İnsan Yaptığının Karşılığını Gorur

İnsan Yaptığının Karşılığını Gorur

Allahu teala, emirleri ve yasakları yapabilecek kadar insanlara ihtiyar, secme hakkı ve kuvvet vermiştir Kalbin atması ile insanın yurumesi elbette başka başka hareketlerdir Kalbin atması insanın elinde değildir Fakat insan, isterse yurur, istemezse yurumez Allahu teala, kerim olduğu, merhameti cok olduğu icin, gucleri yetişmeyen şeyleri insanlara emretmemiştir Yapabilecekleri şeyleri istemiştir Bekara sUresinin son ayetinde mealen; (Allahu teala kullarına, yapabilecekleri şeyleri emretmiştir) buyuruldu

İnsanın bir işi yapmak istemesi icin, once bu işi gorerek, işiterek, duşunerek hatırlaması, kalbine gelmesi lazımdır İnsan, kalbine gelen bir şeyi yapmak ister veya istemez Bir kimse, herhangi bir şeyi kendisi icin faydalı bulur ve yapmak ister, bir başkası da, o şeyi kendisi icin luzUmsuz gorur ve yapmak istemez Elin titremesi, insanın dilemesi ile değildir Eli yukarı kaldırmak ise, insanın istemesi ve dilemesi iledir Ahkaf sUresinin 14 ayetinde mealen; (Yapmış oldukları iyiliklerin karşılığını gorurler) buyuruldu

Kehf sUresinin 29 ayetinde mealen; (İsteyen inanır, isteyen inanmaz Biz, zalimler yani inanmayanlar icin ateş hazırladık) buyuruldu Nahl sUresinin 33 ayetinde mealen; (Allahu teala onlara zulmetmedi Onlar inkar ederek ve gunah işleyerek kendilerine zulmettiler) buyuruldu

İnsanlarda ihtiyar etmek, secmek kuvveti bulunmasaydı, Allahu teala bu ayeti kerimede; (Onlar, kendilerine zulmeyledi) buyurmazdı

İnsanlar, irade yani tercih sahibidir, duşuncelerinde ve hareketlerinde hurdurler Fakat, duşunceleri ve işleri, bir sebebe bağlıdır Bu sebepler ise, insanı hur olmaktan cıkarmaz Cunku insanlar, bu sebepler olmadan da, irade sahibidirler, sebepsiz olarak da irade eder ve yaparlar Sebepler varken, insan istemezse, iş cok zaman olmaz İnsan bir işi yapıp yapmamayı irade etmeden once, bu işi zihninde duşunur, tartışır Hangi taraf ağır gelirse, onu irade eder Mesela bir satıcı, malını, encok para veren muşteriye satar Bu muşteri, malı satıcıdan zorla alamaz Fakat satıcı, elindeki malı, cok para veren adama satmaya mecbUr gibidir Biri cıkıp da, az para verene satamazsın diyerek satıcıyı kızdırırsa, başka duşunceler ve yeni tartışmalarla, buna satmaya da mecbUr olabilir

İnsanlar, kendi iradeleri ile kaderdeki işleri yapmaya başlarlar Allahu teala da bunları irade ettikten sonra, iş meydana gelir İşte kaderdeki işler, kaza haline yani meydana gelince, insanların iradesi artık bunu değiştiremez, saadet veya felaket geri donemez Yasin sUresindeki; (Onların onlerine ve arkalarına set cektik Gozlerini perdeledik Artık gormezler) mealindeki ayeti kerime ile Bekara sUresinin baş tarafındaki; (Allahu teala onların kalblerini muhurledi Kulaklarını ve gozlerini perdeledi) mealindeki ayeti kerime, bu hali haber vermektedir

Bu ayeti kerimeler gosteriyor ki, kendilerini herhangi bir sUretle, Allahu tealaya sevdirenler himaye edilir ve daha cok hidayete kavuşturulur Gadabı ilahiye sebeb olanlar da, kotu işlerinde terk edilirler Pek nazik ve ince işler, bu sevgiye veya gadaba sebep olabilir Bunun icin, insanın Allahu tealaya karşı cok uyanık olması lazımdır Kaderde bulunan işler, kaza haline gelmeden once, insan dış etkilerin baskıları altında kalsa bile, irade ve ihtiyarı yani tercihi elindedir

Netice olarak Allahu teala, gonderdiği dinler ile, insanlara iyi, kotu işleri ve bunlara karşılık olan ni’metlerini ve azablarını bildirmiştir Ayrıca kulların iradelerine sebepler hazırlamakla beraber insanların zihinlerinde, onları iyi ve kotu yollara sevk edebilen ve birbiri ile tartışmakta, cekişmekte bulunan sebepler, duşunceler de yaratmıştır Dolayısı ile insan, Allahu tealanın bildirdiği ve zihinde yarattığı sebeplerin catışmasından, iyilik tarafı ağır basarsa, iyi tarafı, kotuluk tarafı ağır basarsa kotu tarafı irade eder ve yapar