İnsan, İletişim ve Dil

İnsan, Iletişim ve Dil insan ve dil dönüt bağlam örnekleri dil ve insan dönüt örnekleri metinlerde gözlemlenebilen her türlü manâ malzemesi İNSAN IRTIBAT VE DİL​ İnsan; fizyolojik,sosyolojik,psikolojik bir bütündür Fiziksel, manevi yönünün yanına birde sosyal çevresi vardırKişi, sosyal çevrede sağlıklı bir hayat sürmek için dinç bir iletişim kurmak zorundadır Insanlar kendi arasında iletişim kurmada epeyce yeteneklidir Iletişim ve anlaşmayı sağlayan değişik yöntemler ve araçlar vardır Halk Müziği birbirleriyle renk, mekanik sesler, değişik vücut hareketleri vb yoluyla iletişim kurabilir Örneğin; trafikte vasıta sürücüsü ya da kırmızı ışıkta durması gerektiğini bilirBunlar içinde en kolay, en yaygın en süratli, en sağlam ve en ekonomik olan dil aracılığıyla yapılan irtibatanlaşma biçimidir ki diğerleriyle anlaşma ayrıca sınırlıdır ayrıca de zorluklarla karşılaşılabilir Irtibat eylemi basit bir eylem değildir İletişimde kullanılan göstergeleri Rus dilbilimcilerden Roman Cekıpsın ( Jakopsen), altı öğe olarak sıralamaktadırGönderici (Söz söyleyen ), ileti, kanal,alıcı,dönüt ve bağlam olarak isimlendirmektedirBildirimin herif tarafından algılanıp anlaşılabilmesi için her iki tarafın da ortak olarak bildiği bir şifreleme yani kod sistemine sahip olması gereklidir Dil nedir? Sorusuna bahşedilen yanıtlar çeşitlidirDil,fazla değişik görünümler sunan ve bu görünümler aralarında evrensel ve özgül nitelikler yer alan bir bütündür Dil, insanların meramlarını anlatmak için kullandıklarıçok sesli işaretler sistemidir(Banguoğlu) Dil, halk arasında iki taraflı haberleşme aracı olarak kullanılan duygu fikir ve isteklerin ses, şekil ve anlam bakımından her toplumun kendi değerinde yargılarına kadar şekillenmiş karşılıklı kuralların yardımı ile başkalarına aktarılmasını karşılayan seslerden örülü fazla yönlü ve gelişmiş sistemdir(ZKorkmaz) Dil, insanlar aralarında anlaşmayı karşılayan doğal bir vasıta, kendine özgü yasaları olan bu yasalar çerçevesinde gelişen canlı bir varlık, temeli meçhul zamanlarda atılmış bir sıcacık anlaşamalar sistemi, seslerden örülmüş toplumsal bir kurum(MErgin) Dil, milleti teşkil eden unsurların başında kazanç Çünkü dil, fertlerin üstündedir ve bütün bir milleti ilgilendirir, tüm milleti temsilcilik eder O milletin zevkine ve akıl anlayışına ayna tutar Bir milleti ayakta tutan, fertleri birbirine bağlayan, sarsılmaz bir birlik yaratan ve millî şuuru besleyen bir öğe olarak dili gösterebiliriz Dil; bir milletin olabilmesi için varolması gereken birinci şarttırMilletin, istiklâlin, hürriyetin temeli olan millî şuurun en kaslı kaynağı dildir bu nedenle dilin önemi fazla büyüktür Dil, her şeyden önce bir uzlaşma vasıtasıdır Rasgele, yapma, iğreti bir araç değildir Dil canlı bir vasıtadır İnsanlara, fertlere hizmet eder, ama onların keyiflerine tâbi değildir Dili olduğu gibi kabul etmek gerekir Millet ona istedikleri gibi bir biçim bir şekil veremezler Dilin bütün hayatı kendiliğinden oluşur Onun doğuşu ve ortaya çıkışı da tabiî bir şekilde vuku bulmuştur, yaşayışı da tabiî bir şekilde akım edecektir Dil kaideleri; dilin kuruluşunu, dilin yapısının biçimini gösterirler Bu kaideler bir milletin dil zevkinin, dil anlayışının kendisine mahsus bir tutumunun, kendi dil dünyasının, kendi dil düşüncesinin yarattığı, kendi dil mantığının ortaya koyduğu formüllerdir Dil kaideleri; dilin yapısına hâkim olan, dilin bünyesinden ve eğilimlerinden doğmuş yer alan bir takım prensiplerdir Örneğin: an ekini almak fiiline getirdiğimizde, 'olan' kelimesini elde ederiz Fakat aynı ek varmak fiiline eklenirse en şekline dönüşür ve 'gelen' olur İşte bu iki şekli otomatik olarak ayıran ve gerçekleştiren şey mevcut bir dil kaidesidir Dil, diğer insanlarla bütün ilişkilerimizde bize arabuluculuk eden, sosyal bağlarımızı aranjör bir vasıta olarak hayatımızın her safhasında mevcuttur Özetle dilin kullanım alanlarından bahsedecek olursak ; hitabe dili, ilim dili,yazınsal dil olarak sınıflandırabilirizsöylev dili;jurnal ihtiyaçlarımıza karşın sokakta,evde ,işte kullandığımız dildir İlim dili ise mesleki yaşantımızda kullandığımız terminolojinin yanı sıra ilim dünyasında kullanılan terminojilerdir fakat örneklendirecek olursak edebiyatta; aruz, redif; matematikte üçgen,daire vb Yazınsal dil de söz sanatlarıyla yazılı eserler olarak nitelendirebilir Kısaca dil, en etkili iletişim vasıtasıdır İLETİŞİMDE DİLİN İŞLEVİ 1GÖNDERGESEL İŞLEV: Bir ileti dilin göndergeyi olduğu gibi ifade etmesi için düzenlenerek oluşturulmuşsa dil göndergesel işlevde kullanılmıştır Bu başka bir ifadeyle dilin bilgi verme işlevidir Burada kasıt, gönderge konusunda doğru, tarafsız, gözlemlenebilir bilgi vermektir Bu işlev daha çok kullanım kılavuzlarında, nesnel anlatılarda, bilimsel bildirilerde, kısa not ve özetlerde karşımıza çıkar MISAL: “ Hegel’in felsefesinin çıkış noktası bilim yok, tarihtir 2HEYECANA BAĞLI İŞLEV: Bir ileti, göndericinin iletinin konusu karşısındaki duygu ve heyecanlarını dile getirme nedeniyle oluşturulmuşsa dil heyecana yan işlevde kullanılmıştır Bu işlev, göndericinin kendi iletisine karşısında tutum ve davranışını belirtir Bu işlevde çoğunlukla duygular, heyecanlar, korkular, mutluluk ve üzüntüler dile getirilir Dilin göndergesel işlevinde nesnellik, heyecana ast işlevinde öznellik hâkimdir Özel mektuplarda, öznel betimlemeler ve anlatılarda, lirik şiirlerde, tenkit yazılarında dilin heyecana alt işlevinden çoğu kez yararlanılır ÖRNEK: “Ben bu davranışınızı ahlak bulmuyorum, siz hatalı davranıyorsunuz 3ALICIYI HAREKETE GEÇİRME İŞLEVİ: Bu işlevde ileti alıcıyı harekete vermek üzere düzenlenmiştir İletinin bir çeşit çağrı işlevi gördüğü bu işlevde kasıt, alıcıda bir tepki ve davranış değişikliği yaratmaktır Propaganda amaçlı siyasi söylevler, reklâm metinleri, genelgeler, el ilanları genel olarak dilin bu işleviyle oluşturulur Dilin alıcıyı harekete geçirme işleviyle hazırlanan metinlerde gönderici, iletiyi alanı işin içine sokmayı, onu sorgulamayı ister MISAL: “Sınıfı hemen terk et 4KANALI DENETIM İŞLEVİ: Bir ileti, kanalın iletiyi iletmeye yerinde olup olmadığını öğrenmek amacıyla düzenlenmişse dil, kanalı denetim işlevinde kullanılmıştır Gönderici ile tip aralarında iletişimin kurulmasını, sürdürülmesini ya da kesilmesini karşılayan bu işlevde iletinin içeriğinden fazla iletişimin devam ettirilmesi olgusu ağır basar Törenlerde, uzun söylevlerde, aile yakınları ya da sevgililer arasındaki konuşmalarda; dilin kanalı yoklama işlevini yansıtan iletiler sıkça kullanılır MISAL: “Beni anladınız yok mi? 5DİL ÖTESİ(ÜST DİL)İŞLEVİ: Bir ileti dille ilgili öğretmek üzere düzenlenmişse o iletide dil, dil ötesi işlevde kullanılmıştır Dilin dil ötesi işlevinde iletiler, dili açıklama yapmak, dille ilgili aydınlatmak için düzenlenir Daha çok bilimsel metinlerde ve öğretme amaçlı konuşmalarda karşımıza çıkan ve “yani, çağırmak istiyorum fakat, bir başka deyişle gibi sözcüklerde kendini gösteren dil ötesi işleve, günlük yaşamda da sık sık başvurulur ÖRNEK: “Beni yanlış anlamayın, ben bu sözcüğü mecaz anlamda kullandımcümlesinde ileti, dille ilgili öğretmek, başka bir iletiyi anlatmak üzere düzenlenmiştir 6ŞİİRSEL(SANATSAL)İŞLEV: Bir iletinin iletisi kendisinde ise dil şiirsel işlevde kullanılmıştır Dil bu işlevde kullanıldığında iletinin iletmek istediği husus, iletinin kendisindedir Bu durumda ileti, kendi açık havada herhangi bir şeyi açıklama etmez, yansıtmaz Obje iletinin kendisidir Mesela dilin şiirsel işlevde kullanıldığı metinler olan lirik anlatılarda ve şiirlerde şiirin amacı o şiirin kendisidir Şiirsel metinler, kendinden başka bir şeyi açıklama etmeye gereksinim duymaz, bir şiir sadece şiir olduğu için önemli ve anlamlıdır, yani şiirin gerçeği, şiirin kendisidir Dilin şiirsel işleviyle kullanıldığı metinlerde gönderici alıcıda hissettirmek istediği etkileri kaldırmak için, dili istediği gibi kullanır, yani kendi özgün üslubunu meydana getirmek için bir anlamda dili tekrar yaratır Edebi sanatlardan, karşılaştırmalardan, çağrışım gücü yüksek sözcüklerden yararlanarak imgeler oluşturur, sözcükleri daha fazla ast ve mecaz anlamlarda kullanır Edebi metinlerde dil şiirsel işlevde kullanılır Dil ve konuşabilme yeteneği, insanoğluna yaratılışıyla birlikte bağışlanmış ve onu diğer canlılar üstünde üstün kılmış en manâlı özelliklerinden birisidir İnsan adı verilen bu canlı türünün en üstün özelliği düşünebilmesi ve mantıklı düşünme edebilmesidir Dilfikir ilişkisi ise, yüzyıllardan beri araştırılan bir konudur Kimi dilbilimcilere tarafından, dil, düşüncenin evidir Öteki bir söyleyişle, düşünce ama dille oluşur ve tekrar dil doğruca dış dünyaya aktarılır Çok yeni sayılabilecek bir gösterme açısına tarafından ise, adlandırma ve kavramlar olmadan zihin üretilemez Böylece anlaşılıyor oysa insanı insan yapan bu iki temel özelliği, birbiriyle yakından ilgilidir Dil, bireye akıl üretebilme, düşüncelerini dışa vurma, bilgi edinme, geçmişini hatırlama, gününü yaşama, geleceğine yön verme, kişiliğini kazanma, hayatını sürdürme gibi daha böylece fazla açıdan muavin olmaktadır Bu yönüyle dil, daha çok bireyseldir Çünkü, kişiliğimiz biraz da dilimizle kazanılır ve kişiliğimiz sahiden dilimizde gizlidir Dil, ferdî ve millî şahsiyet ve kimliğimizi bünyesinde barındırır Dil, hayatın her safhasını kapsayan, her an onun içinde yaşadığımız genişçe bir dünyadır Kısacası, dil, gerçekten hayatın kendisidir Insanoğlu, toplu hâlde yaşamaya mecbur ve fakir olan bir canlı türüdür Hiçbir insan kimsesiz yaşayamaz İnsanların bir arada yaşayabilmeleri için, aralarında birtakım iki taraflı özelliklerin bulunması gerekir İnsanları bir araya getirip arasında ortak duygusal bağlar kuran vasıtalardan birisi de dildir Dilin millet arasında iletişimi sağlaması, onun çok ufak bir yönünü ifade etmektedir Dil, katiyen mekanik değil, duygusal bir iletişim aracıdır Dilin asıl işlevi, halk arasında doğal, duygusal ve ruhsal bağlar kurmasıdır