İnsan Bedeni Ve Postmodernizm

Postmodernizm nedir,
Postmodernizm ne demek,
İnsan Bedeni Ve Postmodernizm akımı

İnsan Bedeni Ve Postmodernizm

İnsan Bedeni PostModernizm
Hastalık kavramının tarihçesi verilirken, bilhassa Descartesçı felsefenin yaygınlık kazanması ile birlikte, ruh ceset ayrımı yapıldığı, bu ayrımın bedenin üstünde insan tasarrufunu yasallaştırdığı, dolayısıyla, somut sorunların tekrar maddesel niçinsonuç ilişkisi içinde çözülmesi gerektiği anlayışının tıpta hakimiyet kurduğu belirtilmektedir

Bir diğer anlatımla, insan bedenine ilişkin gelişen veya değişen kavrayışlar, tıbbi araştırmaların doğasında etkilendiği gibi, bireyseltoplumsal layık sisteminin nasıl şekilleneceği de etkilemektedir; çünkü bedenin sorunları ile tıp ilgilenirken ruhun sorunları ile de toplumsal bilimler ilgilenme durumundadır Bunun için zorunlu olarak insan bedeninin ele alınış tarzı çağdan çağa manâlı değişikliklere uğramış, bireysel ve toplumsal yaşamın nasıl olması gerektiği sorusunun temelini oluşturmuştur
Bu başlık altında bu yoğun ilgiden cesaret alarak, insan bedeninden neler anlaşıldığı, cisimsağlık ilişkileri ve bedenin alışılmış tanımları dışında günümüzde nasıl ele alındığına yani postmodernizm ile ceset arasındaki ilişkilere yer verilecektir

Vücut konusunda yapılan incelemeler çoğu disiplin ve birçok daha aşağı disiplin içinde gerçekleşmektedir: örneğin, medikal sosyoloji, medikal antropoloji, sosyo ve pisikofizyoloji, medikal ekonomi, sıhhat ve hastalık sosyolojisi, sosyal pisikoloji, tarih, gövde felsefesi ve ahlak gibi dallar bu alanda data üretmektedir; oysa, alanlar fazla geniş olmasından dolayı bir alanda yapılan araştırmalarla ilgilenirken araştırmacıların öteki alanda yapılan araştırmalardan haberi olmamaktadır Bunun için vücudun incelenmesi bu disiplinlerde üretilen bilgilerin bir araya getirilebilmesi ile olacaktır

O halde, insan bedenine yönelik geliştirilen yaklaşımlar hangi alandan kaynaklanırsa kaynaklansın çoğunlukla iki grupta toplanabilir: birincil grupta insan bedenini yalnızca biomedikal inceleyen yaklaşımlar, ikincisinde ise insan bedenini toplumsal ve kültürel ortamda ele almak isteyen fikirler bulunmaktadır

İnsan vücuduna ilişkin görüşler özellikle felsefe alanında geliştirilmiştir Ancak, sosyologlar ve antropologlar da bedeni sosyal bir ortamda tanımlamaya, yani onun toplumsal olarak nasıl şekillendiğini araştırmışlardır Hastalıksağlık ikilemi üstünde geliştirilen sosyoloji perspektifleri çoğunlukla insan vücudunu, toplumsal eğilimlere ve sınırlara sahip, toplumsal olarak yapılanmış bir gerçeklik olarak ele almışlardır

Sosyolojinin bir alt dalı olarak “ceset sosyolojisi, esas olarak insanın vücuda gelişinin toplumsal doğası, vücudun toplumsal olarak üretilmesi, vücudun toplumsal temsili ve dile getirimleri ve vücut, toplum ve kültür arasındaki kompleks ilişkileri incelemelidir

Diğer yanlamasına, etkileşimcilik yaklaşımın kurucusu olarak tanıdık Mead de insanın vücudunun parçalarının halk müziği arasındaki günlük etkileşimde oynadıkları rolün önemini vurgularken insan bedeninin önemini de dile getiriyordu Ona tarafından, örneğin yüz haltlarındaki oynamalar günlük hayatta hiç de dikkatimizi çekmeyen bir anlamda adamakıllı rutin olmuş bir fazla jest ve mimiklerimiz iletişimde belirleyici bir rol oynamaktadır Vücudumuzu kullanarak jurnal hayatımızda harmoni kurmaya çalışırız 1

Günümüzde gövde üzerindeki toplumsal değerler kısa zaman içerisinde pek farklılaşmaktadır fakat kimi kuramcılar, araştırma düzeyi olarak toplumsalı değil, daha ufak birimleri de seçmektedirler Bu durumda, bedene ilişkin düşüncelerin bireyin içinde bulunduğu sınıfa tarafından de değiştiği belirtilebilir Örneğin, orta sınıftakiler enerjik olmayı seçim ederlerken, daha alçak sınıftakiler enerjik bir vücuda sahip olmayı tercih edebilmektedirler Bu noktada, beden, tüketim toplumunu temsilcilik ettiği kadar, sınıflar arası farkı dile getiren bir vasıta olmaktadır

İnsan bedenine yönelik geliştirilen yaklaşımların bir kısmı da sosyoloji alanında kendisine her geçen gün daha pozitif hissettiren post–modernizm adı altında toplanan yeni yaklaşımlarla ortaya çıkmaktadır Bu amaçla ilkin, postmodernizmin genel ilkelerinin ve amaçlarının belirtilmesi yerinde olacaktır daha sonra postmodernist proje içinde insan bedenine ve sağlık sorunlarına nasıl bakıldığı ele alınarak, günümüzdeki sağlık durumu sorunlarına yaklaşımlar irdelenecektir Yaygın bir şekilde bilindiği gibi, “modernite ya da “modernleşmeden daha sonra geldiği bahis edilen yeni bir döneme işaret eden postmodernizim herkesin üstünde birleşebileceği bir şekilde tanımlanamamaktadır Postmodernizm ilkin sanat alanlarında başlamış sonradan düşünsel alanlara doğru yayılmıştır Bu akımın savunucuları, derslik yapısının değişmesi, 2 emeğin yapısının değişmesi, 3 pazarın yapısının değişmesi 4 gibi bir fazla nedenden nedeniyle, modernist ilkelerin artık açıklayıcılarını yitirdiklerini dolayısıyla terk edilmeleri gerektiğini savlamışlardır Mesela, “modernite, amaçlılığı, aklı, birleştiriciliği, belirlenimciği, tekçiliği, pozitivizmi, yeniliği, dengeyi temsilcilik ederken “postmodernizm bunların bir anlamda zıddı olan, amaçsızlığı, tesadüfiliği, irrasyonatiliği, ayrımcılığı, çokçuluğu, gelenekselliği vs temsilcilik etmektedir Yani, bir durumdan bütün tersi olan bir başka duruma geçiştir postmodernizm; değişecek olan ya modern sistemin eski kanunları, ya anapara kültürü, ya sanatı frenleyen modernist değerler, veya çağdaş vakalayık ayrımıdır çoğunlukla, “postmodernizmin kurucusu olarak aşina Lyotard ise, modern teriminin, üst bir söylem geliştirmeye çalışan her türlü bilim için kullanılabileceğini belirtmiş ve bu nesil açıklamaların günümüz koşullarındaki zayıflığına uyarı çekmiştir 5 Bilhassa tüm toplumların tarihini bir hamlede incelediğini iddia eden Marksist ekolü de aynı nedenden nedeniyle eleştirmiştir Dolayısıyla, bilim öteki söylemler gibi eleştirilmeye ve karşılaştırılmaya açıktır artık ‘Postmodernizm ’, ona göre gerçekliğin büyük ölçekli anlatımlar temelinde değil yöresel bir temelde yorumlanması demektir Aynı şekilde Baudrilard da günümüzde etrafımızda olup bitenlerin anlamını sorgulama bağlamında ‘Postmodernizm ’i tanımlamıştır Ona göre çağdaş toplumlarda ekonomiler artık ‘işaret ’ ve ‘imge ’lerin çok dağıtılmış şekillerde değiştirilmeleri ile yönlendirilmektedirler Bireylerin neyi tüketecekleri medya veya başka aracılarla dikte edilmektedir Bu o kadar aşırılık kazanmıştır ama hakikat ile imgemuhabere arasındaki bütün farklar ortadan kalkabilmektedir Bunun için Baudrilard toplumsal bilim fikrini ayrıntılarıyla reddetmiş, araştırmaların ancak interdisipliner bir şekilde yapılırsa yardımsever olabileceğini ileri sürmüştür

Tıp içerikli çoğu hastalanınca nasıl çare aranacağından fazla hastalanmamak için neler yapılması gerektiğine karşın ürünlerin reklamı olmaktadır Klasik tıbbın data üzerinde kurmuş olduğu egemenlik birçok alanda kırılmaktadır Mesela toplumumuzda alternatif tıp olanakları gitgide artmakta ve buna ilişkin halkın başvurusu da yoğunluk kazanmaktadır Özellikle gelişmiş ülkelerde dile getirilen mantıklı tıbbın en alışılmış nesnesi olan özürlü kişiler ve kadınlar kendi kuramlarını kendileri geliştirerek tıbbın kendilerine hesaba katmayan geleneksel çare tekniklerine karşı çıkmaları da postmodern dönemin bir özelliği gibi durmaktadır
Modernliğin amaç edildiği jurnal hayatta homojenlik yaratma yerini heterojenliği bırakmakta ve profesyoneller bireylerin jurnal hayatlarındaki hakimiyetlerini yitirmektedirler Keza batı toplumlarında zeka modernleşme bu bakımdan tam anlamıyla tamamlanabilmiş değildir Ancak ona kadar postmodernizm ileri sürdüğü yeni amaçlar modernleşme geleneğini feda etmektedir Dolayısıyla Habermas, modernliğin ilkelerinden vazgeçmemeyi ve bunların hayata geçirilmesi için müşterek bir iletişim zemininin yeni uzlaşmanın yaratılmasını nasihat etmektedir Öteki manâlı bir eleştiriyi de Jameson yapmıştır ona gör kapitalizmin bütün dünya ülkelerine doğru genişlemesiyle kültürde toplumsal kökeninden koparak bütün dünyaya yayılmıştır Postmodernist kültürün dört özelliği vardır oysa bunlar günümüz kapitalist idareli sistem tarafından yaratılmıştır;

a) Postmodernist kültür derinliği kabul etmez ve kendisinde derinliği olmayan bir kültürdür az daha her şey klasiklerin taklitidir Yalnızca üretimleri hedefler bunun ardından hiçbir insani üretim heyecanı yoktur

b) Postmodern kültür, tarihsel değildir ve sadece şimdiyle ilgilenir

c) Postmodernizm zamanı tanımaz zamanın kurgulanmasını olsa olsa bireylere terk eder d) Postmodernizm dünyayı doğal bir varlık olmaktan fazla teknolojik bir varlık olarak görür
Özellikle, eksik gelişmiş ülkelerde modernleşme sürecinin neresinde olunduğu bu süreçte galibiyet sağlanmışsa niçin başarısızlık varsa neden başarısız olunduğu bilim çevrelerinde insanlar kadar yeteri değin tartışılmadan bireyler adeta kendilerini postçağdaş bir hayat tarzı içerisinde buluvermektedirler Postmodernist stratejilere karşılık az gelişmiş ülke aydınları zengin bir kamu olabilmenin yolunun iç koşulları dinamikleri bitmiş sıralamak dek dış koşulların dinamiklerin de kayda değer olduğu bilincinde olmalıdır
“Hem feminist, keza de özgür üstüne çalışan yazarlarca, kadınlara ilişkin geliştirilen görüşler, bu görüşlerin oluşturduğu kültürel söylemden ayırt edilerek incelenemez görüşünden yola çıkarak şunları söyleyebiliriz
Bu türden kültürel özellikler de postmodern bir dönemin özelliklerini dile getirmektedir Bu anda yapılan araştırmalarda ister istemez toplumda baskın olan gücün veya söylemin izlerini taşıyacaktır Bunun için, postmodern toplumlarda, insan bedenine yönelik tıbbi bir bakım, sadece kendi egemenliğini kurmanın bir amacı olacaktır
Kısaca vurgulamak gerekirse medikal sosyoloji içerisinde ileri sürülen görüşlerin genelde insan bedeninin toplumsal yanında tartı verdikleri söylenebilir Bu durumda beden sadece bir toplumsal söyleme indirgenmemiş olur Böyle bir betimleme insanın toplum içindeki etkileşimlerini olduğu değin bireylerin organik ve psikolojik yanlarını da dile getiriyor olması gerekir Çağdaş ’den postmodern ’e doğru geçildiği düşünülen günümüzde rahatsızlıksıhhat kavramlarına yönelik geleneksel bakış açılarının kökenci bir şekilde her toplumda değiştiğini bildirmek hatalı olmaz
KAYNAKLAR
1 Mead, 1938
2 Lash and Urry, 1987
3 Bell, 1973
4 Baudrillard, 1975 *