iltasyazilim
FD Üye
İradecilik (Volontarizm) Ne Demektir?
Varlığın bir irade ürünü olduğunu savunan öğretilerin genel adı
İradecilik antikçağ Yunan felsefesinde stoacılıkla başlar Stoacılar, iradeci bir görüşle Platon ’un idelerini gerçekdışı sayarlar Doğa, evrensel iradedir Bu yüzdendir ki, dürüst ve iyi olan, onun buyruğuna yerinde olandır Stoacılıktan çoğu şeyler içeren Hıristiyanlıkta da sürüp dışarı giden iradecilik, 19 yüzyılda Arthur Schopenhauer (17881) ve Friedrich Nietzsche (18441900) öğretileriyle baştan önemsenmiştir Nietzsche ’ye göre ‘insanüstü ’ insan iradesiyle yaratılacaktır Schopenhauer ’e göre her olgu bir iradenin ürünüdür Varım, çünkü var edinmek istedim Iri dişler ayırmak isteğinin, çevik bacaklar kaçmak isteğinin, kocaman gözbebekleri karanlıkta bakmak isteğinin, uzun gagalar sürüngenlerle beslemek isteğinin ürünüdür Bu irade, bu istek hangi yöne çevrilmişse yaratma ona yerinde olmuştur Varlaşmak, olaylaşan iradedir İradecilik bu anlamda mekanizme karşıt bir öğretidir Mekanizm nasıl doğal yasayı tekneden sayıyorsa, iradecilik de insan iradesini tekneden saymaktadır Daha açık bir deyişle, mekanizm salt bir yükümlülük, volontarizm salt bir özgürlüktür
Mekanizmde insan zorunlulukla davranır, volontarizmde özgürlükle davranır Mekanizmde insan, mesela Vogt ’un dediği gibi ne yerse odur, volontarizmde insan, mesela Schopenhauer ’in dediği gibi ne dilerse odur
Diyalektik maddecilik, her iki düşüncenin güçsüzlüğünü gidererek doğayla (yükümlülük N) insanın (irade, bağımsızlık N) karşılıklı etkileriyle (ilişki) birbirlerini oluşturduklarını göstermiştir Gerçekte insan ne bir esir ne de bir Tanrı ’dır, doğasal zorunluluğa bilinçli olarak katılan ve o zorunluluğu bilinciyle etkileyen reel anlamda bir insandır İradecilik, idealist ve bilimdışı bir anlayıştır ve tüm idealist öğretilerin müşterek yanılgılarını taşır Pratikteyse faşizmin düşünsel temeli olmuştur *
Varlığın bir irade ürünü olduğunu savunan öğretilerin genel adı
İradecilik antikçağ Yunan felsefesinde stoacılıkla başlar Stoacılar, iradeci bir görüşle Platon ’un idelerini gerçekdışı sayarlar Doğa, evrensel iradedir Bu yüzdendir ki, dürüst ve iyi olan, onun buyruğuna yerinde olandır Stoacılıktan çoğu şeyler içeren Hıristiyanlıkta da sürüp dışarı giden iradecilik, 19 yüzyılda Arthur Schopenhauer (17881) ve Friedrich Nietzsche (18441900) öğretileriyle baştan önemsenmiştir Nietzsche ’ye göre ‘insanüstü ’ insan iradesiyle yaratılacaktır Schopenhauer ’e göre her olgu bir iradenin ürünüdür Varım, çünkü var edinmek istedim Iri dişler ayırmak isteğinin, çevik bacaklar kaçmak isteğinin, kocaman gözbebekleri karanlıkta bakmak isteğinin, uzun gagalar sürüngenlerle beslemek isteğinin ürünüdür Bu irade, bu istek hangi yöne çevrilmişse yaratma ona yerinde olmuştur Varlaşmak, olaylaşan iradedir İradecilik bu anlamda mekanizme karşıt bir öğretidir Mekanizm nasıl doğal yasayı tekneden sayıyorsa, iradecilik de insan iradesini tekneden saymaktadır Daha açık bir deyişle, mekanizm salt bir yükümlülük, volontarizm salt bir özgürlüktür
Mekanizmde insan zorunlulukla davranır, volontarizmde özgürlükle davranır Mekanizmde insan, mesela Vogt ’un dediği gibi ne yerse odur, volontarizmde insan, mesela Schopenhauer ’in dediği gibi ne dilerse odur
Diyalektik maddecilik, her iki düşüncenin güçsüzlüğünü gidererek doğayla (yükümlülük N) insanın (irade, bağımsızlık N) karşılıklı etkileriyle (ilişki) birbirlerini oluşturduklarını göstermiştir Gerçekte insan ne bir esir ne de bir Tanrı ’dır, doğasal zorunluluğa bilinçli olarak katılan ve o zorunluluğu bilinciyle etkileyen reel anlamda bir insandır İradecilik, idealist ve bilimdışı bir anlayıştır ve tüm idealist öğretilerin müşterek yanılgılarını taşır Pratikteyse faşizmin düşünsel temeli olmuştur *