İnsani Cehennemlİk Yapan Sebepler

Kıyamet gününde vuku bulacak ilginç sahnelerden biri cennet ehli ile cehennem ehli arasında cereyan edecek karşılıklı konuşmalardır; ki Allahu Teala sonsuz lütfundan dolayı daha şimdiden o konuşmaları Kur’anı Kerim’de bizlere naklediyor ki ibret alalım ve şimdiden başımızın çaresine bakıp vakit geçmeden ve pişmanlığın fayda etmeyeceği gün gelip çatmadan kendimize ahiret azığı toplayalım ve o günde bizi cehenneme sokacak sebeplerden uzak durup, bizi cennetlik yapacak sebeplere sarılalım

Bu yazıda Kur’anı Kerim’in naklettiği o ilginç konuşmalardan birisini ibret almamız niyetiyle hepimize ders olsun diye nakledip etrafında izahatta bulunmaya çalışacağız:

Kur’anı Kerim Müddessir suresinin 40 ila 47 Ayetlerinde bu konuşmayı şöyle naklediyor:

(Cennettekiler, cehennem ehli olan) günahkarlara uzaktan uzağa şöyle sorarlar:

Sizi şu yakıcı ateşe sokan nedir? Onlar şöyle cevap verirler:

Biz namaz kılanlardan değildik

*Yoksulu doyurmuyorduk

*(Batıla, kötülüklere) dalanlarla birlikte biz de dalıyorduk

*Ceza gününü de yalan sayıyorduk

*Sonunda ölüm bize geldi çattı

Görüldüğü gibi cehennem ehli cehenneme giriş sebeplerini dört ana maddede sıralıyorlar:

1 Namaz kılmamak 2 Yoksullara yardım etmemek, onları doyurmamak 3 Batıl ve kötülük ehli olanlarla birlikte olup onların yaptığını yapmak, onlarla dost ve beraber olmak 4 Ceza gününü (kıyameti) yalanlamak

Evet bunlar bir insanı cehenneme götüren sebeplerdendir Bu ayetten, sayılan bu sebeplerin ne kadar önemli olduğunu da anlamaktayız Şimdi bunlar üzerinde biraz duralım



1 NAMAZ KILMAMAK



Namaz bir insanın Allahu Teala’ya kulluğunu belirtmesi için en büyük vesiledir “Namaz dinin direğidir, bir çadır direksiz ve bir bina sütunsuz ayakta duramayacağı gibi namazsız bir insanın da din ve imanı ayakta durmaz (Hadisi Şerif)

Bir başka hadiste: “Namazın dindeki yeri, başın bedendeki yeri gibidir buyrulmaktadır Başsız bir bedenin hayatını sürdürmesi imkansız olduğu gibi, namazsız bir din anlayışının ve namazsız Müslümanlığın da insana bir faydası olamaz

İşte bu yüzden sevgili Peygamberimiz bir hadisinde namazın önemini birde şu dille beyan etmektedir:

(Allah’ı ) tanıdıktan sonra en üstün fariza, namazdır (Kıyamet günü) kulun ilk hesaba çekileceği şey namazdır Namaz kabul olursa (insanın) diğer amelleri de kabul olur Namaz reddedilirse (yani İnsan namazsız olur veya kıldığı namaz kabul olmazsa), diğer amelleri de kabul olmaz, reddedilir

Evet namazın önemi ve ehemmiyeti ve özellikleri hakkında yüzlerce ayet ve hadis mevcuttur ki onların az bir kısmını dahi nakletmek bu kısa yazıda mümkün değildir Kısacası namazsız bir dinin dinsizlikle fazla bir farkı yoktur ve bahsettiğimiz ayetten de anlaşıldığı üzere insanın cehennem azabına dûçar olmasının başlıca sebeplerindendir Allah cümlemizi gerçek namaz kılanlardan eylesin ve neslimizi Allah'a kul olan, namaz ve ibadet ehli, şeytanın şerrinden uzak bir nesil karar kılsın



2 YOKSULLARI DOYURMAMAK


Bu şıktan maksat insanın fakir ve zavallı insanlara karşı duyarlı olması ve onlara karşı vazifesini yerine getirmesidir

İnsanın sahip olduğu mal, mülk, servet kısacası her şey Allahu Teala’ya aittir Bu imkanları insanlara veren Allah, o servetinin bir kısmını da başka insanlarla paylaşmasını ve onların sıkıntılarının da giderilmesi için harcanmasını emretmiştir Zekat, humus, sadaka veya diğer yardım şekilleriyle Hatta Allahu Teala emretmeseydi dahi insanın insanlık vazifesinin bir gereği olarak, zayıf ve düşkün insanlara elinden geldiği kadar yardımcı olmalıydı İmkanı olduğu halde bunu yapmayan insanın, demek ki insanlıktan haberi yoktur Böyle birisi de cehennemi hak etmiştir

İşte bu yüzden Allahu Teala zekatı, humusu Müslümanlara farz kılmış ve sadaka vermek, fakirlere yardımcı olmak için büyük sevaplar belirlemiştir

Burada konunun ehemmiyetinin daha iyi anlaşılması için, aşağıdaki hadislere dikkatinizi çekmek istiyoruz:

İmam Caferi Sadık’tan (as) nakledilen bir hadisi şerifte şöyle buyuruyor: Kim bir kırat (az bir miktar) zekatı vermekten çekinirse, (seçim onundur) isterse Yahudi olarak ölsün, isterse Nasrani (Müslüman olarak ölemez) (elKafi , c3, s505)

Resuli Ekrem (saa): Zekat vermeyen ateştedir(Tefsiri Ebil Futuh, c1, s697)

Hz Ali (as): Kimin malı çoğalır da onda olan (Allah ve kul) hakkını ödemezse, o mallar kıyamet gününde onu sokacak yılanlara dönüşür(Bihar Envar, c96, s29)



3 BATIL VE KÖTÜLÜK EHLİ OLAN KİMSELERLE HAŞİRNEŞİR OLMAK



Evet insanı cehennemlik eden sebeplerden birisi de laûbalî, dinsiz imansız, Allah korkusu olmayan batıl ehli kimselerle arkadaşlık yapmak, onlarla birlikte olmak ve böylece hal ve hareketlerine iştirak etmektir

Bakınız Kur’anı Kerim sapık ve imansız arkadaşlar tarafından yoldan çıkarılan kimselerin (kıyamet günü) pişmanlıklarını nasıl tasvir ediyor:

O gün (nefsine ve başkalarına) zulmeden kimseler ellerini ısırarak şöyle der: Ah, keşke Peygamber’le birlikte bir yol edinmiş olsaydım! Vaah, yazıklar olsun bana, keşke filanı dost edinmeseydim! Çünkü o, gerçekten bana geldikten sonra, beni zikirden (Allah’ı hatırlamaktan) saptırmış oldu(Furkan,2829)

Resuli Ekrem (saa) de arkadaş seçiminin önemini şu şekilde beyan etmektedir: Kişi dostunun dini üzeredir; şu halde her biriniz kiminle dost olduğuna baksın(Biharül Envar, c74, s792)

İşte görüldüğü gibi dost ve arkadaşın insanın hayatında ne kadar önemli bir yere sahip olduğu bu ayet ve hadislerden iyice anlaşılmaktadır Tek kelimede bir arkadaş insanı mümkündür ki cennetlik yapsın ve mümkündür ki insanı cehenneme giriftar etsin

Hz Emirül Mu’minin (as) şöyle buyurmuştur:

Kötülerle oturmak, (insanın) iyi insanlar hakkında kötü zan beslemesine neden olur İyilerle birlikte oturmaksa, kötüleri iyilere katar İyilerin facirlerle (kötülük ehli olanlarla) oturması, onları facirlere katar Kimin durumunu kestiremiyorsanız; dinini bilmiyorsanız, onun çevresine bakın Eğer arkadaşları Allah’ın dinine bağlıysalar, o da Allah’ın dini üzeredir Şayet arkadaşları Allah’tan başkasının dini üzere iseler, onun Allah’ın dininden nasipsiz olduğunu bilin Çünkü Resulullah (saa) şöyle derdi: Allah ve âhiret gününe inanan bir kimse kafiri kardeş, faciri arkadaş edinmesin Kim kafiri kardeş ya da faciri arkadaş edinse, facirdir, kafirdir(Biharül Envar)

Yine şöyle buyurmaktadır:

Kötü arkadaşla oturmaktan kaçın; zira o, kendisiyle birlikte olanı helak eder ve kendisiyle arkadaşlık yapanı alçaltır, bedbaht eder (Mizanül Hikme, c5, s299)

Allah Resulü (saa) buyuruyor ki:

Salih arkadaş yalnızlıktan daha iyidir; yalnızlık da kötü arkadaştan daha iyidir(Biharül Envar, c15, s51)

İmam Sadık (as) ise şöyle buyuruyor:

Kalbinden bir öğüt vericisi, nefsinden bir alıkoyucusu ve kendisine doğru yolu gösterecek (salih) bir dostu olmayan kimse, düşmanın boyunduruğu altına girer(Biharül Envar, c15, s51)



KÖTÜ ARKADAŞIN ÖZELLİKLERİ



Resuli Ekrem (saa) kötü arkadaşı ölüye benzeterek şöyle buyurmuştur:

Ölülerle oturup kalkmak kalbi öldürürÖlülerle oturup kalkmak da nedir ya Resulullah?diye sorulunca şöyle buyurdu: İmandan sapmış ve Allah’ın hükümlerine boyun eğmeyen kimselerle oturup kalkmak, ölülerle oturup kalkmak gibidir (Biharül Envar, c15, s52)

Hz Ali (as):

Kötü arkadaş, Allah’a karşı isyanı senin gözünde süslü (ve güzel) gösteren kimsedir(Biharül Envar, c15, s52)

Allah Resulü (saa): İnsanların en akıllısı cahillerden kaçan kimsedir(Biharül Envar, c15, s52)

İmam Muhammed Bâkır (as):

Şu dört kişiyle dost ve arkadaş olma: Ahmak, cimri, korkak ve yalancı Çünkü ahmak, sana yarar vermek isterken zarar verir; cimri de senden alır, ama sana vermez; korkak ise (tehlike anlarında) senden ve ebeveyninden kaçar; yalancı da bazen doğru konuşsa da sözüne inanılmaz(Biharül Envar, c15, s52)

İmam Zeynül Abidin (as) ise kötü arkadaşları şöyle tanıtıyor:

Fasık kimseyle arkadaş olma; çünkü bir karın yemeğe veya ondan daha aza seni satar Ahmakla dost olma; zira o sana fayda vermek isterken zarar verirCimri insanla dost olmaktan kaçın çünkü o kendisine en çok muhtaç olduğun zaman seni yalnız bırakır Yalancıyla arkadaşlık yapma; çünkü yalancı serap gibidir; uzağı yakın ve yakını ise sana uzak gösterir(Tuhef ul Ukul, s279)

Hz Ali (as): Fasıklar, facirler ve açıkça Allah’a karşı günah işleyenle arkadaşlık yapma (Mizanül Hikme, c5, s304)

Hz Ali (as): Akıllı düşman, cahil dosttan daha iyidir(Mizanül Hikme, c5, s304)

İmam Rıza (as): Cahille arkadaş olan (sürekli) zahmete düşer(Mizanül Hikme, c5, s304)

İmam Sadık (as): İnsanlar arasında üç kişiyle arkadaşlık yapma: Hain, Zalim ve söz taşıyan Zira insan için (başkasına) hıyanet eden kimse, sana da hıyanet eder; senin için başkasına zulüm eden kimse (bilahare) sana da zulüm eder ve sana zulüm getiren kimse sonrada senden başkasına söz götürür(Biharül Envar, c78, s230)

Hz Ali (as): insanların kusurlarını araştırıp duran kimselerle oturup kalkma; zira onlarla arkadaşlık yapan onlardan selamet kalmaz (Mizanül Hikme, c5, s304)

Resuli Ekrem (saa): Kendisi için istediğini senin içinde istemeyen kimsenin dostluğundan sana bir hayır gelmez (Biharül Envar, c74, s198)

İmam Sadık (as): Aşağılık insanlarla haşir neşir olma; zira onlarla birlikte olmak insanı hayra götürmez(Biharül Envar, c78, s249)

İmam Zeynül Abidin (as) oğluna şöyle vasiyet ediyor: Yavrum akrabalarıyla ilişkisini kesen kimselerle arkadaşlık yapma; zira ben böyle birinin Allah’ın kitabında üç yerde lanetlendiğini gördüm (Nurus Sekaleyn, c4, s45)

İmam Sadık (as): Şunu bilin ki dünyada Allah’ın (Azze ve Celle) rızasından yoksun bir şekilde gerçekleşen her dostluk, kıyamet günü düşmanlığa dönüşür(Nurus Sekaleyn, c4, s612)

Hz Ali ( as): Onu bunu ayıplayan gıybet eden kimseyle arkadaş olma; yoksa sen de zan altına girersin(Mizanül Hikme, c5, s304)

İmam Ali (as): Kötülerle arkadaşlık yapmak, insana kötülük kazandırır; rüzgarın pis kokulu bir yerden geçtiğinde kendisiyle kötü kokuyu başka yerlere taşıdığı gibi (Mizanül Hikme, c5, s302)

Kısacası insan, imandan yoksun, fâsık, Allah’ın hükümlerine boyun eğmeyen, insanı günahlara teşvik eden, zalim, söz taşıyan, hep başkalarının kusurlarıyla uğraşıp duran, kendisi için istediğini başkası için istemeyen, aşağılık olan, akrabalarıyla ilişkisini kesen, onu bunu ayıplayıp gıybet eden kimselerle arkadaşlık yapılaması nehy edilmiştir

Bütün bunlara karşılık iyi ve dost olmaya layık kimselerin de özellikleri hadislerde beyan edilmiştir İşte bunlardan bazı örnekler:



İYİ ARKADAŞIN ÖZELLİKLERİ



Hz Ali (as) şöyle buyuruyor: Bütün dostlar (bilahare bu dostluklardan ötürü) pişman olurlar; muttakiler hariç(Nurüs Sekaleyn, c4, s612)

Yani takva ve Allah rızası üzere kurulan dostluklarda hiçbir zaman pişmanlık olmaz

Hz Ali (as): Hikmet sahibi insanlarla arkadaşlık yap; ilimli insanlarla otur kalk ve dünyadan yüz çevir ki Cennetül me’vada yer alsın(Mizanül Hikme, c5, s301)

Yani bunlar insanın cennette girmesine vesile olur

Hz Ali (as): Akıllı dostla arkadaşlık yapmak, ruhun hayatıdır(Mizanül Hikme, c5, s301)

Hz Ali (as): Çok arkadaş edinmek isteyen adamların, neden akıllı ve takvalı âlimlerle arkadaşlık yapmamalarına şaşarım; onlar ki faziletleri insana fayda verir, ilimleri insanı tehzip edip temizler ve arkadaşlıkları insana ziynet olur (Mizanül Hikme, c5, s302)

Resuli Ekrem (saa): İnsanların en mutlusu saygı değer ve haysiyetli insanlarla oturup kalkanlarıdır(BiharülEnvar, c74, s185)

Resuli Ekrem (saa): Cennet bahçesinden bir bahçe gördüğünüz zaman ondan yararlanınNedir bu cennet bahçesi ya Resulallah, diye sorulunca: Mu’minlerin toplantılarıdırdiye cevap verdi (Biharül Envar, c15, s51)

Resuli Ekrem’in (saa) nakline göre havariler Hz İsa’ya (as): “Kiminle oturup kalkalım? diye sorunca: Hz İsa (as) şöyle cevap verdi: O kimseyle oturun ki onu görmeniz size Allah’ı hatırlatsın, konuşması sizin ilminizi artırsın, ameli sizi ahirete meyillendirsin(Tuheful Ukul, s81)

Hz Ali (as): Allah’a itaat etmek için insana yardımcı olan kimse arkadaşların en üstünüdür(Mizanül Hikme, c5, s313)

İmam Sadık (as) şöyle buyuruyor: Arkadaşlığın (bir takım sınır ve ölçüleri vardır ki), onlara sahip olmayan gerçek dost ve arkadaş sayılmaz:

1 Sana karşı gizlisi ve aşikarı aynı olmalı;

2 Senin güzelliğini kendi güzelliği ve senin kusurunu kendi kusuru bilmeli;

3 Bir makam veya servet, onu sana karşı değiştirmemeli;

4 Gücü yettiği şeyi senden esirgememeli;

5 Musibet ve sıkıntı zamanlarında seni terk etmemeli, yalnız bırakmamalı(Biharül Envar, c78, s249)

Hz Ali (as): “Arkadaş arkadaşına üç şey de sahip çıkmadığı zaman gerçek arkadaş sayılmaz; musibet zamanında, gıybeti edildiği zaman ve vefat ettiği vakit (Mizanül Hikme, c74, s163)

Hz Ali (as): Gerçek arkadaş, arkadaşını zulüm ve haksızlıktan alı koyan, iyilik ve ihsan etmesine yardımcı olan kimsedir(Mizanül Hikme, c5, s311)

İmam Sadık (as) şöyle buyuruyor: Dostlarınızı iki huyla deneyin; bu iki huy onlarda olursa, onlarla dostluğunuzu sürdürün; olmazsa onlardan uzaklaşın; namazlarını vaktinde kılmaya dikkat etmeleri; dar ve geniş günlerinde kardeşlerine iyilikte bulunmaları (Vesailüş Şia, c2, s20)

Yine şöyle buyurmuştur: Kardeşlerimin bana en sevimlisi, kusurlarımı bana hatırlatan kimsedir(Vesailüş Şia, c2, s205)

İmam Sadık (as) yine şöyle buyurmaktadır: Üç defa sana kızıp da hakkında kötü bir şey söylemeyen kimseyi kendine arkadaş seç(Biharül Envar, c74, s173)

Yine şöyle buyurmuştur: Bir arkadaşı üç şeyde imtihan etmediğin müddetçe ona arkadaş deme: Gazaplandığı sırada gazabının onu haktan batıla çıkarıp çıkarmadığına bak; dinar ve dirhem (dünya malı) düşkünlüğü ile imtihan et ve onunla yolculuk yap (Biharül Envar, c74, s180)

Hz Ali (as): Arkadaş, zorluk zamanında imtihan edilir (Mizanül Hikme, c5, s312)

Hz Ali (as): İnsan güç kaybettiği zaman gerçek dost düşmandan belli olur (Mizanül Hikme, c5, c312)

Evet buraya kadar insanı cehennemlik eden sebepleri cehennem ehlinin dilinden öğrendik ve bunların üçüncüsü olan arkadaşlık meselesi ve kötü arkadaşın rolünü ve diğer detaylarını önemli olduğu için biraz geniş olarak ele aldık İnşallah hepimize faydalı olur



KIYAMET GÜNÜNÜ YALANLAMAK



Evet sebeplerden birisi de ceza günü yani kıyamet gününü yalanlamak olarak beyan etmişlerdi cehennem ehli Bu sebep de oldukça önemlidir ve geniş bir bahis olduğu için o konuya girmiyoruz ve isteyen kardeşlerimize Caferilik sitesinin inançlar bölümündeki ilgi bahsi okumalarını tavsiye ediyoruz Allahu Teala bizleri her türlü şeytani vesveselerden ve insanı cehennemlik yapan günahlardan, sebeplerden korusun Bizleri kendi rızasına ve cennet nimetlerine kavuşan kullarından eylesin inşallah Amin