İnsan Neden Basılı Kağıttan Okumayı Tercih Ediyor?

İnsan Neden Basılı Kağıttan Okumayı Tercih Ediyor?


Akıllı telefonlar, tabletler ve bilgisayarların hayatımıza girmesiyle her turlu makale ve kitabı ekranlardan okumak mumkun hale geldi Peki bu, okuma alışkanlığımızı nasıl değiştirecek? Yıllardır alıştığımız basılı ve kağıt kitaplar yerlerini yeni model renkli ve hareketli elektronik kitaplara bırakıp tarih mi olacak? Kullanıcı dostu teknolojilere rağmen 1990’dan gunumuze yapılan calışmalar, okumak icin kağıdın hala ekranlara tercih edildiğini gostermektedir Peki, bu tercihin sebepleri ne olabilir?

Ekran ile kağıttan okuma arasındaki farkı anlamak, biraz da insan zihninin yazı dilini nasıl yorumladığını anlamayı gerektirmektedir Harfler ve kelimeler, seslerin ve fikirlerin sembolleri olsa da, zihin harf ve kelimeleri fiziki bir nesne yerine koyar Okumayazma oğrenilirken zihin harflere birer fiziki mana katarak oğrenir Zihnin eşyayı tanıma fonksiyonundan sorumlu kısmı, harflere bir mana katar Harflerin oğrenilmesi, goz ve ellerin kullanıldığı ve fiziki teması da ihtiva eden bir surectir Bir araştırmada, cocukların harf ve kelimeleri yazarken zihinlerinde birtakım hissi aktivitelerin meydana geldiği, fakat bilgisayarda yazarken bu aktivitelerin meydana gelmediği gorulmuştur

Harf ve kelimelerin birer fiziki nesne gibi algılanmasından ote, insan zihni bir metni butun olarak bir fiziki mekan gibi algılar Okurken metin, zihnimizde bir yapı ya da bir plan şeklinde meydana gelir Bu durum bir mekan ya da haritanın zihinde oluşması gibidir Bir metinde ozel bir paragraf ya da cumle bulmak istediğimizde zihnimizdeki metnin haritasından faydalanırız Mesela roman kahramanının yaşadığı carpıcı hadiseyi kitabın başlarında, sağ sayfadaki ilk paragrafta okuduğumuzu hatırladığımız gibi

Coğu zaman, kağıda basılı metinler okunurken bu tur bir zihin haritasını oluşturmak cok daha kolay olmaktadır Acık bir kitapta bir sağ bir de sol iki sayfa ve sekiz koşe vardır İnsan, metnin butununu zihninde canlı tutarken, metnin tek bir sayfasına odaklanabilir Hatta bir elde okunmuş sayfaların kalınlığı hissedilirken diğer elde henuz okunmamış sayfalar hissedilebilir Kitabın sayfalarını cevirmek adım adım ilerlemek gibidir, dolayısıyla ne kadar yol alındığının gorunur bir kaydıdır Butun bunlardan dolayı kağıt kitaplar daha kolay okunabilir ve zihinde haritası daha kolay yapılabilir Bunun tersine dijital gereclerde bu şekilde metnin zihni bir haritasını oluşturmak zordur İstenilen kelimelere hızlıca ulaşmak mumkun olsa bile bir paragrafı butun bir metin icinde bulmak zordur Lise oğrencileri ile yapılan bir araştırmada, talebelerin yarısına kağıttan, diğer yarısına ise PDF dosyalarından aynı metni okumaları istenmiştir Ekrandan okuyan oğrencilerin kendilerine verilen sorularda tekrar tekrar metinde aramalar yaptıkları, kağıttan okuyan oğrencilerin ise hemen neticeye ulaştıkları gorulmuştur

Ekrandan okumanın anlamayı zorlaştırmasının diğer bir sebebi de kağıda gore daha yorucu olmasıdır Ekranlar, akıllı telefonlar ve tabletler ışık kaynağıdırlar ve insanın yuzune doğru ışık yayarlar Bu tur bir ışık ise gozleri yorar ve konsantrasyonu azalmasına sebep olur Bir araştırmada ekrandan okuyan deneklerin, aynı metni kağıttan okuyan deneklere gore, anlama testlerinde daha az puanlar aldıkları gorulmuştur Ayrıca ekrandan okuyan denekler, okuma sırasında stres ve yorgunluk hissettiklerini soylemişlerdir Uzun sureli olarak LCD veya tuplu ekranlardan yazı okumanın baş ağrısı ve goz yorulmasına sebep olduğu tespit edilmiştir

Ekranların okuma sırasında insanı daha fazla yormasının bir sebebi de kağıda gore daha fazla dikkat dağıtıcı olmalarıdır Ekranlar, zaman zaman okuyucunun dikkatini uzerindeki yazıdan cok cihazın kendisine cekebilmektedir Kağıt ise, metni ve yazıyı on plana cıkarıp nadiren kendi başına dikkat dağıtan bir nesnedir Gonullulerle yapılan bir calışmada, deneklerin bir kısmı ekrandan, bir kısmı ise ellerindeki kağıttan okudukları makalelerle ilgili soruları cevaplandırmışlardır Cevaplandırma sırasında da makalelere ulaşımları serbest bırakılmıştır Ekrandan okuyan deneklerin metinde aşağı yukarı atlamalar yaptıkları, aynı yeri bazen tekrar tekrar okudukları ve metni hızlıca okumaları istendiğinde ise anahtar kelimeleri aramak, butun metne bir goz gezdirmek gibi işlemlerde daha fazla zaman harcadıkları gorulmuştur Kağıttan okuyan denekler ise istedikleri paragrafa cok daha az zaman harcayarak ulaşmışladır

Ekrandan okumanın zor ve yorucu olmasına ek olarak okunan metnin sonradan hatırlanması da zordur Okunan bilgilerin kısa sureler icinde hatırlanabilmesi ekrandan yapılan okumalarda daha zayıf olmaktadır 50 universite talebesiyle yapılan bir araştırmada, oğrenciler bilgisayar ekranından veya ciltli kitaplardan aynı dersin notlarını calışmışlardır 20 dakika sonra yapılan kucuk sınavda her iki grup da aynı puanları almıştır Fakat kağıttan okuyanların cevaplarından daha emin olduğu ve soruları cevaplarken metin icinde diğer bilgilerle munasebetlerini daha iyi kurdukları gorulmuştur Uzun vadede ise ekrandan okuyanlar kağıttan okuyanlara gore daha az bilgi hatırlamışlardır

Elektronik metinler veya ekran kavramı belirli bir yaşın uzerindeki insanların hayatına sonradan girmiştir Kitap, kağıt ve kalem ile olan aşinalığımız ve hatıralarımız ekranlardan daha eski ve belki de bu yuzden kağıttan daha iyi anlıyor ve okumak icin de kağıda basılmış yazıları tercih ediyor olabilir miyiz? Bugun 78 yaş ve altındaki cocuklar icin ekranlar ve kağıda basılı kitaplar arasında eskilik yenilik acısından bir fark olmayacak Bugun doğan cocuklar da ileride kağıttan okumayı mı tercih edecekler? Bu soruların cevabını vermek şu an mumkun olmasa da, bir araştırma, kucuk yaştaki cocukların da basılı kağıt kitapları tercih ettiğini gostermektedir 32 ebeveyn, 36 yaşındaki cocuklarına kitaplardan veya ekrandan hikayeler okumuşlardır Sonrasında cocuklara dinledikleri hikayelerden sorular sorulduğunda kağıt kitaplardan dinledikleri hikayeleri daha heyecanla anlattıkları ve o hikayelere ait daha fazla detay hatırladıkları gorulmuştur Calışma sonrasında yapılan ankette de annebabalar cocuklarının basılı kağıt kitapları ekitaplara tercih ettiklerini soylemişlerdir Bu ve benzer calışmalar gosteriyor ki, ekranın ve kağıda basılı materyallerin aynı anda hayatlarına girdiği kucuk cocuklar da basılı kitapları tercih etmektedirler

Dijital metinlerin pek cok konuda sunduğu avantajlar inkar edilemez Fakat yine de ekrandaki bir metnin, bir makalenin ciddi bir şekilde okunması ve anlaşılması gerekiyorsa, ilk yaptığımız iş, o belgeyi yazdırıp elimize kağıtta basılı halini almak oluyor Bu tercihimiz belki de bir şeyleri oğrenmeye başlamanın ilk şartının mutevazılık olduğunu gosteriyor olabilir Belki de kağıt, bu mutevazılığı ekrana gore daha iyi yansıttığı icin tercih edilmektedir