İpek Yolu'nun Gectiği Ulkelere Etkileri nelerdir
ipek yolunun ulkeler uzerinde etkisi
İpek Yolu'nun Gectiği Ulkelere Etkileri
İpek Yolu sadece tuccarların değil, aynı zamanda, doğudan batıya ve batıdan doğuya bilgelerin, orduların, fikirlerin, dinlerin ve kulturlerin de yolu olmuştur
Kultur ve teknik aktarımı
Teknik alandaki gelişmelerin, kultur urunlerinin veya ideolojilerin aktarımı, ticari mallara gore daha doğal ve kalıcı olmuştur Ticari, politik, diplomatik veya misyonerlik nendenler ile gercekleştirilmiş uzak ticaretin butun turleri farklı toplumlar arasında kulturel değişimi meydana getirmiştir Şarkılar, hikayeler, dini duşunceler, felsefi goruşler ve bilimsel bilgiler seyahat edenler yoluyla taşınmış ve guncel kalmıştır Bunların yanı sıra gıda maddelerinin girişi ile tarımsal değişim de gercekleşmiştir Kağıt uretimi ve matbaa, damıtma gibi kimyasal surecler, etkili at koşumu ile uzengi gibi onemli buluşlar dunyaya Asya uzerinden yayılmıştır
İpek Yolu uzerinde dinlerin yayılması
İpek Yolu uzerinde taşınan kalıcı şeylerden biri de dinler olmuştur Orneğin 4 ve 5 yuzyıllarda Kuzey Vey Hanedanlığı doneminde Budizm, kuzey guzergahı yoluyla Hindistan ’dan Cin ve Japonya ’ya gelmiştir Bazı istisnalar haricinde, Hıristiyanlığın Anadolu ’da yayılmasının 3 yy da Sasani İmparatorluğu doneminin başlaması ile mumkun olduğu kabul edilmektedir Hıristiyanlık, Orta ve Doğu Asya ’da hicbir zaman hakim din olmamasına rağmen, İpek Yolu ’nu kullanarak Cin sınırlarına kadar dayanmıştır Moğollar doneminde Yunanlı teolog Nestorius ’a dayanan Diofizit hasaba katılması gereken kulturel bir silah olmuştur
Hıristiyanlığın yayılması diğer dinlerden baskın olan İslam ’ın yayılmasına gore daha kısıtlı olmuştur MS 632 yılında Muhammed ’in vefatından sonra İslamiyet, Arap yarımadası uzerinde hızla yayılmaya başlamış ve sonraki yuzyılda da eski Roma şehirleri olan Suriye, Mısır ve butun Kuzey Afrika ’da yerleşme surecine girmiştir Kısa sure icinde İpek Yolu ’nun batı kısmı ve boylelikle Asya uzerinde gercekleşen ticaret Muslumanların kontrolune gecmiştir Pers İmparatorluğu ’nun fethi ile genişleme doğuya doğru gercekleşmeye devam etmiştir İslamiyet, ilk olarak İpek Yolu uzerinde yer alan şehir merkezleri boyunca etkili olmuş ve daha sonra kırsal kesimlere kaymıştır Orta Asya, Cin, Bengal ve daha sonra Endonezya ’da da askeri veya politik bir girişim olmadan Musluman yerleşim yerleri oluşmuştur Pers kokenli olan Zerduştluk ve Mani Dini de İpek Yolu uzerinden yayılmıştır
Hastalıkların yayılması
Dinler ve diğer kulturel oğeler gibi hastalıklar ve enfeksiyonlar da İpek Yolu uzerinde yayılmıştır Uzun seyahat edenler, viruslerin ortaya cıktıkları bolgelerden cıkmasına ve bu virusler yoluyla ortaya cıkan hastalıkların, bağışıklığı olmayan toplumlarda yayılmasına yol acmışlardır Bu durum da felaketle sonuclanan salgınların ortaya cıkmasına neden olmuştur İpek Yolu uzerinde hastalıkların yayılmasına verilebilecek en iyi ornek 14 yyda gorulen veba salgınıdır 1330 ’lu yıllarda Cin ’de ortaya cıkan, kemirgenlerden pireler yoluyla insanlara bulaşan aşırı bulaşıcı olan bir veba ortaya cıkmıştır Bu salgın, uzun bir sure sadece Cin ’in guney şehri olan Yunnan ’da gorulmuştur; fakat 14 yyın başında Moğol orduları yoluyla vebalı pireler Yunnan ’dan Cin ’in diğer bolgelerine taşınmış ve boylece veba, İpek Yolu boyunca cok hızlı bir şekilde yayılmıştır Veba, Kafa (gunumuz Feodosya) şehrinden gelen ticaret gemileri ile Kırım Yarımadası uzerinden gecerek 1348 yılında Avrupa ’ya da ulaşmıştır Asya ’dan Avrupa ’ya kadar etkili olan ve Avrupa nufusunun yaklaşık ucte birinin hayatını kaybettiği buyuk veba salgını ortaya cıkmıştır Bu salgın, Ortadoğu, Hindistan ve Cin ’de yaklaşık 75 milyon kişinin olumuyle sonuclanmıştır Ozellikle kurk ihracatı salgının hızlanmasına neden olmuştur
Ticaret
İpek, Batı icin İpek Yolu uzerinde taşınan en sıradışı, alışılmadık maddedir ve bu madde yola da adını vermiştir Ancak, yol uzerinde başka mallar da taşınıp takas edildiğinden, bu kavram ticaret gercekliğinden uzaktır Cin ’e doğru yol alan kervanlar altın, değerli taş ve cam da taşımışlardır Ters istikamette de ozellikle kurk, seramik, yeşim taşı, tunc, vernik ve demir taşınmıştır Yol uzerinde malların coğu değiştirilmiş ve asıl varış noktasına yetişmeden birden cok el değiştirmiştir İpeğin yanısıra baharat da Yeni Cağa kadar Guneydoğu Asya'dan taşınan onemli mallar arasında yer almıştır Baharat sadece baharat ve tadlandırıcı olarak değil, aynı zamanda ilac, anastezi, afrodizyak, parfum olarak ve tılsımlı icecekler icin de kullanılmıştır
Buna rağmen ipek en değerli Cin urunu olarak kalmıştır İpek dokumacılığının gelişimi, Cin'de MO de 2 yya uzanmaktadır İpek ureticilerinin eğitimi ile gorunmeye başlayan ihracat icin fazla miktarda uretim yapılması ilk olarak MO 3 yyde “kavgalı imparatorluklar doneminde gercekleşmiştir Avrupa'da en eski Cin ipeği MO 6 yyye dayanan Kelt Prensliği kazılarında bulunmuştur O zamanlar ipek Batı'da oldukca nadir bulunan bir madde olup, Roma İmparatorluğu doneminde kurk ve cam gibi luks eşyalar arasında sayılmıştır Sadece zamanın en zenginleri bu pahalı maddeden kayda değer bir miktarda sahip olabilmiştir
ipek yolunun ulkeler uzerinde etkisi
İpek Yolu'nun Gectiği Ulkelere Etkileri
İpek Yolu sadece tuccarların değil, aynı zamanda, doğudan batıya ve batıdan doğuya bilgelerin, orduların, fikirlerin, dinlerin ve kulturlerin de yolu olmuştur
Kultur ve teknik aktarımı
Teknik alandaki gelişmelerin, kultur urunlerinin veya ideolojilerin aktarımı, ticari mallara gore daha doğal ve kalıcı olmuştur Ticari, politik, diplomatik veya misyonerlik nendenler ile gercekleştirilmiş uzak ticaretin butun turleri farklı toplumlar arasında kulturel değişimi meydana getirmiştir Şarkılar, hikayeler, dini duşunceler, felsefi goruşler ve bilimsel bilgiler seyahat edenler yoluyla taşınmış ve guncel kalmıştır Bunların yanı sıra gıda maddelerinin girişi ile tarımsal değişim de gercekleşmiştir Kağıt uretimi ve matbaa, damıtma gibi kimyasal surecler, etkili at koşumu ile uzengi gibi onemli buluşlar dunyaya Asya uzerinden yayılmıştır
İpek Yolu uzerinde dinlerin yayılması
İpek Yolu uzerinde taşınan kalıcı şeylerden biri de dinler olmuştur Orneğin 4 ve 5 yuzyıllarda Kuzey Vey Hanedanlığı doneminde Budizm, kuzey guzergahı yoluyla Hindistan ’dan Cin ve Japonya ’ya gelmiştir Bazı istisnalar haricinde, Hıristiyanlığın Anadolu ’da yayılmasının 3 yy da Sasani İmparatorluğu doneminin başlaması ile mumkun olduğu kabul edilmektedir Hıristiyanlık, Orta ve Doğu Asya ’da hicbir zaman hakim din olmamasına rağmen, İpek Yolu ’nu kullanarak Cin sınırlarına kadar dayanmıştır Moğollar doneminde Yunanlı teolog Nestorius ’a dayanan Diofizit hasaba katılması gereken kulturel bir silah olmuştur
Hıristiyanlığın yayılması diğer dinlerden baskın olan İslam ’ın yayılmasına gore daha kısıtlı olmuştur MS 632 yılında Muhammed ’in vefatından sonra İslamiyet, Arap yarımadası uzerinde hızla yayılmaya başlamış ve sonraki yuzyılda da eski Roma şehirleri olan Suriye, Mısır ve butun Kuzey Afrika ’da yerleşme surecine girmiştir Kısa sure icinde İpek Yolu ’nun batı kısmı ve boylelikle Asya uzerinde gercekleşen ticaret Muslumanların kontrolune gecmiştir Pers İmparatorluğu ’nun fethi ile genişleme doğuya doğru gercekleşmeye devam etmiştir İslamiyet, ilk olarak İpek Yolu uzerinde yer alan şehir merkezleri boyunca etkili olmuş ve daha sonra kırsal kesimlere kaymıştır Orta Asya, Cin, Bengal ve daha sonra Endonezya ’da da askeri veya politik bir girişim olmadan Musluman yerleşim yerleri oluşmuştur Pers kokenli olan Zerduştluk ve Mani Dini de İpek Yolu uzerinden yayılmıştır
Hastalıkların yayılması
Dinler ve diğer kulturel oğeler gibi hastalıklar ve enfeksiyonlar da İpek Yolu uzerinde yayılmıştır Uzun seyahat edenler, viruslerin ortaya cıktıkları bolgelerden cıkmasına ve bu virusler yoluyla ortaya cıkan hastalıkların, bağışıklığı olmayan toplumlarda yayılmasına yol acmışlardır Bu durum da felaketle sonuclanan salgınların ortaya cıkmasına neden olmuştur İpek Yolu uzerinde hastalıkların yayılmasına verilebilecek en iyi ornek 14 yyda gorulen veba salgınıdır 1330 ’lu yıllarda Cin ’de ortaya cıkan, kemirgenlerden pireler yoluyla insanlara bulaşan aşırı bulaşıcı olan bir veba ortaya cıkmıştır Bu salgın, uzun bir sure sadece Cin ’in guney şehri olan Yunnan ’da gorulmuştur; fakat 14 yyın başında Moğol orduları yoluyla vebalı pireler Yunnan ’dan Cin ’in diğer bolgelerine taşınmış ve boylece veba, İpek Yolu boyunca cok hızlı bir şekilde yayılmıştır Veba, Kafa (gunumuz Feodosya) şehrinden gelen ticaret gemileri ile Kırım Yarımadası uzerinden gecerek 1348 yılında Avrupa ’ya da ulaşmıştır Asya ’dan Avrupa ’ya kadar etkili olan ve Avrupa nufusunun yaklaşık ucte birinin hayatını kaybettiği buyuk veba salgını ortaya cıkmıştır Bu salgın, Ortadoğu, Hindistan ve Cin ’de yaklaşık 75 milyon kişinin olumuyle sonuclanmıştır Ozellikle kurk ihracatı salgının hızlanmasına neden olmuştur
Ticaret
İpek, Batı icin İpek Yolu uzerinde taşınan en sıradışı, alışılmadık maddedir ve bu madde yola da adını vermiştir Ancak, yol uzerinde başka mallar da taşınıp takas edildiğinden, bu kavram ticaret gercekliğinden uzaktır Cin ’e doğru yol alan kervanlar altın, değerli taş ve cam da taşımışlardır Ters istikamette de ozellikle kurk, seramik, yeşim taşı, tunc, vernik ve demir taşınmıştır Yol uzerinde malların coğu değiştirilmiş ve asıl varış noktasına yetişmeden birden cok el değiştirmiştir İpeğin yanısıra baharat da Yeni Cağa kadar Guneydoğu Asya'dan taşınan onemli mallar arasında yer almıştır Baharat sadece baharat ve tadlandırıcı olarak değil, aynı zamanda ilac, anastezi, afrodizyak, parfum olarak ve tılsımlı icecekler icin de kullanılmıştır
Buna rağmen ipek en değerli Cin urunu olarak kalmıştır İpek dokumacılığının gelişimi, Cin'de MO de 2 yya uzanmaktadır İpek ureticilerinin eğitimi ile gorunmeye başlayan ihracat icin fazla miktarda uretim yapılması ilk olarak MO 3 yyde “kavgalı imparatorluklar doneminde gercekleşmiştir Avrupa'da en eski Cin ipeği MO 6 yyye dayanan Kelt Prensliği kazılarında bulunmuştur O zamanlar ipek Batı'da oldukca nadir bulunan bir madde olup, Roma İmparatorluğu doneminde kurk ve cam gibi luks eşyalar arasında sayılmıştır Sadece zamanın en zenginleri bu pahalı maddeden kayda değer bir miktarda sahip olabilmiştir