‘Internet of Things’, Nesnelerin İnterneti Nedir?

Artık ne cebimizde taşıdığımız telefonlar sırf bir telefon, ne de mutfakta duran buzdolabı sırf bir buzdolabı. Hatta konutumuzu süpüren robot süpürge bile bir müddettir öylesine ortalıkta dolanmıyor, akıllı sistemi sayesinde nerelerin pak ya da pis olduğunu görebiliyor. Yani kullandığımız neredeyse tüm aygıtlar giderek akıllanıyorlar ve ‘Internet of Things’ yani objelerin interneti sayesinde kendi ortalarında ve bizimle irtibat kurabiliyorlar.

‘Internet of Things’, objelerin interneti için 21. yüzyılın sanayi ihtilali benzetmesi yapılıyor. Bu teknoloji sayesinde artık kullandığımız aygıtlar kendi kendilerini yönetebiliyor ve durumlarını bizimle paylaşarak hayatımızı çok daha kolay bir hale getiriyorlar. Pekala ‘Internet of Things’, objelerin interneti nedir, nasıl çalışıyor, artık hoş lakin gelecekte ortaya nasıl bir tablo çıkacak üzere merak edilen soruların cevaplarına yakından bakalım.

‘Internet of Things’, objelerin interneti nedir?

IoT kısaltmasıyla da anılan ‘Internet of Things’ yani Türkçesi ile objelerin interneti; Wi-Fi özelliğine sahip aygıtların internete bağlanarak kendi ortalarında ve kullanıcılarla bağlantıya geçmesini tabir eden bir teknolojidir. Akıllı konut sistemlerinin ve akıllı iş sistemlerinin temelinde ‘Internet of Things’ teknolojisi vardır.

‘Internet of Things’ tarihi:


‘Internet of Things’ kavramı birinci kere 1999 yılında Kevin Ashton tarafından kullanılmıştır. Ashton, bir firma için yaptığı sunum sırasında kullandığı bu kavramı; farklı bağlantı protokolleri ile birbirine bağlanarak bilgi paylaşımı yapan akıllı aygıtlar ağı halinde tanımlamıştır.

Objelerin interneti kavramı ve tarifi ile 1999 yılında karşılaşsak da aslında birinci örneğini 1991 yılında Cambridge Üniversitesi’nde görebiliriz. Burada misyonlu akademisyenler, kahve makinesinin dolu olup olmadığını görmek için makinenin önüne eski bir kamera kurarak dakikada 3 kere bilgisayarlarına kahve makinesinin fotoğrafının gönderilmesini sağlamışlardır.

Cambridge Üniversitesi’nde 2001 yılına kadar muvaffakiyetle kullanılan bu sistem aslında tam olarak ‘Internet of Things’ teknolojisinden ne beklememiz gerektiğini de gözler önüne seriyor. Farklı gayelerle beşerler için çalışan iki aygıt, en az insan emeği ile azamî randımanı sunuyorlar. Elbette bu örnek, günümüz teknolojilerine nazaran son derece kolay.

Objelerin interneti ile nerelerde karşılaşıyoruz?


Bugün pek çok konutta ve iş yerinde gördüğümüz akıllı sistemler objelerin interneti teknolojisi ile çalışmaktadır. Örneğin internete bağlanan bir termostat, kullanıcılar rastgele bir ayarlama yapmadan hava durumunu takip etmekte ve buna nazaran konutun ya da iş yerinin ısısını ayarlamaktadır.

Kullanım saatlerinizi algılayarak güç kesen akıllı prizler, giriş yapıldığını algılayarak otomatik açılan kilitler, evcil hayvanınızın beslenme rutinini öğrenerek mama ve su veren akıllı besleyiciler, belli testleri yapabilen sıhhat monitörleri, araçlarda bulunan takip sistemleri, ortak alanlarda aydınlık düzeyine nazaran yanan lambalar ve şu an faal olarak kullanmakta olduğumuz emsal aygıtlar, objelerin interneti teknolojisinin en kıymetli örnekleridir.

Bu örneklerin sayısını çoğaltmak mümkün. Akıllı robot süpürgenizin çöp torbasının dolu olduğunu söylemesi de ‘Internet of Things’ teknolojisidir. Şöyle düşünebilirsiniz, bir formda internete bağlanan ve başka aygıtlarla ya da sizinle bağlantı kuran her aygıt, objelerin interneti teknolojisini kullanmaktadır.

‘Internet of Things’ sahiden işe fayda bir teknoloji mi?


Birtakım kullanıcılar, bırakın da bir şey akıllı olmayıversin, diye düşünebilir. Kolay konut ve iş yeri sistemleri için bu kelama hak verilebilir lakin küçük düşünmemek gerekiyor. ‘Internet of Things’ teknolojisinin büyük sanayi alanlarında da kullanıldığını ve kullanıldığı alanlarda randımanı azamiye çıkardığını unutmamalıyız.

Tarım teknolojilerinde kullanılan objelerin interneti sistemi sayesinde anlık olarak takip edilen toprak randımanı, nem durumu, ısı durumu ile en kurak topraktan bile randıman almak mümkün hale gelecektir. Çalışanları hayati tehlikeye sokacak bir arızanın, mühendislerden bile evvel makine tarafından fark edilerek söylenmesinin ne kadar kıymetli olduğunu bir düşünün.

Ufak çaplı sistemler için de birebiri geçerli. Gaz kokusu alıp almadığınızı anlamaya çalışmak yerine gaz kaçağı tespiti yaptığı anda görevlilere haber veren bir konut sistemi neden makûs olsun? ‘Internet of Things’ teknolojisi, tıpkı vakitte aygıtlara uzaktan erişim imkanı sunduğu için muhtemel problemler tespit edildiği anda merkezde bulunan teknik servis vazifelileri tarafından onarılabilir. Yani işimiz epey kolaylaşır.

Objelerin interneti teknolojisinin tehlikeleri:


Objelerin internetine teknolojisine bir de pembe gözlüklerimizi çıkararak bakalım. Son yıllarda ismi bilgi skandalına karışmamış şirketlerin sayısı iki elin parmaklarını geçmiyor. Kaldı ki bu bilgiler görece kolay bilgilerden oluşuyor. Bu dataların bir de mesken ve iş yeri sistemleri tarafından toplanan bilgiler olduğunu bir düşünün.

Akıllı mesken sistemi kaçta meskene geldiğinizi, kaçta çıktığınızı, ne yediğinizi, kaçta yediğinizi, kaçta uyuduğunuzu, kaçta uyandığınızı kısaca tüm alışkanlıklarınızı biliyor. Bu sistem açık ağ internete bağlı olduğu vakit her türlü siber taarruza açık durumdadır. Sanki sahiden usta bir hackerın saldırısından korunacak kadar güvenlik tedbiri alınıyor mu? Maalesef asla emin olamayız.

Toplanan bilgi boyutunun yüksek olması nedeniyle bunların işlenmesi için gereken sistemlerin harcadığı güç, olağan bir çalışma sisteminden kat be kat fazla olacaktır. İnternetin ücretsiz olmadığını da düşünürsek sonuç olarak elimizde kalan faturanın bir epey yüksek olduğunu söylemek gerekiyor.

‘Internet of Things’ sisteminin geleceği:


Şu an için ‘Internet of Things’ yani objelerin interneti teknolojisi kullanıcı odaklı olarak ilerliyor. Yani aygıtlar kendi ortalarında kurdukları irtibat ağı üzerinden sırf bilgi paylaşımı yapıyor lakin süreci gerçekleştirme yetkisi hala kullanıcıda bulunuyor. Pekala, birkaç yıl sonra durum ne olacak?

Günümüzde yaklaşık 11 milyar aygıt internete bağlıyken 2022 yılında bu sayısının 50 milyara kadar çıkacağı düşünülüyor. Elbette üretilen tüm bu aygıtların temelinde objelerin interneti teknolojisi var. Kullanıcıya kolay bir hayat sunmak ismine adım adım bu aygıtların kendi kararlarını vermeleri sağlanacak ve kullanıcı ikinci planda tutulacak.

Şöyle düşünelim; buzdolabınız en çok yediğiniz yemekleri öğrenerek tahminen kendi kendine sipariş verecek, akıllı kilit yemeği getiren kuryeyi görünce açılacak ve size yemeğiniz geldi diye bildirim gelecek. Birebir biçimde otomobilinizde oluşan küçük bir arıza sonucu otomobiliniz sizi denetiminiz dışında servise götürecek ve bakım yapılacak.

‘Internet of Things’ Türkçesi ile objelerin interneti teknolojisi giderek yaygınlaşıyor. Denetim her vakit kullanıcının elinde olduğu sürece bir sorun yok üzere görünüyor. Lakin gerekli güvenlik tedbirleri en üst seviyede alınmadığı takdirde ortaya çıkacak meseleler, bugüne kadar karşılaştığımız sıkıntıları aratan tipten olabilir.