Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Her insanın kendisinde değiştirmek istediği birtakım istikametleri vardır. Kişi bilhassa kendisini, hayatını ve etrafını olumsuz biçimde etkileyen taraflarını değiştirmek ister. Bir çok kişi bu değişim için girdiği süreçten başarısız bir sonuç ile çıkar. Değişim ekseriyetle kısa periyodik meydana gelir ve ardından kişi tekrar evvelki noktaya geri döner. Bu nokta da ise ekseriyetle değişimin çok sıkıntı, neredeyse imkansız olduğunu savunan görüşler mevcuttur. ''Bir insan 7'sinde ne ise 70'inde de odur'' biçiminde ki kelamlar de değişmenin ne kadar sıkıntı olduğunu ya da değişmenin olanaksız olduğunu savunur niteliktedir. İnsan sahiden kendisini değiştirebilir mi yoksa değişim büsbütün imkansız mıdır?
Değişmek güç bir süreçtir lakin imkansız değildir. Değişimi etkileyen bir çok faktörden kelam edilebilir. Bunlar ortasında, kişilik yapısı, aile yapısı, etraf, olumlu ya da olumsuz ömür olayları, biyolojik faktörler vs. sayılabilir. Örneğin, erkek ergenlerde testosteron hormon düzeyinin yüksek olması sebebiyle saldırganlık artmaktayken, orta yaş ve üstü erkeklerde testosteron hormonun azalmasıyla birlikte saldırganlık da azalmaktadır yahut dopamin salgısının fazla olması şahısların genç yaşlarda heyecan arayışı ve risk alma üzere davranışlar sergilemesine sebep olabilirken, orta yaş ve üstü şahıslarda dopamin salgısının azalmasıyla bir arada şahıslarda daha önlemli davranma ve daha az risk alma davranışları görülmeye başlamaktadır. Bilhassa kişilik yapısı ve aile yapısı epeyce kıymetlidir. Ailesi tarafından daima bastırılan, ezilen, görülmeyen çocuğun ileride içe kapanık olma ihtimali çok yüksek olmasıyla bir arada bu tarafta yapılacak değişim de kolay olmayacaktır. Kişi içe kapanık olan yapısını değiştirmekte hayli zahmet çekebilir. Bu sebeple değişmek birtakım alanlarda mümkün olabilirken, birtakım alanlarda az evvel verilen örnekte ki üzere güç de olabilir. Bu daha çok değişim gösterilecek alana bağlıdır. Örneğin yeme tertibinizi değiştirmek istiyorsanız bunu gerçekleştirme ihtimaliniz daha yüksektir. Lakin, öfkeli yanınızı, ya da asosyal yanınızı değiştirebilme ihtimaliniz daha düşüktür. Bunun sebebi, kişilik yapısının bu formda oluşmasıdır. Bu yüzden, kişiliğin, karakterin değişmesi kolay değildir ancak imkansız da değildir. Harvard Üniversitesi psikologlarından Daniel Gilbert insanların zevklerinin, karakterlerinin, kişiliklerinin değişip değişmeyeceğine yönelik bir araştırma yapmıştır. Bu araştırma da Daniel Gilbert araştırmaya almış olduğu bireyleri 10 sene öncesi ve sonrası biçiminde yapmış olduğu anketlerle test etmiştir. Araştırma sonucunda ise insanların vakitle değişebileceğini bilimsel olarak kanıtlamıştır. Kişinin yalnızca vakte bağlı olarak yavaş gelişen değişimleri literatürde de mevcuttur ancak bu değişimi hayli hızlandıran durumlarda vardır. Örneğin, sarsıntı üzere olumsuz bir hayat olayına maruz kalmış kişi de panik atak ortaya çıkabilir ve bu kaygıyı çok uzun mühlet yaşayabilir bu yüzden değişimin bir kısmı kişinin içinde yaşadığı şartlara bağlıdır.
Değişmek neden güç ?
Değişimin birtakım alanlarda bilhassa sıkıntı olmasını etkileyen bir grup etkenler vardır. Bunlar ortasında kişinin sahip olduğu kişilik yapısı, karakter yapısı, mizaç üzere durumlardır. Kişilik, bir insanın hayatında emsal özelliklerin olması, süregelmesi, davranış his ve kanılarında aşikâr bir tarzının olmasına denir. Karakter, çocukluktan erişkinliğe adım adım olgunlaşır bu yüzden daha oturmuş, daha katıdır, daha değiştirilemez bir özelliğe sahiptir. Kısaca daima, dengeli ve kalıplaşmış özellikleri arz eder. Mizaç ise kişinin doğuştan genetik olarak getirdiği gereçtir. Kişiyi etkileyen tüm bu etkenlerin katı olmasıyla birlikte, yani oturmuş temel özellikler olması sebebiyle değişim kimi alanlarda zordur. Kendinize yahut etrafınızdaki insanlara dikkat edin, bilhassa kalıplaşmış davranışları bir daha yapmayacağım dediğinizde tıpkı davranışı bir müddet sonra tekrar gösterirsiniz. Birebir biçimde etrafınızdaki şahıslardan de benzeri telaffuz ve davranışları gözlemlemişsinizdir. Bilhassa kişilik, karakter, mizaç ile ilgili irtibatlı tarafların değişmesi epeyce güçtür. Örneğin duygusal bir kişi, daha katı daha sert durması kişinin kolay yapabileceği bir değişim değildir zira öfke üzere duygusallık da kişi de oturmuş temel bir yapıdır. Öğrenmeye açık olma ya da olmama da değişimi etkilemektedir. Öğrenmeye açık, girdiği yeni ortamlara daha kolay ayak uydurabilen, farklı deneyimleri deneyen ve yeniliğe açık bireylerin kendisinde değiştirmek istediği taraflarını değiştirebilme ihtimali daha yüksektir. Lakin öğrenmeye açık olmayan, yeniliklere kapalı olan şahısların, kendisinde değiştirmek istediği istikametlerini değiştirebilme ihtimali daha düşüktür, bu teşebbüs çoklukla başarısızlıkla sonuçlanmaktadır. Bu ve bu sebeplerden dolayı değişim çoğunlukla kolay değil bilakis zordur.
İnsan Nasıl Değişir?
Herkes kendisinde istemediği ya da beğenmediği davranışlarını, alışkanlıklarını değiştirmek ister. Bunu yapabilen ve yapamayan bireyler vardır. O halde değişebilen insan nasıl değişir, istemediği davranışlarından, alışkanlıklarından nasıl kurtulur? Bu soruların karşılığını tek bir sebebe bağlamak kâfi olmayacaktır bu yüzden değişimi etkileyen bir kaç etmenden bahsedilmelidir. Değişebilmek için evvel fark etmek gerekir. '' bu biçimde davranmak bana ziyan verdiği için değişmeliyim'' ya da '' bu alışkanlığım bana ziyan veriyor, bu sebeple bana ziyan veren bu alışkanlığımdan kurtulmam gerekir''. Farkındalık değişmek için öncelikli adımdır. Değiştirmek istediğiniz taraflarınızın değişmesi gerektiğini fark etmezseniz, değişmeye de muhtaçlık duymazsınız. Farkındalık geldikten sonra ikinci adım ''bunu nasıl yapabilirim?'' sorusunu sormak olmalıdır. Örneğin alkol bağımlılığınız varsa alternatifleri listeleyebiliriniz. Alkollü ortamdan uzak durmak, psikoterapi almak, alkol tedavisi görmek, alkol kullanan şahıslardan uzak durmak, makûs alışkanlığınızın yerine daha fonksiyonel bir alışkanlık edinmeyi denemek vs. Liste her vakit uzatılmalıdır alternatiflerin fazla olması, değişebilmeyi daha kolaylaştırır. Her davranışın altta yatan bir sebebi vardır. Davranışlarımız kişiliğimizin bir yansımadır. Bu yüzden 'neyi neden yaptım, yapıyorum?'' sorusu sık sık sorulmalıdır. Alkol bağımlılığı çoklukla gerilimle başa çıkamayan şahıslarda görülmektedir. Alkol kullanma alışkanlığınız var ise ve bu duruma sebep olan gerilimle başa çıkamayışınız ise, bu bahis üzerinde çalışılmalıdır. Psikoterapi alarak gerilimle baş edebilme kapasitenizin artması değişimi çok daha süratli sağlayacaktır. Sık sık öfkeleniyorsanız ve bu tarafınızı değiştirmek istiyorsanız, öfkenin niye ve nasıl durumlarda ortaya çıktığını tespit etmeniz gerekmektir. Bunun sebebi çocukluk çağı travmalarında zımnî kalmış da olabilir, anne- baba rol model de alınmış olabilir. Sebepler her vakit çok taraflı olabilmektedir. Bu yüzden temel sebebi bulmak çok kıymetlidir. Psikoterapi bu mevzuda epey aktüel teknikleri kullanmaktadır ve bireylerin hem kendisine hem de etrafına ziyan ziyan veren davranışların sebepleri, dinamikleri üzerinde çalışarak değişimi sağlamaktadır. Terapist danışanını şartsız kabul eder ve ilgiyle dinler. Terapistin esas misyonlarından biri olan danışanının dünyasını anlamaya çalışması, yorumlaması danışan ile terapist ortasında özel bir ilgiyi sağlar. Bununla bir arada ele alınan hususlara dair psikoterapide uygulanan teknikler ve itimat içinde yaşanan hislerin yaşattığı yeni farkındalıklar değişimin yadsınmaz bir kesimi haline gelmektedir.
