfak tuzudur Vucudun temel hucre dışı iyonlarıdır Ozmotik basınc, asitbaz dengesi ve vucut sıvısı miktarını ayarlarlarTerleme ile sodyum ve klor dışarı atılırBu iyonların yetersizliğinde halsizlik, bulantı, kas krampları ve odem (vucudun su toplayıp şişmesi ) gorulur Gunluk gereksinim 6 g kadardırTuzun fazlası idrarla atılırTuzun hem fazlası hem de azı zararlıdır
Potasyum(K)
Sodyumun tersine hucre ici sıvısında bulunur Ozmotik basınc, asitbaz dengesinin sağlanmasında gorev alırAmino asitlerin proteine cevrilmesinde etkilidirGunluk gereksinim 0813 g kadardır Hemen tum besinlerde ve ozellikle meyve ve sebzelerde bol miktarda bulunduğu icin eksikliği pek gorulmez
Kalsiyum(Ca)
Kemik ve diş oluşumunu sağlar Kanın pıhtılaşması, kalp kaslarının calışması, enzimlerin gorevlerini yapması, hucre membranından sıvı gecişinin kontrolunu ayarlarVucuttaki kalsiyumun % 99 u kemik ve dişlerdedir100 ml kanda ise 912 mg bulunurGunluk gereksinim 05 2 g kadardır Emzikli kadınlarda 5 g dırEn cok sut ve urunleri, yumurta ve lahanada bulunur Oksalik asit bulunduran ıspanak, ravent ve tahıllardaki fitik asit kalsiyumu bağlayarak alımını engeller
Fosfor(P)
Kalsiyum ile birlikte diş ve vucut sıvısında bulunurKemik oluşumunda, enzim faaliyetlerinde karbonhidrat ve yağ metabolizmasında, kan reaksiyonunun sabit kalmasında onemli gorevleri vardırEt ve et urunleri, sut ve sut urunleri ve ceviz fosforca zengin gıdalardırVucutta fosfor kalsiyum oranı 21 olarak denge halindedir Bu denge bozulursa kemik oluşumu normal olmaz ve riket hastalığı meydana gelir
Magnezyum(Mg)
Kalsiyum ve fosforun vucuda alınmasında, vucut sıvısının regulasyonunda, sinir ve membranda elektriksel gerilimim sağlanmasında gorevleri vardırDNA ve RNA yapısında yer alır% 71 kadarı kemiklerdedirGunluk gereksinim 300400 mg kadardır Eksikliğinde sinirsel rahatsızlıklar ortaya cıkarTohum ve tahıllarda, sut ve urunlerinde ve yaprak sebzelerde fazla bulunur Kalsiyum ve magnezyumdan biri vucutta fazla olduğu zaman diğeri atılır
Demir(Fe)
Yapısal onemi olan bir mineraldir Hemoglobin ve miyoglobinin yapısında yer alırBitkisel gıdalarda demir fazla olsa bile biyolojik olarak elverişli değildirYumurta haric hayvansal gıdalardaki demir vucut tarafından daha kolay alınır Yetişkinlerde vucutta kg başına 50 mg kadar demir bulunurGunluk 10 mg demire gereksinim vardır Demir yetersizliğinde kansızlık oluşur
Bakır(Cu)
Demir ile birlikte hemoglobinin oluşumunda onemi vardırVucudun demirden yararlanmasını sağlar ve yetersizliğinde kansızlık gorulur Gunluk gereksinim 0620 mg kadardır Karaciğer ve sutte fazla bulunur
Cinko(Zn)
Bazı enzim ve hormonların yapısında bulunurKarbonhidrat ve protein metabolizmasında ve nukleik asit sentezinde gorev alırSac uzamasında da rolu vardırEn fazla midyede bulunurHububat, baklagiller, sert kabuklu meyveler cinko bakımından zengin gıdalardır Asitli gıdalar uzun sure galvanizli kaplarda bulunursa cozunerek gıdaya gecen cinko , zehirlenmeye neden olur Yetersizliğinde gelişim bozuklukları, ciltte lezyonlar ve iştahsızlık gorulurAncak yetersizliği nadiren gorulur