Yeni bir monitöre geçerken, bilmeniz gereken en değerli özelliklerinden biri, aldığınız monitörün hangi ekran teknolojisini barındırdığıdır. Günümüzde monitörlerde birçok farklı ekran teknolojisi kullanılıyor, bu nedenle oyunculuk için en düzgün panelin hangisi olduğunu bilmek, kritik kıymete sahip. Bunun yanında çözünürlükten art aydınlatma teknolojisine kadar, bilmeniz gereken bir dizi ayrıntı daha var. Tüm bunları bir ortaya getirdiğinizde, işler biraz karışabiliyor lakin bu yazımızda her şeyi kolaylaştırıp kavram kaoslarını ortadan kaldırıyoruz: IPS ve LED monitörler üzerinden panel farklarını açıklıyor ve bu karışıklığı sonlandırıyoruz.
Temel farkları gözden geçirmeden evvel gelin, IPS ve LED ekran teknolojilerinin ne olduğuna dair temel bilgilere göz atalım.
IPS monitör nedir?
IPS, In Plane Switching (Düzlem İçi Geçiş) sözlerinin kısaltmasıdır ve LCD (Liquid Crystal Display) teknolojisine dayanan bir panel tipidir. IPS panele sahip monitörler, TN ve VA muadillerine nazaran daya düzgün ve hoş manzara kalitesine sahiptir.
IPS monitörler, en âlâ renk doğruluğuna ve görüş açılarına sahip olmaları ile akıllarda yer edindi ki bu da onları birçok farklı kullanım alanı için ülkü kılmakta. Bir IPS monitörünün bu derece geniş kullanım alanlarına sahip olabilmesi, birebir vakitte ekstra maliyetleri de beraberinde getiriyor ve bu da onları pazardaki paneller ortasında en yüksek maliyetli panel pozisyonuna koyuyor.
Günümüzde IPS panel üzerine çalışan birçok firmanın ortasında LG’nin öne çıktığını söyleyebiliriz. Firma, geçtiğimiz periyotlarda dünyanın birinci 1 ms yansıma suratına sahip IPS panelini geliştirmişti. Bu kazanım, “IPS panel ile oyun oynanmaz” algısını yıkmak ismine kıymetli bir gelişme. LG’nin atılımları sayesinde IPS paneller, artık oyun oynamak için de gereğince süratli.
LED monitör nedir?
LED, Light Emitting Diode (Işık Yayan Diyot) sözlerinin kısaltmasıdır ve bir art aydınlatma teknolojisidir. Bu manzara teknolojisi, her bir pikseli aydınlatmak için LED’leri kullanır. LED teknolojisine sahip monitörler, başka monitörlerden daha az güç tüketmelerinin yanında, daha parlak ve stabil bir manzara sunarlar.
Teknik olarak tüm LED monitörler LCD’dir lakin tüm LCD monitörler, LED değildir. Bu baş karıştırıcı görünebilir ancak tüm monitörler, imgeyi oluşturmak için sıvı kristalleri kullanır. Asıl fark, monitörlerin art aydınlatmalarında bulunmakta.
LED monitörler çoklukla daha ucuzdur, daha geniş parlaklık aralığına sahiptir, epeyce emniyetli kabul edilir, daha yüksek bir dinamik kontrast oranına sahiptir ve etraf üzerinde daha az olumsuz tesire sahiptir.
IPS ve LED Monitörler: Temel Farklar Neler?
Artık IPS ve LED monitörlerin temel niteliklerini daha güzel anladığımıza nazaran, farklı oldukları alanlara bakalım.
Teknoloji
Farklı oldukları ana alandan başlarsak, IPS Monitörler Panel Teknolojisi çeşididir. LED Monitörler ise Art Işık Teknolojisidir. Yani bir IPS monitör tıpkı vakitte bir LED monitördür çünkü IPS panelinde ardında LED art aydınlatma yer alır!
Teknolojiler farklılık gösterse bile, ikisi de birbiri ile çalışacak kadar ahenge sahip. 2014 yılına kadar, imaj kaliteleri nedeniyle plazma ekranlar tanınan olarak üretiliyordu. Lakin sonrasında LCD ekranlar, manzara kalitesi ve parlaklık üzere mevzularda plazma ekranları yakaladı ve süratlice geride bıraktı. İşte, IPS panel ve LED art aydınlatma, LCD ekranların bu muvaffakiyetinin ardındaki temel faktörlerden ikisi.
Tekrar, LED ve IPS monitörün her ikisinin de LCD (Sıvı Kristal Ekranlar) kullandığını belirtmekte yarar var.
Güç Tüketimi
IPS monitörler spesifik kalitelerde imgeler sunar ki bu da tüm ekranda olup bitene ayak uydurabilmeleri için daha fazla güce muhtaçlık duydukları manasına gelir.
LED monitörler, daha parlak ekran seviyelerine çıkabilirler lakin gerçekte, IPS monitörlere kıyasla daha az güç tüketirler. LED monitörleri, günümüzde epeyce yaygın bir art aydınlatma teknoloji yapan temel etmen de tam olarak budur: Güç verimliliği.
Reaksiyon mühleti
Geçmişte, IPS panele sahip monitörünün, muadil paneller kullanan bir monitöre nazaran daha yüksek reaksiyon müddetine sahip olduğunu söylediğinizde, kimse size karşı çıkmazdı. Lakin gelişen teknolojiyle birlikte ortaya çıkan yeni IPS panel tipleri, yansıma suratlarında önemli iyileştirmeleri de beraberinde getirdi ve oyun için vasat olarak görünen paneller, oyunlar için ülkü paneller haline gelmeye başladı. Bilhassa LG’nin birinci 1 ms reaksiyon müddetine sahip IPS paneli, bu teknolojinin de oyunlarda kullanılabileceğini tüketicilere gösterdi.
Lakin natürel ki de IPS bu gelişimi tamamlamadan evvel, pazarda hakim paneller vardı. IPS paneller, oyunculuğun ve hasebiyle yansıma suratının birinci öncelik olmadığı kullanıcı kategorilerinde büyük ilgi gördü. Lakin bilhassa oyunculuk odaklı kategorilerde, TN yahut VA panele sahip ve LED geriden aydınlatmalı monitörler öne çıktı.
Ekseriyetle TN yahut VA panelleri olan LED monitörler, düşük 1 ms karşılık mühletlerine sahip lakin görüntüleme açıları ve renk doğruluğu daha berbat olduğundan, teknoloji geliştikçe oyuncuların da IPS panellere sahip monitörlere geçtiklerini görmekteyiz.
Nitekim yavaş bir reaksiyon müddeti fark edebiliyor mu? 5 – 10 ms kıymetleri küçük üzere görünebilirken CS:GO, PUBG, Fortnite, Overwatch ve genel olarak öteki FPS oyunları üzere süratli tempolu oyunlarda gözle görülür farklılıklar kullanıcı tarafından hissedilebilmekte. Bunun nedeni, IPS monitörünün manzaraları ekrana yansıtmadan evvel uygun formda sürece mecburiliği.
Artık monitörler her şeye sahip. Dayanılmaz reaksiyon müddetleri, yüksek kaliteli IPS panelleri, 240 Hz’i bulan ve hatta geçen yenileme suratları ve daha fazlası, oyunculara izleme zevkleri için eksiksiz bir paket sunuyor.
Görüntüleme
Hangi açıdan bakarsanız bakın IPS monitörler, renk değişimine maruz kalmadan geniş açılardan (tam olarak 178°) ekranı görmenizi sağlıyorlar. Bu, monitöre rastgele bir yerden bakarken can sıkıcı ve hudut bozucu renk değişimleri ile karşılaşmayacağınız manasına gelmekte.
LED monitörler geniş görüş açısı avantajına sahip olmayabilir lakin her köşede daha parlak bir ekran elde edeceğinizi garanti edebilirler.
Manzara Kalitesi
Doygun renkleriyle net ve canlı manzaralar sunan IPS teknolojisi ile, daha yanlışsız renk tutarlılığının da yararıyla çok daha tatmin edici bir tecrübe elde edebilirsiniz.
LED monitörler, siyah rengin yanlışsız biçimde ekrana yansıtılmasında zayıf kalmakta fakat yeniden de derin kontrastlara sahipler. Bir LED monitörün görüş açısı da kullandığı panele bağlı olarak zayıf olabilir ki bu da direkt önüne oturmazsanız, renklerin epeyce tuhaf görünmesine neden olabilir ve keyfinizi kaçırabilir. Oyun kelam konusu olduğunda görüş açıları o kadar da değerli değildir, bu nedenle direkt öne oturursanız, muhtemelen iki teknoloji ortasında (izleme açısı bakımından) çok fazla fark görmeyeceksiniz.
Fiyat
Hiç kuşku yok ki, IPS monitörler genel olarak değerli. Buna karşın bilhassa oyuncular, LCD LED monitörleri FPS oyunları için yahut bütçeniz kısıtlıysa, uygun bir yatırım olarak görmekte.
Tek oyunculu AAA oyunlarını sevenler, içerik üreticileri yahut görüntü düzenleme ile uğraşanlar için IPS panele sahip bir monitöre yatırım yapmak yanlışsız bir seçim olacaktır.
Sıcaklık ve ısınma
Daha evvel de belirtildiği üzere, IPS monitörler daha fazla güç tüketerek net manzaralar sunar. Bu ekstra güç tüketimi IPS monitörlerin, LED monitör muadillerine nazaran daha fazla ısı yaydığı manasına geliyor.
LED monitörler daha parlak olmalarına karşın, düşük güç tüketimi sayesinde daha az ısınmakta.
Uyumluluk
Teknolojide farklılıklar olsa bile, iki teknolojiyi bir ortaya getiren seçenekler görmek mümkün. İşte birkaçı:
- Art ışık olarak LED’ler ile donatılmış, IPS panel kullanan LCD monitörler
- IPS yahut TN panellerde LED arttan aydınlatmalı ekran özelliği
- LED ya da LCD art aydınlatma teknolojisini kullanan IPS paneller
IPS ve LED teknoloji çeşitleri ortasındaki farklara baktıktan sonra, ikisini karşılaştırmanın sahiden de adil olmadığı sonucuna varıyoruz. Çünkü birisi LCD panel teknolojisiyken, başkası LCD art aydınlatma teknolojisi. Hasebiyle ortak alanları yanında ayrıştıkları ve birbirlerinden bağımsız başarılı oldukları birçok nokta var.
Lakin günün sonunda IPS monitörler grafik öncelikli oyunlar, içerik oluşturmak yahut imgeleri, görüntüleri düzenleyen profesyoneller için kusursuz bir seçim. Keskin manzaralar elde etmek ve kaliteli renklerle oyun oynamak için kusursuz ve düşen reaksiyon mühletleri ile artık FPS oyuncuları için de tercih edilebilir durumda.