insan hakları evrensel bildirisi

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu;

İnsanlık topluluğunun tüm bireyleriyle kuruluşlarının bu Bildirgeyi her zaman göz önünde tutarak eğitim ve öğretim aracılığıyla bu adalet ve özgürlüklere saygıyı geliştirmeye, artan bir şekilde artan milli ve milletlerarası önlemlerle gerek üye devletlerin halkları ve gerekse bu devletlerin yönetimi altındaki ülkeler halkları aralarında bu hakların dünyaca etkili olarak tanınmasını ve uygulanmasını sağlamaya çaba göstermeleri amacıyla bütün halklar ve uluslar için iki taraflı ideal ölçüleri belirleyen bu
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesini duyuru eder

Madde 1 Bütün ırk bağımsızlık, iftihar ve haklar bakımından eşit doğarlar Us ve vicdana sahiptirler, birbirlerine aleyhinde kardeşlik anlayışıyla davranmalıdırlar

Madde 2 Cümbür Cemaat, ahali, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal ya da başka bir görüntü, milli ya da sosyal köken, sahiplik, doğuş veya herhangi başka bir fark gözetmeksizin bu Bildirge ile bildiri olunan tüm haklardan ve bütün özgürlüklerden yararlanabilir Hem, ister bağımsız olsun, ister vesayet aşağı veya özerk olmayan ya da diğer bir bağımsızlık kısıtlamasına tabi ülke yurttaşı olsun, bir kimse hakkında, uyruğunda bulunduğu devlet ya da ülkenin siyasal, hukuksal ya da milletlerarası statüsü bakımından hiçbir fark gözetilmeyecektir

Madde 3 Yaşamak, özgür ve birey güvenliği herkesin hakkıdır

Madde 4 Hiç kimse kölelik ya da kulluk altında bulundurulamaz, esaret ve köle ticareti her türlü biçimde yasaktır

Madde 5 Hiç kimseye zulüm yapılamaz, acımasızca, insanlık dışı ya da onur kırıcı davranışlarda bulunulamaz ve canice verilemez

Madde 6 Herkesin, her nerede olursa olsun, hukuksal kişiliğinin tanınması hakkı vardır

Madde 7 Cümbür Cemaat yasa önünde eşittir ve fark gözetilmeksizin yasanın korunmasından eşdeğer olarak kullanım hakkına sahiptir Herkesin bu Bildirgeye aykırı her türlü ayrım gözetici işleme karşısında ve böyle işlemler için yapılacak her türlü kışkırtmaya karşısında eşdeğer korunma hakkı vardır

Madde 8 Herkesin anayasa yada yasayla meşhur temel haklarını çiğneyen eylemlere karşı yetkili milli mahkemeler eliyle etkin bir yargı yoluna başvurma hakkı vardır

Madde 9 Hiç kimse keyfi olarak yakalanamaz, tutuklanamaz ve sürgün edilemez

Madde 10 Herkesin, hak ve yükümlülükleri belirlenirken ve kendisine bir kabahat yüklenirken, tam bir şekilde davasının bağımsız ve nesnel bir mahkeme göre hakça ve açık olarak görülmesini istemeye hakkı vardır

Madde 11
1 Kendisine bir kabahat yüklenen cümbür cemaat, savunması için gerekli olan tüm güvencelerin tanındığı açık bir suçlama sonunda, yasaya göre suçlu olduğu saptanmadıkça, suçsuz sayılır

2 Hiç kimse işlendiği sırada milli yada uluslararası hukuka göre bir suç oluşturmayan herhangi bir eylem veya ihmalden nedeniyle suçlu sayılamaz Kimseye suçun işlendiği sırada uygulanabilecek olan cezadan daha ağır bir canice verilemez

Madde 12 Kimsenin özel yaşamına, ailesine konutuna ya da haberleşmesine keyfi olarak karışılamaz, haysiyet ve namına saldırılamaz

Herkesin bu gibi karışma ve saldırılara aleyhinde yasa tarafından korunmaya hakkı vardır

Madde 13
1 Herkesin bir devletin toprakları üzerinde serbestçe dolaşma ve oturma hakkı vardır

2 Herkes , kendi ülkesi de dahil almak üzere, herhangi bir ülkeden terketmek ve ülkesine her yerde dönmek hakkına sahiptir

Madde 14
1 Herkesin zulüm aşağıda diğer ülkelere sığınma ve sığınma olanaklarından yararlanma hakkı vardır

2 Doğrusu siyasal özellik taşımayan suçlardan ya da Birleşik Milletlerin kasıt ve ülkelerine aykırı eylemlerden doğan kovuşturma durumunda bu haktan yararlanılamaz

Madde 15
1 Herkesin bir yurttaşlığa hakkı vardır

2 Hiç kimse keyfi olarak yurttaşlığından ya da yurttaşlığını değişiklik hakkından yoksun bırakılamaz

Madde 16
1 Yetişkin her erkeğin ve kadının, ahali, yurttaşlık veya din bakımlarından herhangi bir kısıtlamaya uğramaksızın evlenme ve aile kurmaya hakkı vardır

2 Evlenme sözleşmesi, ama evleneceklerin serbest ve bütün iradeleriyle yapılır

3 Aile, toplumun, doğal ve esas unsurudur, toplum ve devlet kadar korunur

Madde 17
1 Herkesin kimsesiz veya başkalarıyla ortaklaşa sahiplik hakkı vardır

2 Hiç kimse keyfi olarak mülkiyetinden yoksun bırakılamaz

Madde 18 Herkesin hafıza, vicdan ve din özgürlüğüne hakkı vardır

Bu adalet, din ya da topluca, açık olarak ya da özel biçimde öğrenim, uygulama, ibadet ve dinsel törenlerle açığa dövme özgürlüğünü içerir

Madde 19 Herkesin us ve anlatım özgürlüğüne hakkı vardır Bu yargı düşüncelerinden nedeniyle rahatsız edilmemek, ülke sınırları laf konusu olmaksızın, bilgi ve düşünceleri her yoldan incelemek, almak ve yaymak hakkını zorunlu kılar

Madde 20
1 Herkesin silahsız ve saldırısız toplanma, dernek kurma ve derneğe katılma özgürlüğü vardır

2 Hiç kimse bir derneğe girmeye zorlanamaz

Madde 21
1 Herkes, ilk elden veya serbestçe seçilmiş temsilciler aracılığı ile ülkesinin yönetimine katılma hakkına sahiptir

2 Herkesin ülkesinin halk hizmetlerinden eşdeğer olarak kullanma hakkı vardır

3 Halkın iradesi hükümet otoritesinin temelidir Bu irade, kuytu veya serbestliği sağlayacak güya bir yöntemle genel ve eşdeğer oy verme yoluyla yapılacak ve belirli aralıklarla tekrarlanacak içten seçimlerle belirlenir

Madde 22 Herkesin, toplumun bir üyesi olarak, sosyal güvenliğe hakkı vardır Milli çabalarla ve milletlerarası işbirliği aracılığıyla ve her devletin örgütlenmesine ve kaynaklarına tarafından, cümbür cemaat iftihar ve kişiliğinin serbestçe gelişim için zorunlu olan hesaplı, sosyal ve kültürel haklarının gerçekleştirilmesi hakkına sahiptir

Madde 23
1 Herkesin alıştırma, işini serbestçe seçme, adil ve elverişli koşullarda egzersiz ve işsizliğe aleyhinde korunma hakkı vardır

2 Herkesin, herhangi bir ayrım gözetmeksizin, eşdeğer meslek için eşit ücrete hakkı vardır+

3 Herkesin kendisi ve ailesi için insan onuruna yaraşır ve gerekirse her türlü sosyal koruma önlemleriyle desteklenmiş bir hayat sağlayacak adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır

4 Herkesin çıkarını gözetmek için sendika kurma ya da sendikaya aza olma hakkı vardır

Madde 24 Herkesin dinlenmeye, eğlenmeye, bilhassa çalışma süresinin akla yatkın ölçüde sınırlandırılmasına ve açıklanmış dönemlerde ücretli izne çıkmaya hakkı vardır

Madde 25
1 Herkesin kendisinin ve ailesinin sağlık durumu ve refahı için beslenme, giyim, ev ve tıbbi bakım hakkı vardır Cümbür Cemaat, işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, ihtiyarlık ve kendi iradesi dışındaki koşullardan doğan geçim sıkıntısı durumunda güvenlik hakkına sahiptir

2 Anaların ve çocukların özel bakım ve yardım görme hakları vardır
Tüm çocuklar, evlilik içi veya evlilik dışı doğmuş olsunlar, benzer sosyal güvenceden yararlanırlar

Madde 26
1 Cümbür Cemaat eğitim hakkına sahiptir Eğitim, en azından ilk ve esas eğitim aşamasında parasızdır İlköğretim zorunludur Teknik ve mesleksel eğitim herkese açıktır Yüksek öğretim, yeteneklerine tarafından herkese bütün bir eşitlikle açık olmalıdır

2 Eğitim insan kişiliğini tam geliştirmeye ve insan haklarıyla temel özgürlüklere saygıyı güçlendirmeye yönelik olmalıdır Eğitim, tüm uluslar, ırklar ve dinsel topluluklar aralarında kavrayış, hoşgörü ve dostluğu özendirmeli ve Birleşik Milletlerin barışı koruma yolundaki çalışmalarını geliştirmelidir

3 Çocuklara verilecek eğitimin türünü seçmek, ilk kez başlıca ve babanın hakkıdır

Madde 27
1 Herkes toplumun kültürel yaşamına serbestçe katılma, hoş sanatlardan yararlanma, bilimsel gelişmeye katılma ve bundan faydalanma hakkına sahiptir

2 Herkesin yaratıcısı olduğu bilim, edebiyat ve sanat ürünlerinden doğan fiziksel ve manevi çıkarlarının korunmasına hakkı vardır

Madde 28 Herkesin bu Bildirgede öngörülen yargı ve özgürlüklerin gerçekleşeceği bir toplumsal ve uluslararası düzene hakkı vardır

Madde 29
1 Herkesin, kişiliğinin serbestçe ve tam gelişmesine olanak veren topluma karşı ödevleri vardır

2 Cümbür Cemaat haklarını kullanırken ve özgürlüklerinden yararlanırken, başkalarının adalet ve özgürlüklerinin tanınması ve bunlara saygı gösterilmesinin sağlanması ve demokratik bir toplumda genel etik ve halk düzeniyle genel refahın gereklerinin karşılanması amacıyla yalnız yasayla belirlenmiş sınırlamalara alt olur

3 Bu adalet ve özgürlükler hiçbir koşulda Birleşmiş Milletlerin maksat ve ilkelerine tutarsız olarak kullanılamaz

Madde 30 Bu bildirgenin hiçbir kuralı, herhangi bir devlet, kalabalık ya da kişiye, burada açıklanan hak ve özgürlüklerden herhangi birinin değil edilmesini amaçlayan bir girişimde veya eylemde katılmak hakkını verir biçimde yorumlanamaz *